55, Egzamin strunowce


55. Systematyka gadów - kryteria podziału systematycznego

Podział systematyczny gadów został oparty przede wszystkim na budowie czaszki , w tym na liczbie i położeniu dołów skroniowych i łuków skroniowych.

Współcześnie żyjące gady zalicza się do 2 podgromad i 4 rzędów:

Gromada : Gady - Reptilia

Podgromada : Anapsida

Czaszka jest utworzona z masywnych kości, brak jest dołów skroniowych związanych z mięśniami poruszającymi żuchwą. Do tej podgromady należą 2 rzędy:

Rząd : Cotylosauria - wymarłe

Rząd : Żółwie - Testudines

Podgromada : Synapsida - wymarłe

Obejmuje wyłącznie gady kopalne. Pojawiły się w górnym karbonie, rozkwit - perm, dolny trias. Występowanie w czaszce łuków skroniowych i jednej pary dołów skroniowych. Zęby typu tekodontycznego na brzegu szczęk. Kręgi amficeliczne. Należą tu 3 rzędy:

Rząd : Pelycosauria .

Rząd : Therapsida

Rząd : Ictidosauria

Podgromada : Diapsida

Posiadają 2 doły skroniowe w czaszce. Do tej podgromady należą 2 nadrzędy:

Nadrząd : Archosauria tzw. Gady naczelne

Posiadają 2 kłykcie potyliczne, czaszka typu diapsydalnego, brak otworu ciemieniowego, zęby typu tekodontycznego, występują trzony kręgów dwu-, przodo-, tyło- wklęsłych i płaskich, istnieją żebra brzuszne. Nadrząd ten dzieli się na następujące rzędy:

Rząd : Thecodontia, Saurischia, Ornithischia, Pterosauria, Saurorterygia, Ichthyosauria - wymarłe

Rząd : Crocodilia - Krokodyle

Nadrząd : Lepidosauria

Rząd : Eosuchia - wymarłe

Rząd : Hatterie - Rhynchocephalia

Rząd : Łuskoskóre - Squamata

Podrząd : jaszczurki ( kameleony, gekony, jaszczurki właściwe, padalcowate); węże (żmije)

56. Charakterystyczne cechy gadów.

- pierwsze kręgowce lądowe

- grupa zwierząt która całkowicie uniezależniła się od środowiska wodnego

- skóra sucha, szorstka, silnie zrogowaciała

- ciało pokryte łuskami i tarczkami rogowymi

- naskórek ulega złuszczeniu (krokodyle) lub zrzucany jest z całego ciała w postaci tzw. wylinki (jaszczurki, węże)

- w skórze występują komórki pigmentowe (melanofory, lipofory, allofory i guanofory)

- u niektórych gadów wykształcają się zęby jadowe

- w zależności od sposobu przytwierdzenia i położenia wyróżniamy kilka typów uzębienia:

- akrodontyczne - zęby przyrośnięte do brzegów szczęk

- pleurodontyczne - zęby przyrośnięte do wewnętrznej strony szczęk

- tekodontyczne - zęby są osadzone w dołach zębowych (zębodołach) szczęk

- występuje polyfyodontyzm - zęby gadów podlegają wymianie w ciągu całego życia

- czaszka połączona z kręgosłupem za pomocą 1 kłykcia potylicznego - głowa ruchoma

- 4 typy czaszek:

- anapsydalny - brak dołów skroniowych

- synapsydalny- 1 dół skroniowy tzw. dolny

- parapsydalny - 1 wysoko położony dół skroniowy

- diapsydalny - 2 doły skroniowe, górny i dolny

- kręgosłup składa się z 5 odcinków:

- szyjny (1-atlas. 2-obrotowy),

- piersiowy - kręgi mające powierzchnie stawowe

- lędźwiowy - kręgi nie mające powierzchni stawowych

- krzyżowy - 2 kręgi

- ogonowy - u jaszczurek kręgi, których trzony podzielone są cienką nieskostnianą warstwą tkanki łącznej - w tym miejscu następuje pękanie trzonu w czasie odrzucania ogonu; u innych kręgowców kręgi ogonowe są całkowicie skostniałe

- kręgi są przeważnie przodowklęsłe - proceliczne

- kończyny i szkielet pasów są silniej i lepiej rozwinięte niż u płazów

- silny zanik metamerii mięśni

- oddychają wyłącznie przy pomocy parzystych, gąbczastych płuc, które są osłonięte żebrami i mostkiem

