Zarys socjolingwistyki. Język w uwarunkowaniach społecznych. Tezy J. Fishmana i B. Bernsteina. Zróżnicowanie języka polskiego a czynniki społeczne. Język narodowy i jego funkcje. Dialekty i gwary. Odmiany środowiskowe języka - socjolekty. Języki subkultur. Familiolekty i idiolekty.

Język narodowy jako zjawisko społeczne

• Język – powstaje w aktach społ., zachowuje cechy zbiorowego pochodzenia i organizuje życie społ.;

• Łączenie dialektów w ramach odmiany ponadregionalnej;

• Odróżnianie od innych języków narodowych

• Nadawanie prestiżu – przejaw rozwiniętej kultury społecznej;

• Normatywność;

Język narodowy jako zjawisko społeczne

• Czy język etniczny jest elementem poczucia tożsamości narodowej?

• żyją odrębne narody, choć posługujące się tym samym językiem (Niemcy, Austriacy, Szwajcarzy)

• Język ”państwowy”?

• Szwajcaria: fr., niem., wł., retoromański;

• Belgia: fr., flamandzki

Polszczyzna nie jest jednolita...

• język ogólny – j. literacki - dialekt kulturalny – j. ogólnonarodowy – odmiana ponadregionalna

• życie publiczne – nauczana w szkołach, - skodyfikowana w słownikach i gramatykach;

• najszerszy zakres, największa przydatność, podstawa uczestnictwa w życiu społ. i kulturze;

• warunek sukcesu w życiu zawodowym;

• Odmiana pisana i mówiona (j. potoczny)

Czynniki wpływające na zróżnicowanie polszczyzny

• zasięg geograficzno-terytorialny;

• zasięg kontaktu językowego (prywatny, lokalny, ogólnopolski);

• sposób przekazywania komunikatu językowego (ustny – pisany);

• typ sytuacji komunikacyjnej (oficjalna – nieoficjalna);

• cel wypowiedzi (użytkowy – artystyczny)

Czynniki wpływające na zróżnicowanie polszczyzny

• Szczególna sfera społecznego komunikowania się:

• rodzina, znajomi,

• życie zawodowe,

• udział w życiu odrębnych grup społ. lub subkultur,

• administracja, urzędy,

• nauka,

• polityka,

• religia,

• reklama

Czynniki wpływające na zróżnicowanie polszczyzny

• zakres tematyczny wypowiedzi (ogólny, specjalistyczny) ;

• charakterystyka socjalna uczestników komunikacji:

płeć, wiek, wykształcenie, miejsce zamieszkania, stopień zażyłości

Odmiany języka

• Zjawiska terytorialne (gwary i dialekty)

• Funkcjonalne (style)

• Społeczne (socjolekty)

• Socjolekt – odmiana języka powstała we wspólnotach ludzkich wyznaczonych pewnym rodzajem więzi społecznej;

• odmiana społeczna j. ogólnego , używana w grupie ludzi połączonych jakimś rodzajem więzi społ.;

Zróżnicowanie języka polskiego - dynamika

• Niestabilność;

• Odmiana centralna – j. ogólny

• Wpływ żargonów i gwar ludowych;

• Ekspansja języka potocznego;

• Zawężony zakres użycia tzw. języka literackiego;

• Odmiany funkcjonalne mieszają się z sobą;

dialekt - gwara

• różnice terminologiczne

• Dialekty polskie:

• małopolski

• wielkopolski

• mazowiecki

• śląski

• kaszubski;

• Przyczyny:

• zespoły plemienne: Pomorzan, Mazowszan, Polan, Wiślan, Ślężan,

• Czynniki fizjograficzme, administracyjne, kulturowe – ponad 1000 lat;

Dialekty i gwary

• Gwara a folklor

• Zanik gwar? (migracje do miast, wykształcenie, przemiany gospodarcze, ekspansja mediów)

• Przenikanie wyrazów gwarowych do polszczyzny (ok. 600): watra, turoń, żeniaczka, tyrać;

• Dialektyzm - cecha językowa odczuwana przez mówiących j. ogólnym za charakt. dla dialektów czy gwar;

• Stylizacja gwarowa (dialektyzacja)

Polszczyzna regionalna

• Kraków: idę na pole, idę na plac, czerstwy chleb, ścierać prochy, kwaśne mleko; omasta, jarzyna, kremówka, ziemniaki, grysik, płytki talerz

• Poznań: ćwok, rojber, sznytka, miałki talerz;

