ŻYWIENIE STARSZYCH PSÓW

U starszych psów z wiekiem zmienia się metabolizm, a przez to i zapotrzebowanie na składniki pokarmowe. Spada zapotrzebowanie na energię, a wzrasta zapotrzebowanie na łatwo strawne białka i związki biologicznie czynne.

ZMIANY ZACHODZĄCE W ORGANIZMIE STARSZYCH PSÓW (fizjologiczne i patologiczne)
Układ oddechowy i krążenia	- zmiany zwyrodnieniowe na zastawkach sercowych - osłabienie pracy mięśnia sercowego, zaburzenia przewodnictwa sercowego, arytmie - odkładanie związków wapnia w naczyniach krwionośnych - zwłóknienia w tkance płucnej, zmniejszenie wydolności oddechowej
Przewód pokarmowy	- zmniejszenie wydzielania śliny i soku żołądkowego - zmiany w jelitach - zmniejszenie wysokości kosmków jelitowych, osłabienie funkcji metabolicznych (trawienie i wchłanianie składników pokarmowych) - spowolnienie perystaltyki jelit - możliwa niewydolność wątroby - często skłonności do zaparć - zmiany w jamie ustnej - odkładanie się kamienia na zębach, zapalenia dziąseł, paradontoza
Drogi moczowe	- zmniejszony przepływ krwi przez nerki, który prowadzi do osłabionej filtracji w kłębuszkach nerkowych i zdolności do zagęszczania moczu, często niewydolność nerek - zmniejszenie napięcia dróg wyprowadzających mocz - częste problemy z trzymaniem moczu - problemy związane z pojawianiem się w pęcherzu moczowym kryształów, a następnie kamieni
Narząd rodny	- zaburzenia hormonalne u suk - prowadzą często do zmian w błonie śluzowej macicy i ropomacicza - nowotwory gruczołu mlekowegou suk - powiększenie prostaty u psów, możliwe również cysty i nowotwory - zaburzenia dotyczące jąder - zaburzenia hormonalne związane z produkcją hormonów płciowych
Masa ciała	Z wiekiem u psów dochodzi do utraty tkanki mięśniowej, zwiększa się natomiast ilość tkanki tłuszczowej, stąd występująca u starszych psów skłonność do otłuszczenia.
Układ ruchu	- zmniejszenie masy mięśniowej - problemy kostno-stawowe (zwyrodnienia)
Narządy zmysłów	- osłabiony wzrok - osłabione powonienie - osłabiony słuch
Skóra	- pogorszenie jakości okrywy włosowej - ścieńczenie skóry i wypadanie włosa - często w następstwie rozmaitych zaburzeń hormonalnych - guzy i narośla (nowotworowe i nienowotworowe)
Odporność	Osłabienie odporności, a co za tym idzie zwiększona podatność na różnego rodzaju infekcje.
Układ nerwowy	- objawy "starzenia się" mózgu - osłabienie reakcji na otoczenie, zaburzenia snu, utrata wyuczonych zachowań, zaburzenia w oddawaniu kału i moczu - problemy neurologiczne dotyczące rdzenia kręgowego - zmiany zwyrodnieniowe (np. mielopatia owczarków niemieckich, dyskopatia u jamników)
Nowotwory	U starszych psów występuje zwiększone ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej.

Podstawowe zasady żywienia starszych psów:

• dzienną dawkę pokarmową dzielić na kilka mniejszych porcji (3-4)

• ustalić stałe pory podawania posiłków

• nie podawać starszym psom trudno strawnych składników żywieniowych, szczególnie dotyczy to kości

• u bardzo starych psów podawać pokarm o konsystencji papkowatej (suchą karmę można moczyć w letniej wodzie na 0,5 godziny przed podaniem)

• temperatura karmy - 20-37&degC

• unikać nagłych zmian karmy (nowe składniki lub nową karmę wprowadzać stopniowo)

• zapewnić psy stały dostęp do świeżej wody (zmieniać kilka razy dziennie)

• u psów może wystąpić starczy brak apetytu - wiąże się on ze zmniejszonym zapotrzebowaniem na energię (ok. 30-40% w stosunku do młodszych psów) oraz osłabionym powonieniem

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe:

1. Węglowodany - są źródłem łatwo dostępnych kalorii. Jeżeli nie zapewnimy psu odpowiedniej ilości węglowodanów, może dojść do wykorzystywania na potrzeby energetyczne białka, którego produkty rozpadu mogą obciążać m.in. nerki. Bogatym źródłem węglowodanów są zboża, pieczywo, kukurydza i ziemniaki.