- serce zbudowane z 2 przedsionków całkowicie oddzielonych od siebie i komory z zaczątkową przegrodą dzielącą ją częściowo na część prawą i lewą (całkowitą przegrodę mają krokodyle)

- ukł. wydalniczy - para nerek ostatecznych czyli zanercza

- zapłodnienie wewnętrzne

- jaja składane są na lądzie a nie w wodzie, brak stadium larwalnego, po opuszczeniu osłon młody osobnik jest podobny do dorosłego

- w czasie rozwoju jaja powstają błony płodowe - owodnia, omocznia i kosmówka

- owodnia - powstaje jako fałd rozwijający się z ektodermy i mezodermy ściennej, który unosząc się dookoła zarodka zamyka go w powstałej jamie. Funkcja - amortyzuje zarodek, zapewnia mu środowisko wodne, zabezpiecza przed wyschnięciem oraz przed działaniem szkodliwych czynników środowiska

- omocznia - powstaje jako wypuklina kloaki, która rozwija się i wnika między owodnię i kosmówkę. Funkcja - jest zbiornikiem, w którym gromadzą się wydaliny zarodka

- kosmówka - zewnętrzna błona otaczająca zarodek. Funkcja - chroni przed czynnikami zewnętrznymi, bierze udział w wymianie gazowej

- gady są jajorodne, jajożyworodne i żyworodne

- oczy gadów zaopatrzone w powieki: górną i dolną oraz tzw. migawkową

- narządy zmysłów są lepiej rozwinięte niż u płazów, wynika to z lądowego trybu życia

- w naskórku występują komórki zmysłowe odbierające bodźce mechaniczne

- brak narządu linii nabocznej

- wrażenia węchowe odbierane są przez zakończenia nerwowe znajdujące się w części węchowej jamy nosowo-gardzielowej a także przez narząd Jacobsona - zwinięta, ślepo kończąca się jamka odchodząca od górnej części jamy gębowej

57. Czaszki gadów

Czaszka gadów jest silnie skostniała i wydłużona, podstawa czaszki jest wąska, łączy się z kręgosłupem za pośrednictwem 1 kłykcia potylicznego. U osobników młodocianych czaszka w znacznym stopniu zbudowana jest z elementów chrzęstnych, natomiast w miarę wzrostu ulega kostnieniu i tworzą się kości pochodzenia skórnego.

Na podstawie rozmieszczenia dołów skroniowych wyróżniamy kilka typów czaszki:

  1. Typ anapsydalny - charakteryzuje się brakiem dołów skroniowych. Występuje u żółwi i najstarszych filogenetycznie gadów z grupy Cotylosauria

  2. Typ synapsydalny - występuje 1 dół skroniowy tzw. dolny. Występuje u gadów spokrewnionych z ssakami tj. u Synapsida

  3. Typ parapsydalny - występuje 1 wysoko położony dół skroniowy, leży on bliżej grzbietowej części czaszki niż w czaszce synapsydalnej. Występuje u wymarłych gadów z grupy Ichthyopterygia i Sauropterygia. (głównie wymarłe gady morskie)

  4. Typ diapsydalny - obecność 2 dołów skroniowych, dolnego i górnego oddzielonych od siebie łukiem. Występuje u większości współcześnie żyjących gadów i wielu grup gadów kopalnych.

U obecnie żyjących gadów występują 2 typy czaszki: anapsydalny i diapsydalny.

U gadów wyróżniamy także:

  1. Czaszka akinetyczna - kości szczęki ulegają zrośnięciu z puszką mózgową, żuchwa łączy się stawowo z czaszką. Występuje u żółwi i krokodyli.

  2. Czaszka kinetyczna - kości szczęki połączone są z czaszką ruchomo więzozrostami. Jest to przystosowanie do połykania zdobyczy znacznych rozmiarów i w całości. Występuje u węży.

58. Uzębienie gadów - sposoby osadzenia zębów, typy zębów jadowych.

Zęby gadów ulegają wymianie w ciągu całego życia. Charakteryzują się więc polyfyodontyzmem. Niektóre gatunki nie mają zębów np. żółwie.

Sposoby osadzenia:

Część gadów, głównie węży, dysponuje bronią w postaci jadu. Jest on produkowany w gruczołach jadowych, będących ewolucyjnie przekształconymi śliniankami.