• Regionalizm – cecha językowa nie mająca zasięgu ogólnego (elementy gwarowe to tylko jeden z elementów różnicujących)

• próbować - kosztować, słodzić – cukrzyć, mleko wykipiało, zbiegło - uciekło

• Język Kresów

• Regionalne różnice w wymowie

• Warszawa: idę na dwór, idę na targ, stary (suchy chleb), ścierać kurze, zsiadłe mleko; okrasa, włoszczyzna, napoleonka, kartofle, kasza manna; płaski talerz;

Kategorie socjolektalne

• Zawodowość (profesjonalność)/niezawodowość

• Tajność/jawność

• Ekspresywność/komunikatywność

• Czynnik chronologiczny i geograficzny – zmienność i dynamizm

socjolekty

• 1. języki zawodowe (profesjolekty),

• 2. języki środowiskowe,

• 3. języki tajne

Z historii polskich socjolektów

• XVI w., S. Klonowic : „Każde rzemięsło ma swe zwyczaje. I swe przezwiska”:

• XVI i XVII w. – rzemieślnicy różnych specjalności: flisacy, pilśniarze, czapnicy, ochweśnicy – kupcy, żebracy – język lirnicki, rybałci, złodzieje – j. wałtarski;

• XIX w. – język wielkoprzemysłowego proletariatu;

• XX w.- grypsera, cynkówka, bałanda, biniawera

Socjolekty

• Języki zawodowe: lekarzy, rzemieślników, wojskowych, marynarzy, górników, sędziów, pracowników telewizji …

• Języki środowiskowe: młodzieży szkolnej, studenckiej, fanów, grup przestępczych, brydżystów, wędkarzy, żeglarzy, taterników….

Profesjolekty

• Wyspecjalizowana odmiana języka mówionego

• Słownictwo profesjolektów (profesjonalizmy)

• 1. Oficjalne terminy

• 2. Wyrazy nieoficjalne,

• 3. słowa żargonowe, neologizmy znane tylko w danym środowisku

profesjolekty

• przecinak, wiertarka, imadło

• ścinak, wiercidło, imak

• majzel, bormaszyna, szraubsztok

Język aktorów

• waruniarz, cyzelant, sęp, twardziochy, lodówka, Spółdzielnia Pracy Pogrzeb, mieć organ

Język łowiecki

• gały, lampy, farba, ambona, jeleniarz, odwiatr, zbijać bąki,

• nogi:

cewki - badyle – biegi – wiosła,

ogony:

wiecha, kita, bukiet, kielnia, lira

Język użytkowników Internetu
jako socjolekt

• reguły obowiązujące w języku potocznym;

• dążność do skrótu;

• skrócone wersje wyrazów:
  cze - 'cześć'
  tel - 'telefon'
  foto - 'zdjęcie'
  
  

• Skróty pochodzenia angielskiego:
  c ya - ang. See Ya'do zobaczenia'
  thx - ang. Thanks 'dziękuję'
  w8 - ang. Wait (gra słów: w[u]+8[eit]=ueit) 'czekaj'
  
  

Język użytkowników Internetu

• zastępowanie polskich (i nie tylko) znaków diakrytycznych literami łacińskimi
  a jaka masz fryzurke?
  SKAD JESTES
  chcesz sie spelnic?
  Ciagle mysle o Tobie;

• Akronimy w rozumieniu właściwym dla języka Internetu definiowane są jako "wyrazy utworzone z pierwszych liter danego zwrotu„;

• Akronimy spełniają ważną rolę w komunikacji na granicy kultur, na przykład w grach komputerowych, ale również w międzynarodowych komunikatorach. Służą zwiększeniu przejrzystości tekstu (wielkie litery wyróżniają się na tle małych), zawierają zwroty grzecznościowe i rytualne, niekiedy wyrażają też emocje. Niektóre akronimy odpowiadają wyrazom i są wplatane w rozmaite wypowiedzi (na przykład R, U).
  
