Hanna Rdzanek gr.VI

KOKSARTROZA - coxarthrosis

Zmiany zwyrodnieniowe stawów biodrowych-aż 80% są na skutek wad rozwojowych. Najczęściej pojawiają się u osób starszych, rzadziej u młodych. Rozróżniamy pierwotne zmiany w stawach biodrowych o nieznanej etiologii i zmiany wtórne jako następstwo: wrodzonej dysplazji, zwichnięcia stawu biodrowego, urazu, zaburzeń statyki, zapalenia, martwicy aseptycznej, młodzieńczego złuszczenia głowy kości udowej, niedoboru witamin. Choroba rozpoczyna się powoli bólami w okolicy pachwiny, górnej części uda, niekiedy tylko bólem w stawie kolanowym.

Wczesne objawy to:

1. Ograniczenie rotacji wewnętrznej uda

2. Ograniczenie wyprostu

3. Ograniczenie przywiedzenia

4. Ograniczenie odwiedzenia

5. Zanik mięśni uda i pośladka

6. Czasami trzaski podczas ruchów w stawie

7. Pogrubienie i zniekształcenie obrysów stawu

8. Niekiedy odczyn zapalny (wysiłek, obrzęk, ocieplenie skóry nad stawem)

9. Utykanie

10. Ból

Ruchomość:

- najdłużej zachowane jest zgięcie

- odruchowe wzmożenie napięcia mięśni i przymusowe ustawienie kończyny w zgięciu 45 stopni i przywiedzeniu

- pozorne skrócenie kończyny

W RTG widoczne są:

-Zwężenie szpary stawowej w jej górno - bocznej części

-Widoczna sklerotyzacja, później także pseudo torbiele

-Osteofity

-W późnym okresie widoczna deformacja głowy kości udowej i jej podwichnięcie w kierunku górno - bocznym.

Rehabilitacja jest kompleksowa i obejmuje:

1. Profilaktykę - unikanie przeciążeń, relaks, wypoczynek w pozycjach odciążających staw, pomoce do odciążania przy chodzeniu

2. Przeciwbólowa - farmakologia

3. Zaopatrzenie ortopedyczne - laski, kule, balkoniki, stabilizatory stawów, aparaty odciążające

4. Fizykoterapie - przeciwbólowa, przeciwzapalna, przekrwienna - DKF, elektroterapia, wodolecznictwo, balneologia, ultradźwięki, nie robimy parafiny!

5. Zabiegi operacyjne - endoprotezoplastyka, osteotomie korekcyjne, usztywnienia stawów (zwykle czasowe)

6. Kinezyterapia.

Cele kinezyterapii:

1. Zwiększenie bądź utrzymanie zakresu ruchu

2. Zwiększenie bądź utrzymanie siły mięśniowej

3. Zabezpieczenie lub likwidacja przykurczy

4. Zachowanie zdolności lokomocji i samoobsługi.

W ostrym okresie choroby:

• Zaleca się leżenie w łóżku na sztywnym i równym podłożu z leżeniem na brzuchu 2 - 3 razy dziennie z odwiedzionymi nogami i stopami poza łóżkiem przez 20 - 30 minut z 5 kg workiem na pośladkach. Pozycja ta zapobiega powstawaniu przykurczy lub je niweluje w stawie biodrowym

• Leżąc na boku należy mieć wyprostowane stawy biodrowe i wałek miedzy nogami (pod udo i podudzie).

• Farmakoterapia

Po ustąpieniu stanu ostrego stosujemy:

• Chodzenie z pomocami, laska po stronie zdrowej, korekcja zaburzeń chodu, zachęcanie do chodu, nauka mechanizmów stabilizujących w chodzie

• Redresję przy przykurczach z elementami trakcji

• Wyciągi - gąbkowy

• Ćwiczenia izometryczne prostowników i odwodzicieli stawu biodrowego

• Unikamy wysuwania głowy kości udowej z panewki - przywiedzenia powyżej O stopni, rotacji zewnętrznej, zgięcia powyżej 90 stopni

