OKRES NOWORODKOWY
Okres noworodkowy trwa od urodzenia do 28 dnia życia. Donoszony noworodek ma przeciętną wagę powyżej 3,5 kg. Norma jest szeroka, dopiero noworodek poniżej 2,5 kg. jest traktowany jako wcześniak. Natomiast długość trudno zmierzyć ze względu na silne napięcie mięśniowe ale wynosi ok. 50cm.
W czasie okresu noworodkowego dochodzi do niezwykle ważnych przemian w organizmie nowo urodzonego dziecka, mających na celu przystosowanie do życia zewnątrzmacicznego. Wszystkie układy i narządy muszą podjąć samodzielne funkcje. Wiele jest odrębności okresu noworodkowego -stanów, które tylko w tym okresie należą do fizjologicznych. Jedna z nich to: „fizjologiczny spadek wagi”.
W ciągu pierwszych dni życia noworodek traci ciężar. Ten „fizjologiczny spadek wagi” wynosi do 10% i jest spowodowany m.in. oddaniem moczu i pierwszego stolca, wysychaniem pępowiny i całej skóry oraz usunięciem mazi płodowej. Poza tym noworodek pierwszych dniach noworodek bardzo mało je. Najniższy ciężar ciała osiąga noworodek w 3-4 dniu życia Dopiero po kilku dniach zaczyna przybierać na wadze, tak że ok. 7-10 dnia wyrównuje masę urodzeniową, a potem już zawsze przybywa mu kilogramów.
Jednym z ciekawych zjawisk okresu noworodkowego jest „ przełom hormonalny”. Noworodek w ostatnim okresie ciąży otrzymuje od matki poprzez łożysko znaczną ilość substancji hormonalnych, której musi się w najbliższym czasie pozbyć. Jednak przez ten czas hormony te oddziałują na dziecko, wywołując różne objawy. Ten „matczyny prezent” to przede wszystkim hormony płciowe, dlatego u noworodka można zaobserwować objawy które towarzyszą okresowi dojrzewania płciowego, są to przejściowe zmiany w gruczołach piersiowych i narządach płciowych u nowo urodzonego dziecka.
Noworodek poza przełomem hormonalnym wykazuje szereg swoistych cech fizjologicznych, należy do nich m.in. zmiana obrazu krwi. Chodzi o to, że płód znajduje się w warunkach względnego niedotlenienia, gdyż pobierając tlen z krwi matki przez łożysko ma gorsze warunki do utlenienia swej hemoglobiny niż korzystając z tlenu atmosferycznego w płucach. Dlatego i liczba czerwonych krwinek i jakość hemoglobiny muszą nadrabiać te niedostatki.
Jednak po urodzeniu duża liczba czerwonych krwinek i wysoka hemoglobina nie jest już potrzebna. Dlatego w okresie noworodkowym następuje rozpad czerwonych krwinek i przemiana hemoglobiny w inne składniki ciała. W procesie tym uczestniczy wątroba, a że nie jest ona jeszcze w pełni dojrzała i wydolna jest przyczyną tzw. fizjologicznej żółtaczki, która trwa zwykle parę dni. Występuje u około 70% noworodków. Pojawia się ona w 2-3 dobie życia. Szczyt nasilenia żółtaczki fizjologicznej przypada na 3-4 dobę po urodzeniu Potem żółtaczka stopniowo ustępuje, najczęściej kończąc się w 2 tygodniu życia.
Noworodek wykazuje jeszcze inne cechy charakterystyczne tylko dla jego wieku. Są to odruchy wrodzone, tzw. odruchy atawistyczne. Na podstawie obecności tych odruchów i czasu ich zanikania możemy oceniać rozwój dziecka.
- Odruch pełzania- noworodek położony na brzuszku z przygiętymi kończynami wykonuje ruchy pełzania
-Odruch chodzenia-Noworodek podtrzymywany pod ramiona, gdy poczuje podłoże wykonuje ruchy przebierania nogami. Chodzenie to nie jest, bo pozycja jest sztuczna - noworodek sam nie umie stać, ale ruchy przebierania nóżkami odbywają się sprawnie
-Odruch chwytny-jeżeli noworodek poczuje w dłoni jakiś przedmiot, np. palec to zaciska dłoń i chwyta go. Chwyt jest tak silny, że noworodka można unieść do góry
-Odruch Moro - w przypadku kiedy dziecko szybko osunie się czy opadnie, wykonuje dwoma ramionami ruch rozrzucenia ich na boki, a następnie przywiedzenie, jest to jakby odruch obejmowania
Noworodek jest szczególnie wrażliwy na infekcje. Jest to w pewnym sensie odporność, gdyż wiele schorzeń noworodków ogóle nie dotyczy. Np. jeżeli matka przeszła choroby dziecięce zakaźne, np. świnkę to noworodek przez pierwsze tygodnie życia wykazuje odporność na te zakażenia. Zawdzięcza to ciałom odpornościowym które otrzymał od matki przez łożysko a także wraz z jej pokarmem po urodzeniu. Z biegiem czasu ilość materiału odpornościowego wyczerpuje się a uzupełnienie go z zewnątrz ustaje w chwili przerwania karmienia piersią. Teraz dziecko staje się Bardzo wrażliwe na różnego rodzaju infekcje np. katar. Każda infekcja jest dla niego groźna i może zakończyć się chorobą lub zgonem.