  

• BB - ang. Bye Bye 'do widzenia'
  BRB - ang. Be Right Back 'zaraz wracam'
  BTW - ang. By The Way 'przy okazji'
  CU - ang. See You 'do zobaczenia'
  DND - ang. Do Not Disturb 'nie przeszkadzać'
  EOF - ang. End Of File 'koniec pliku'
  FAQ - ang. Frequently Asked Questions 'najczęściej zadawane pytania
  IMHO - ang. In My Honest Opinion 'moim skromnym zdaniem'
  IMO - ang. In My Opinion 'moim zdaniem'
  PLZ - ang. Please 'proszę'
  ROTFL - ang. Rolling On The Floor Laughing 'tarzam się ze śmiechu po podłodze'
  R U M/F - ang. Are You Male/Female czy jesteś mężczyną/kobietą'
  
  

Emotikony

• "Emotikon lub Emotikonka (ang. emoticon) to złożony ze znaków ASCII wyraz nastroju, używany oraz nadużywany przez użytkowników Internetu. Według Mike'a Jonesa z Microsoftu pierwszy emotikon został przesłany 19 września 1982 roku. Użyto go w wiadomości z Carnegie Mellon University. Inni twierdzą, że emotikony są o wiele starsze" ;

• nastrój wypowiedzi nadawcy,

• stosunek do wypowiedzi partnera dyskusji

Emotikony

• ;-) = ;)
  :-P = :P
  :-D = :D
  
  

• wersje pozbawione "noska" cieszą się obecnie największą popularnością

• Swoistą nowością jest zamiana "oczu" (czyli ";" oraz ":") znakiem "=" (na przykład :-P to =P).

• emotikony japońskie:
  ^_^ - zadowolenie
  O_O - zdziwienie
  
  