2. Tłuszcze - są bogatym źródłem energii. Do tej grupy zaliczamy również niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), których obecność w karmie warunkuje zachowanie dobrego stanu skóry i sierści, prawidłowego funkcjonowania układu moczo-płciowego, oraz wpływa na reakcje odpornościowe.

3. Białko - starsze zwierzęta posiadają niewielkie zapasy białka w organizmie, również z wiekiem następuje utrata tkanki mięśniowej. Jest to związane z przewagą procesów rozpadu nad syntezą białek mięśni szkieletowych. Konieczne jest zapewnienie psu-seniorowi diety zawierającej minimum 24% białka (z wyjątkiem psów o zaburzonej czynności nerek, gdzie stosuje się dietę niskobiałkową). Białka o wysokiej wartości biologicznej są zawarte w mięsie drobiu i ryb.

4. Mikro- i makroelementy

• wapń i fosfor - istotne jest, aby zachować odpowiedni stosunek Ca do P w pokarmie - powinien on wynosić 1,2:1,4 : 1,0. Dodatek tych związków jest u starszych psów ważny ze względu na występującą u nich demineralizację kości.

• sód i chlor - głównym ich źródłem jest sól kuchenna. Wprawdzie uważa się, że psy są naturalnie odporne na przedawkowanie soli, ale jednak zaleca się jej ograniczenie w ich diecie.

• żelazo - należy unikać zarówno niedoboru jak i nadmiaru żelaza w diecie. Niedobór może prowadzić do anemii, nadmiar prowadzi do zmniejszenia apetytu i spadku masy ciała.

• miedź - niedobór miedzi może powodować osłabienie układu kostnego.

• selen - chroni błony komórkowe przed związkami utleniającymi.

Witaminy - u starszych zwierząt wzrasta zapotrzebowanie na witaminę K, witaminy z grupy B, witaminy A oraz E, a także beta-karoten i luteinę. Związki te wpływają na podniesienie odporności, dobrze działają wzrok, działają jako naturalne przeciwutleniacze.

W związku z często występującą u starszych psów choroba zwyrodnieniową stawów zaleca stosowanie glukozaminy i siarczanu chondroityny - składników chrząstek stawowych. Związki te zawarte są w preparatach weterynaryjnych (np. Arthroflex, czy Caniviton) oraz w wielu karmach przeznaczonych specjalnie dla starszych psów (np. karmy firmy Eukanuba, czy Royal Canin).

Żywienie starszych psów z zaburzeniami zdrowotnymi:

UWAGA! W Przypadku zaburzeń zdrowotnych najlepszym rozwiązaniem są gotowe diety weterynaryjne - właściciel w domu nie jest w stanie przygotować odpowiednio zbilansowanego pokarmu.

1. Zaburzenia przewodu pokarmowego. Stosuje się dietę niskotłuszczową oraz zawierającą wysoko strawne białko i węglowodany.

2. Zaparcia. Zalecana jest karma pobudzająca perystaltykę przewodu pokarmowego i przyspieszająca trawienie.

3. Choroby nerek. Podaje się dietę o niskiej zawartości białka oraz o odpowiednim składzie mineralnym. Ważne jest, aby pies miał stały dostęp do wody (nie wolno jej ograniczać).

4. Choroby wątroby. Najważniejszym składnikiem są lekko strawne węglowodany, np. płatki owsiane, kiełki pszenicy, skrobia, ryż, cukier buraczany, cukier gronowy, miód. Źródłem wysoko wartościowego białka jest mięso z ryb, chuda wołowina oraz mleko. Konieczny jest dodatek preparatów witaminowych i mineralnych.

5. Cukrzyca. Należy ograniczyć cukier i łatwo strawne węglowodany (oprócz przypadków, gdy pod wpływem insuliny dochodzi do nadmiernego spadku glukozy - w takiej sytuacji należy podać glukozę lub miód). Koniecznie trzeba zachować stałe pory posiłków. Podaje się witaminy z grupy B. Najlepsze dla cukrzyków są ryby, gotowane mięso, twaróg oraz gotowane jaja.

6. Choroby serca i naczyń. Stosuje się dietę o niskiej zawartości sodu (nie wolno solić!), wzbogaconą o przeciwutleniacze.