• Ćwiczenia ogólno - kondycyjne

• Wypoczynek leżąc na brzuchu 2 - 3 razy dziennie po 20 - 30 minut

• Unikanie długiego stania, długich i meczących marszów, chodzenia po nierównym terenie, skoków, noszenia ciężarów, zimna i wilgoci, ćwiczeń w pozycjach obciążających staw

• Ćwiczenia bierne zaraz po ustąpieniu bólu

• Ćwiczenia czynne w odciążeniu

• Ćwiczenia czynne w odciążeniu z oporem

• Ćwiczenia i pływanie w basenie z ciepła woda

• Jazda na rowerze po równym terenie

Przykładowy konspekt ćwiczeń w chorobie zwyrodnieniowej stawu biodrowego-po ustąpieniu okresu ostrego

Lp.	Tok zajęć	Wykonanie	Dozowanie	Uwagi
I	Część wstępna			Umieszczamy klin miedzy nogami w miarę możliwości przy każdym ćwiczeniu.
1.	Ćwiczenia czynne	Pw.: leżenie tyłem Ruch: przyciąganie głowy do mostka	2x5	2-3 sekundy napięcie mm brzucha i rozluźniamy
		Pw.: j.w., kkg wzdłuż tułowia Ruch: wznos kkg przodem w górę	6x	Można włączyć ćwiczenia oddechowe: Wdech-wznos kkg Wydech-powrót do pw.
		Pw.: j.w. Ruch: wznos kkg bokiem w górę	6x	Naprzemiennie, kd chora zgięta max do kąta prostego.
		Pw.: j. w. Ruch: unoszenie barków	6x
		Pw.: j.w. Ruch: zgięcie w stawie biodrowym i kolanowym kd zdrowej	10x
		Pw.: jw. Ruch: odwiedzenie kd zdrowej	10x
2.	Ćwiczenia czynne w odciążeniu	Pw.: jw., kd chora odciążona Ruch: odwiedzenia kd	15 min (swoim tępem)	Kd chorej nie można przywodzić
		Pw.: j.w., kd chora odciążona Ruch: rotacja wewnętrzna w stawie biodrowym	15 min (swoim tępem)	Kd nie można rotować zewnętrznie
		Pw. Na boku zdrowym, kd odciążona Ruch: zgięcia kd w sta. biodrowym	15 min (swoim tępem)	Kd chora podwieszona na podwieszkach, zgęcie max do 90 stopni
		Pw.: j.w. Ruch: wyprost kd w sta. biodrowym	15 min (swoim tępem)
3.	Ćwiczenia oddechowe	Pw.: leżenie tyłem, kkg splecione na kl. p. Ruch: Wdech-unoszenie kkg skośnie w górę Wydech-powrót do pw.	6x	Wydech 3x dłuższy niż wdech
		Pw, kkg splecione na brzuchu Ruch: Wdech: unoszenie przepony z oporem kkg Wydech: opuszczenie przepony, rozluźnienie	6x	Opór pacjent dobiera sobie sam.
4.	Ćwiczenia izometryczne	Pw.: j.w. Opór: na boczną powierzchnie uda kd chorej ( odwodziciele stawu biodrowego)	6x 5-10 s napięcia mm 2-3 s rozluźniamy	Opór dozujemy ręką terapeuty
		Pw.: j.w. Opór: na przednią powierzchnie uda kd chorej (na m. czworogłowy uda)	6x 5-10s napięcie mięśni 2-3 s rozluźniamy	Opór dozujemy ręką terapeuty
II	Cześć główna
1	Nauka chodu	Chódu z odciążaniem kg chorej za pomocą balkoniku lub laski	Dobrana indywidualnie do pacjenta	Laska po stronie zdrowej, korekcja zaburzeń chodu
III	Część końcowa
1.	Ćwiczenia relaksacyjne	Pw.: siad Ruch: lekkie potrząsanie kkg	3 min	Kd chora max do kąta prostego, głębokie oddechy, wydech 3x dłuższy niż wdech
2.	Ćwiczenie oddechowe	Pw.: leżenie tyłem Ruch: Wdech- unoszenie kl.p. Wydech-opuszczenie kl.p.	2 min	Wydech 3x dłuższy niż wdech

---