• Emotikony erotyczne:

~~~o

• korzystanie także z obrazów oznaczających nie tyle emocje, co konkretne wyrazy

Emotikony

• znaczenie poszczególnych gestów jest ściśle związane z kontekstem wypowiedzi;

• otwarty system znaków;

• swoisty powrót do pisma obrazkowego cieszy się wielką popularnością, bowiem graficzne elementy uatrakcyjniają i upraszczają komunikację - jedno kliknięcie myszą wystarcza do przekazania informacji.

Język polskawy

• potoczna nazwa pisanego języka polskiego bez znaków diakrytycznych;

• sms-y i komunikacja internetowa: na niektórych listach dyskusyjnych, czatach, itp. oraz wszędzie tam, gdzie konwersja pomiędzy różnymi stronami kodowymi jest niemożliwa;

• W skrajnych przypadkach: zapis fonetyczny lub błędy ortograficzne:

• gdy pisownia różnych wyrazów staje się taka sama, np.
  też -> tesz (żeby nie kojarzyło się z tezami)

• żeby -> rzeby (aby uniknąć posądzenia o zęby)

• chcę -> chcem

• znikąd -> znikond
  
  

Inne cechy

• brak dbałości o poprawność ortograficzną (pośpiech, zróżnicowany poziom wykształcenia, bunt);

• wiesz nie będe zgdaywał bo to obszerny temat - przestawienie szyku liter w wyrazie zgdaywał (powinno być zgadywał)
  A nie malepszych czatów - pominięcie znaku spacji między wyrazami ma i lepszych
  i delikatnie poowloczam nim po oklolicach brodawki - dwukrotne nadużycie litery: poowloczam i oklolicach
  
  

• Błędy te zazwyczaj nie utrudniają komunikacji i zazwyczaj znajdują zrozumienie u odbiorcy;

• Typowe błędy ortograficzne:
  pochwal sie to może też spróbóje

• SKOND KLIKASZ
  
  

Język Internetu - podsumowanie

• obficie czerpie ze stylu potocznego:

• elementy słownictwa potocznego (także wulgaryzmów),

• silna tendencja do upraszczania zarówno złożonych konstrukcji składniowych, jak i pojedynczych wyrazów.

• akronimy - skróty zastępujące dłuższe wyrazy, a nawet całe zwroty.

• Tendencja do zmniejszania liczby znaków - dążenie do przyspieszenia komunikacji;

• Wobec braku możliwości ekspresji przy pomocy gestów i mimiki, internauci korzystają z emotikonów, które pozwalają wyrazić emocje i uczucia, a także treści o charakterze erotycznym. Podobne zadanie spełniają niektóre akronimy;

• Swoboda komunikacyjna, jaką daje Internet, prowadzi niekiedy do nadużyć, w związku z czym pojawił się zbiór reguł porozumiewania się za pośrednictwem sieci zwany netykietą.

• Postulaty netykiety mają na celu zmniejszenie ilości zbędnych informacji oraz irytacji pozostałych uczestników komunikacji (wywołanej na przykład obraźliwymi bądź sformułowaniami).

• Tendencja do przyspieszenia komunikacji internetowej - zmniejszenie dbałości o stosowanie znaków diakrytycznych, wielkich liter, a także błędów. Są one rezultatem przeniesienia punktu ciężkości z poprawności językowej na rzecz maksymalnie szybkiej wymiany replik.

Języki środowiskowe

• > a świstak siedzi.... - powiedzonko z reklamy, nieprawda

•  

• > afro - fryzura

•  

• > Afryka - dziewczyna z bujną fryzurą

• > alarm atomowy - ważny apel

•  

• > ale suchar - beznadziejny tekst

•  

• > ale total - coś fajnego

•  

• > aligator - nauczyciel

•  

• > amerykanin - arab

•  

• > amfa - amfetamina

•  

• > Amnestia - koniec lekcji

•  

• > anglik - J. angielski

•  

• > armagedon - początek roku szkolnego

Gwara uczniowska

• Ekspresywność;

• Zabawy słowem; humor, skojarzenia;

• Wyrażanie psychicznego stosunku do świata;

• Serie tautonimów:

• Dziennik szkolny – lista przebojów, lista straceń, krwawa szabla, testament;

• Uczyć się – chapać wiedzę, ciągnąć intelekt, dzięciolić, młotkować, podrywać wiedzę, ryjonić, szarpać wiedzę, wałkować, wchłaniać, zafajczać wiedzę

 

• > K3 - określenie randki: kino, kolacja, kopulacja
   

• > kablować - donosić o czymś lub o kimś

 

• > kafel - tysiąc

 

• > kaflara - dziewczyna z brzydką twarzą

•  

• > kakaowe oczko - odbyt

•  

• > kaloryfer - umięśniony brzuch męski

•  

• > kalosz - prezerwatywa

•  

• > kampania reklamowa - wywiadówka

•  

• > kapeć - ocena niedostateczna

•  

• > kapex - sytuacja bez wyjścia

•  

• > kapiszi ? - rozumiesz ?

•  

• > KARITAS - OSOBA KTÓRA WSZYSTKO POŻYCZA

•  

• > kasiora - pieniądze

•  

• > KASZANA - COŚ BEZNADZIEJNEGO

• > katana, krecik, pan w żałobie - ksiądz katecheta
  
  

• mac gywer - woźny szkolny
  majtki z uzdą - stringi
  matriksy - okulary
