partenon - dekoracje, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Grecja


Partenon - dekoracje

Dekorację rzeźbiarską tworzyły metopy partenońskie. Nad kolumnadą pronaosu i opistodomu znalazł się ciągły fryz joński (fryz partenoński). Ostatnim akcentem kompozycji Partenonu były przyczółki, które są szczytowym osiągnięciem greckiej rzeźby architektonicznej. Ważnym osiągnięciem artystów była też jednolita kompozycja bryły, fryzu i posągu.

Partenońskie metopy

Są to 92 metopy ozdabiające Partenon. Umieszczono je na belkowaniu zewnętrznej kolumnady. Przedstawiono na nich zmagania bogów i walki herosów. Zachowało się jedynie kilka mniej eksponowanych płyt metopowych z południowej strony świątyni. W fasadzie wschodniej przedstawiono bogów walczących z Gigantami. 32 metopy ze strony północnej ukazywały zdobycie Troi. Akcja scen biegnie od wschodu ku zachodowi. Do dziś ocalała tylko ostatnia metopa: Atena stoi przed siedzącą na górze Ida Afrodytą. Uważa się to za dzieło samego Fidiasza. W metopach od strony zachodniej przedstawiono walki Greków z Amazonkami. Na najlepiej zachowanej elewacji południowej przedstawiono walkę Lapitów z Centaurami. Na każdej metopie pokazana jest para walczących. Widać tu różne style prowadzenia dłuta, co pozwala wyodrębnić trzech artystów. Chodzi przede wszystkim o sposoby przedstawiania centaurów i dlatego w czasach nowożytnych tych anonimowych artystów określono jako Mistrz Centaurów w Maskach, Mistrz Centaurów Uczłowieczonych i Mistrz Centaurów Rozbrykanych. Szczególne wrażenie robi metopa pierwsza, która pozostała na miejscu, w Partenonie. Widać na niej wspaniałe opracowanie głowy centaura. Wysokie, szerokie czoło i wielkie oczy, przy lekko zapadłych policzkach nadają twarzy, której dolna część przykryta jest ramieniem, nadludzką moc i szlachetność. Uważa się, że wykonał ją sam Fidiasz.

Partenoński fryz

lub Panatenajski. Jest to fryz joński umieszczony nad kolumnadąpronaosuopistodomu, który przechodzi na ściany naosu i opasuje budynek Partenonu ze wszystkich czterech stron. To absolutnie nowatorskie rozwiązanie architektoniczne nie miało odpowiednika w żadnej z wcześniejszych budowli. Przedstawiono w nim procesję panatenajską, a w niej około 400 postaci ludzkich i 200 zwierzęcych. Iktinos starał mu się nadać pozory fryzu doryckiego przez dodanie poniżej łezek (guttae) związanych pierwotnie z tryglifami. Nad wykonaniem postaci i pracami rzeźbiarskimi czuwał niewątpliwie sam Fidiasz, któremu przypisuje się także osobiste wykonanie niektórych jego partii. Fryz umieszczony był na wysokości 11 m od poziomu stylobatu. Wszystkie postacie są zwrócone w jednym kierunku i uczestniczą w procesji. Kompozycja fryzu była podzielona na cztery sekcje z punktem wyjściowym (róg fasady zachodniej) oraz punktem końcowym (fasada wschodnia) pochodu. Dzieli się on na dwie podobne kolumny na ścianie południowej i północnej. Grupy osób w każdym z tych ciągów są analogiczne, ale różne jest ich uszeregowanie. Na stronie wschodniej umieszczony został moment kulminacyjny kompozycji: archont basileus odbiera z rąk dziecka złożony peplos, który ozdobi posąg Ateny, stojący w starej świątyni. Jednocześnie naprzeciw dziewcząt niosących taborety kroczy kapłanka. Po stronie zachodniej ukazano jeźdźców. Jest ich 140, znacznie więcej niż postaci innych typów. Ta partia fryzu jest najstarsza. Strona północna zawiera płyty wyobrażające ludzi i zwierzęta ofiarne. Strona wschodnia jest najlepiej rozwiązana kompozycyjnie. Stamtąd pochodzi jedna z najpiękniejszych płyt fryzu przedstawiająca tzw. ergastinki.

Partenońskie przyczółki

Są to jedne z najwspanialszych przykładów greckich rzeźb architektonicznych. Umieszczone były na  przyczółkachPartenonu. W przyczółku zachodnim ukazany jest spór Ateny z Posejdonem o władanie nad Attyką. W przyczółku wschodnim widać narodziny Ateny, temat w rzeźbie do tej pory nie ukazywany. Jest on niestety bardzo uszkodzony i zachowały się tylko fragmenty kilku postaci. Posągi bogów były rozmieszczone w półkolu, u szczytu którego znajdował się siedzący na skale Zeus (kompozycja rekonstruowana). Z jego głowy wyskakiwała uzbrojona Atena. W pobliżu Dionizosa była umieszczona Demeter z Korą. Bliżej centralnej grupy znajdowała się Iris. Odpowiednikiem tej grupy były po drugiej stronie trzy boginie, które poprzedzał prawdopodobnie Hermes (nie zachowany). Interpretacja tych trzech postaci budzi wiele wątpliwości. Na ogół uważa się, że były to Leto, Dione i Afrodyta. Grupę środkową zachodniego przyczółka stanowiły oba skłócone bóstwa, za którymi stały zaprzęgi, zaś rozdzielało je drzewo oliwne. W kątach tympanonu znajdowały się postacie na wpół leżące, które były interpretowane jako personifikacje elementów przyrody lub też jako attyccy herosi. Między grupą środkową a postaciami na brzegach kompozycji umieszczono co najmniej 5 posągów przedstawiających członków ateńskiego rodu Kekropidów (stali po stronie Ateny), zaś za zaprzęgiem Posejdona - dzieci i kobiety z eleuzyńskiego rodu Erechteidów i Pandionidów oraz Boreadzi. W obu przyczółkach partenońskich nie było na osi środkowej żadnego posągu. Było to niemal rewolucyjne przeciwstawienie się zasadom architektury doryckiej. Ponadto rzeźby opracowane są już ze wszystkich stron, tak jak wolno stojące posągi. W zachodnim przyczółku były one ustawione w głębi, w jednakowej odległości od krawędzi, natomiast we wschodnim ustawiono je półkoliście, na różnych planach.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
ARCHITEKTURA, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Grecja
Rzeźba, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Grecja
Miary długosci w Grecji, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Grecja
Grecja Brąz, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Grecja
Referat Burn Bond, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Antropologia literatury p
Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach, Zachomikowane, Nauka, Studia i s
Tatarkiewicz - Przeżycie estetyczne, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Estetyk
Ad leones, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Romantyzm
Stróżewski - O pięknie, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Estetyka
A Dorio ad Phrygium, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Romantyzm
Funkcjonowanie w UE - Wspólna Polityka Handlowa, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, szt
Nie boska komedia, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kultura, sztuka, Romantyzm
praca licencjacka(1), Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, praca licencjacka
Opal, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Kamienie szlachetne i minerały
prezentacja - nie zapomnij !, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Prezentacje
Psychologia procesow poznawczych - sylabus 2009, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, psychiatria
prezentacja marketing specjalistyczny, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Prezentacje
Prawo konstytucyjne2, Zachomikowane, Nauka, Studia i szkoła, Prawo

więcej podobnych podstron