źródło: http://therios.strefa.pl/
lek. wet. Maja Ingarden (2004-11-14)

PROGRAM ZDROWOTNY
(profilaktyczno-kontrolny)

u starszych psów i kotów

Problemami zdrowotnymi starszych psów i kotów zajmuje się geriatria. Właściciele często zastanawiają się - czy ich pies/kot jest już stary, czy nie? I gdzie jest ta granica, kiedy psa czy kota zaczyna się traktować jako seniora? Otóż uważa się, że zwierzę wkracza w wiek geriatryczny, gdy rozpoczyna się ostatni trymestr przewidywanej dla danej rasy długości życia.

Właściciele, którzy chcieliby jak najdłużej utrzymać swojego ulubieńca w dobrej formie fizycznej, powinni regularnie kontrolować jego zdrowie. Kontrole takie dają możliwość możliwie najwcześniejszego rozpoznania rozwijających się chorób i podejmowania prób leczenia na wczesnym etapie zaburzeń.

Program opieki nad starszym psem lub kotem składa się z dwóch ściśle ze sobą powiązanych części - pierwsza - lekarska, polega na kontrolnych wizytach w gabinecie weterynaryjnym, w czasie których wykonywane są badania mające na celu monitoring aktualnego stanu zdrowia zwierzęcia. Druga część programu - realizowana jest przez właściciela w miejscu bytowania zwierzęcia.

Wizyty kontrolne w gabinecie weterynaryjnym

W początkowym okresie "starości" naszego zwierzaka zupełnie wystarczą wizyty w odstępach 6-miesięcznych. Jeżeli pojawią się pierwsze objawy problemów zdrowotnych, należy te odstępy zmniejszyć (w zależności od rodzaju zaburzeń).

PLAN BADANIA SENIORA

1. Rozmowa właściciela z lekarzem - przekazanie informacji odnośnie zachowania podopiecznego, jego żywienia, a także ewentualnych zauważonych zmian. 2. Badanie kliniczne - osłuchiwanie klatki piersiowej, omacywanie brzucha, w przypadku problemów motorycznych - palpacja kości i stawów, badanie oczu, badanie prostaty u samców i gruczołu sutkowego u samic. 3. Ważenie zwierzęcia (warto zapisywać kolejne wyniki) 4. Badanie krwi (morfologia i biochemia) i moczu - umożliwiają ocenę, jak funkcjonują najważniejsze narządy (nerki, wątroba, gruczoły dokrewne). 5. Rtg klatki piersiowej.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości należy wykonać badania dodatkowe, np. EKG, USG jamy brzusznej, czy rozszerzone badania krwi.

Interpretacja:

• Jeżeli wszystkie wyniki mieszczą się w granicach normy, można poddać zwierzę odpowiednim zabiegom profilaktycznym (odrobaczanie, odpchlenie, szczepienie itp.)

• Jeżeli wyniki są wątpliwe, tzn. widoczne są odchylenia, ale zwierzę czuje się dobrze i nie wykazuje objawów chorobowych, lekarz wprowadzi leczenie i zaleci kolejna wizytę za 1-2 tygodnie w celu powtórzenia badania.

• Jeżeli wyniki są złe, tzn. widoczne są odchylenia i zwierzę wykazuje objawy chorobowe, zalecone zostanie leczenie zachowawcze lub chirurgiczne, w zależności od rodzaju choroby i stopnia jej zaawansowania.

Program realizowany przez właściciela

Program ten ma na celu zapewnienie zwierzęciu na co dzień optymalnych warunków bytowania, z uwzględnieniem wieku, rasy, płci, aktywności i stanu fizjologicznego.

• regularne działania przeciwpasożytnicze (pasożyty zewnętrzne i wewnętrzne)

• regularne zabiegi higieniczne - przemywanie okolic oczu, czyszczenie uszu i zębów, szczotkowanie włosów, opróżnianie gruczołów okołoodbytowych

• utrzymanie optymalnej diety - np. karma dla seniorów z systemem ochrony stawów, karmy zapobiegające powstawaniu kamienia nazębnego czy kul włosowych, lub, w przypadku żywienia tradycyjnego, odpowiednie zbilansowanie dawki i uzupełnianie preparatami mineralno-witaminowymi. Bardzo ważna jest częstotliwość podawania posiłków, ich temperatura, konsystencja i smakowitość.

• odpowiednie "dawkowanie" ruchu - np. u psów mających problemy ze stawami lub kręgosłupem zalecane są częste i niezbyt intensywne spacery, a psów z problemami krążeniowymi nie wolno zmuszać do nadmiernego wysiłku.

• kontrola terminów kolejnych badań

• w razie nagłych problemów - szybki kontakt z prowadzącym lekarzem weterynarii

---