  mieć error - mieć trudności ze zrozumieniem czegoś
  mi to tito - nic mnie to nie obchodzi
  MTV - skrót od: mnie to wali
  
  

• palić trampki - zerwać znajomość
  Pamela - bardzo ładna dziewczyna
  pasztet - 1. brzydka dziewczyna, 2. ujemnie o jakimś zjawisku
  pierniczki - mówić nudno
  piekło - 1. szkoła, 2. pokój nauczycielski
  pingwin - zakonnica
  pokój z wapnem - pokój nauczycielski
  popychać - uprawiać seks
  półmózg - głupi człowiek
  prosektorium - gabinet dyrektora
  przejść z ławki do ławki - powtarzać klasę
  przyjaciel denaturatu - człowiek nadużywający alkoholu
  przymuleniec, przymuł - ujemnie o człowieku
  przypał - głupi człowiek
  pykać się - uprawiać seks
  pytańsko - lekcja powtórzeniowa
  
  

Język hip-hopowy i eksperymenty

• 1. A kiedy Master dostał cynk, że faryzeusze skapnęli się, że ma coraz więcej uczniów i chrzci więcej niż Jan, 2. chociaż w sumie to nie Jezus zanurzał w wodzie, tylko jego ekipa, 3. wyszedł z Judei i wrócił do Galilei. 4. Musiał przebić się przez Samarię. 5. Kiedy dotarł do samarytańskiej wioski (Sychar) blisko działki, którą Jakub odpalił swojemu synowi Józkowi, 6. była tam studnia Jakuba, więc Jezus zmachany podróżą, glebnął se przy niej. To było koło południa. 7. A tu wbija się samarytańska laska, żeby nabrać wody. Jezus zagaił do niej: Dasz mi się napić? 8. Bo jego ekipa poszła do miasta, żeby kupić żarcie. 9. Wtedy ta panna powiedziała mu: Pogięło cię? Jesteś Żydem i prosisz mnie, Samarytankę, o wodę? (bo Żydzi nie zadają się z Samarytanami).

• (1) A kiedy Pan dowiedział się, że faryzeusze usłyszeli, iż Jezus pozyskuje sobie więcej uczniów i chrzci więcej niż Jan - (2) chociaż w rzeczywistości sam Jezus nie chrzcił, lecz Jego uczniowie - (3) opuścił Judeę i odszedł znów do Galilei. (4) Trzeba Mu było przejść przez Samarię. (5) Przybył więc do miasteczka samarytańskiego, zwanego Sychar, w pobliżu pola, które dał Jakub synowi swemu, Józefowi. (6) Było tam źródło Jakuba. Jezus zmęczony drogą siedział sobie przy studni. Było to około szóstej godziny. (7) Nadeszła /tam/ kobieta z Samarii, aby zaczerpnąć wody. Jezus rzekł do niej: Daj Mi pić! (8) Jego uczniowie bowiem udali się przedtem do miasta dla zakupienia żywności. (9) Na to rzekła do Niego Samarytanka: Jakżeż Ty będąc Żydem, prosisz mnie, Samarytankę, bym Ci dała się napić? Żydzi bowiem z Samarytanami unikają się nawzajem.

• 10. Jezus na to: Gdybyś wiedziała, co Bóg chce ci dać i znała gościa, który cię prosi o wodę, to ty byś go prosiła, żeby ci dał żywej wody. 11. Mówi mu: Człowieku, nie masz nawet wiaderka, a ta studnia jest nieźle głęboka; skąd masz żywą wodę? 12. Może jesteś lepszy od naszego pradziada Jakuba, który nam odpalił tę studnię w spadku i sam z niej pił, i jego synowie, i nawet jego bydło? 13. Jezus na to: Każdego, kto pije tę wodę, znowu będzie suszyć. 14. Ale jak ktoś napije się wody, którą ja mu zapodam, tego już nie będzie nigdy suszyło, tylko ta woda, będzie w nim pompować życie aż do wieczności.

• (10) Jezus odpowiedział jej na to: O, gdybyś znała dar Boży i /wiedziała/, kim jest Ten, kto ci mówi: Daj Mi się napić - prosiłabyś Go wówczas, a dałby ci wody żywej. (11) Powiedziała do Niego kobieta: Panie, nie masz czerpaka, a studnia jest głęboka. Skądże więc weźmiesz wody żywej? (12) Czy Ty jesteś większy od ojca naszego Jakuba, który dał nam tę studnię, z której pił i on sam, i jego synowie i jego bydło? (13) W odpowiedzi na to rzekł do niej Jezus: Każdy, kto pije tę wodę, znów będzie pragnął. (14) Kto zaś będzie pił wodę, którą Ja mu dam, nie będzie pragnął na wieki, lecz woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem wody wytryskającej ku życiu wiecznemu.

• 15. Panna do niego: O, bez kitu, to zapodaj mi tę wodę, żeby mnie już nie suszyło i żebym nie musiała ciągle tu biegać! 16. On na to: Dobra, to leć po męża i wracajcie tutaj! 17. Panna przyczaiła: No, ale ja nie mam męża. Jezus do niej: Proste, że nie masz. 18. Miałaś pięciu, a ten klient, którego teraz masz, to nie twój mąż. Dobrze gadasz. 19. A panna: Ej gościu, normalnie jesteś prorokiem! 20. Nasi starsi na tej górze oddawali cześć Bogu, no a wy mówicie, że to w Jerozolimie jest miejscówa, gdzie trzeba go uczcić.

• (15) Rzekła do Niego kobieta: Daj mi tej wody, abym już nie pragnęła i nie przychodziła tu czerpać. (16) A On jej odpowiedział: Idź, zawołaj swego męża i wróć tutaj. (17) A kobieta odrzekła Mu na to: Nie mam męża. Rzekł do niej Jezus: Dobrze powiedziałaś: Nie mam męża. (18) Miałaś bowiem pięciu mężów, a ten, którego masz teraz, nie jest twoim mężem. To powiedziałaś zgodnie z prawdą. (19) Rzekła do Niego kobieta: Panie, widzę, że jesteś prorokiem. (20) Ojcowie nasi oddawali cześć Bogu na tej górze, a wy mówicie, że w Jerozolimie jest miejsce, gdzie należy czcić Boga.

Języki tajne (ang. cant)

• świadoma izolacja od społeczeństwa; tajność;

• Żargon, slang, argot – odmiana języka pewnej grupy społecznej, uważanej za niższą pod względem kulturowym; często niezrozumiała dla osób spoza;

• Język przestępczy, więzienny, konspiracyjno-partyzancki;

• Do polszczyzny ogólnej:

• kizior, meta, wtranżalać, zaiwaniać, bulić, dola, doliniarz,

Język złodziejski początku i połowy XX w.

• Błyskotnik – złodziej biżuterii

• Woreczkarz – złodziej torebek

• Borsuk – złodziej piwnic

• Klawisznik – otwierający drzwi za pomocą wytrycha

• Sznifiarz – okradający nocą

• Na wesołka – okraść pijaka

• Na cyc – okraść kobietę

• Na wydrę – wyrwać z rąk

• Na brzęk – z wybiciem szyby

• Na przycisk – w tłoku

Język więzienny (badania z lat 80. XX w.)

• Błoto, chrupa – jedzenie

• Zbiornik – żołądek

• Zlew – gardło

• Zarychać – spać

• Zaćmagać, zagarować – upić się;

• Błękit Paryża – denaturat

• jebnąć w katafalk, uśmiechnąć się do sufitu, puścić dech, pierdolnąć się na długo – umrzeć

• Jechać farmazonem - kłamać

• Zdzierać łacha, dziubać, heblować, bzać, zajrzeć w oko, trzymać pałąki

Słownictwo socjolektalne –
2 tendencje

• Skrótowość (step touch, step out, heel back, grape vine, mambo, chasse, jazz square);

• Peryfrastyczność (upolować gwiazdę, śmierć marynarza, uzupełniać wilgotność)

Odmiany socjolektalne…

• jako zwierciadło społeczne:

• Wskazuje na istniejące grupy;

• Wskazuje na charakter działalności tych grup (tajna, jawna, profesjonalna, amatorska etc.);

• W grupach o więzi profesjonalnej powstaje słownictwo komunikatywne

• W innych grupach – neologizmy ekspresywne

• 2 funkcje: komunikatywna i ekspresywna

Socjolekty jako…

• indeksy struktury społeczeństwa:

• funkcjonują w kontaktach bezpośrednich (rodzinnych, rówieśniczych, koleżeńskich, towarzyskich): język szachistów, slang, punków, slang studencki, język fanów muzyki rockowej, język kibiców sportowych…

• funkcjonują w kontaktach instytucjonalnych, zawodowych (legalnie lub nielegalnie): język myśliwski, żołnierski, złodziejski…

Język familijny

• Rodzinny, domowy;

• Ograniczony zakres i funkcjonalność;

• Elementy kolokwialne, żargonowe, dialektalne, ekpresywizmy, neologizmy;

• Kod werbalny, niewerbalny;

• Dopuszczalny kod ograniczony (B. Bernstein)

Język familijny

• Umiejętności i nawyki językowe indywidualne;

• Komunikacja wewnętrzna – zewnętrzna;

• Cechy wspólne z j. ogólnym i cechy jednostkowe;

• Rejestr nieoficjalny;

• Socjalne i terytorialne zróżnicowanie, czynniki obyczajowe, psychiczne, religijne, stopień i rodzaj emocjonalnych więzi rodzinnych;

Język familijny

• Nazwy miejsca, przestrzeni, domu, rodziny, grupy domowej, stopni pokrewieństwa, powinowactwa, formy adresatywne, nieoficjalne formy nazw osobowych, wyrazy i zwroty ekspresywne;

• Zachowania językowe odzwierciedlające relacje hierarchiczne, genderowe i wiekowe w rodzinie;

• Płaszczyzna parole

• Familiolekt a idiolekt

Człowiek…

• nosicielem i użytkownikiem wielu socjolektów;

• z niektórych wyrasta jak z „krótkich spodenek”;

• Niektóre socjolekty sa nietrwałe , zmienne, efemeryczne;

• Socjolekty profesjonalne – stabilne, zawiera się w nich cała tradycja danego zawodu

• „Interżargon” – wzajemne wpływy grup społecznych i ich języków

Powoli ku wnioskom…

• Umiejętność posługiwania się socjolektami zależy od stopnia uczestnictwa w życiu społ.

• Jeden z socjolektów jest dla jednostki najważniejszy (np. jej własny profesjolekt)

Powoli ku wnioskom…

• Zasada wzajemnej zależności między społeczeństwem a językiem: grupa społeczna tworzy socjolekt a socjolekt tworzy grupę społ.:

• - socjolekt łączy jednostki z grupą;

• - przeciwstawia jedna grupę innym;

• - posiadanie socjolektu świadczy o wysokiej pozycji grupy w ramach danej wspólnoty komunikatywnej;

• - narzędzie do interpretowania rzeczywistości (czy brutalny język podtrzymuje brutalizację zachowań?)