Wśród pozostałych gadów jadowite są tylko jaszczurki Helodermy.

Zęby jadowe:

59. Żółwie - charakterystyka, systematyka, znaczenie.

Gromada: Gady Reptilia

Podgromada: Anapsida

Rząd: Żółwie Testudines

Podrząd: Bokoszyjne Pleurodira

Rodzina: Chelidae

Rodzina: Pelomedusidae

Podrząd: Skrytoszyjne Cryptodira

Rodzina: Skorpuchowate Chelydridae

Rodzina: Żółwie morskie Cheloniidae

Rodzina: Żółwie skórzaste Dermochelyidae

Rodzina: Żółwiaki Trionychidae

Rodzina: Żółwie mułowe Kinosternidae

Rodzina: Dermatemydidae

Rodzina: Żółwie błotne Emydidae

Rodzina: Testudinidae

Rodzina: Batagury Bataguridae

Rodzina: Platysternidae

Charakterystyka:

Znaczenie:

60. Krokodyle - charakterystyka, systematyka, znaczenie.

Gromada: Gady Reptilia

Podgromada: Diapsida

Nadrząd: Archosauria

Rząd: Krokodyle Crocodilia

Rodzina: Krokodyle właściwe Crocodylidae

Rodzina: Aligatory Alligatoridae

Rodzina: Gawiale Gavialidae

Charakterystyka:

Znaczenie:

61. Łóskoskóre - charakterystyka, systematyka, znaczenie.

Gromada: Gady

Podgromada: Diapsida

Nadrząd: Lepidosauria

Rząd: Łóskoskóre Squamata

Podrząd: Jaszczurki Sauria

Rodzina: Legwany Iguanidae

Rodzina: Agamy Agamidae

Rodzina: Kameleony Chamaeleonidae

Rodzina: Gekony Gekkonidae

Rodzina: Płatonogi Pygopodidae

Rodzina: Xantusiidae

Rodzina: Jaszczurki właściwe Lacertidae (jaszczurka zwinka, jaszczurka zielona)

Rodzina: Teiidae

Rodzina: Gymnophthalmidae

Rodzina: Scynki Scincidae

Rodzina: Jaszczurki kolczaste Cordylidae

Rodzina: Dibamidae

Rodzina: Padalcowate Anguidae

Rodzina: Xenosauridae

Rodzina: Helodermy Helodermatidae

Rodzina: Santhanoidae

Rodzina: Warany Varanidae

Podrząd: Węże Serpentes

Rodzina: Anomalepidae

Rodzina: Ślepuchowate Typhlopidae

Rodzina: Wężyki Leptotyphlopidae

Rodzina: Xenopeltidae

Rodzina: Aniliidae

Rodzina: Uropeltidae

Rodzina: Dusiciele Boidae (pytony, boa)

Rodzina: Acrochordidae

Rodzina: Węże właściwe Colubridae (zaskroniec zwyczajny, wąż Esculapa)

Rodzina: Zdradnicowate Elapidae(kobra królewska, mamba czarna)

Rodzina: Żmijowate Viperidae (żmije właściwe i grzechotniki)

Podrząd: Obrączkowce Amphisbaenia

Rodzina: Bipedidae

Rodzina: Amphisbaenidae

Rodzina: Trogonophidae

Rodzina: Rhineuridae

Charakterystyka:

Znaczenie:

62.Różnice między jaszczurkami i wężami.

Jaszczurki Sauria

Węże Serpentes

W większości mają dobrze rozwinięte kończyny

Pozbawione kończyn

Ciało podzielone na głowę, szyję, tułów, ogon

Wydłużone ciało, odcinek szyjny słabo wyodrębniony, a tułów przechodzi bez wyraźnej granicy

Powieki ruchome

Brak ruchomych powiek, uległy one zrośnięciu tworząc przezroczysty okular

Ogon cechuje zdolność do autotomii ( wyjątek warany)

Brak autotomii

Na brzusznej stronie ciała kilka rzędów tarczek

Na brzusznej stronie ciała 1 rząd tarczek, a w okolicy podogonowej 2 rzędy tarczek

Dłuższy ogon

Krótszy ogon

Kości szczęki i żuchwy połączone z czaszką nieruchomo - czaszka akinetyczna

Kości szczęki i żuchwy połączone ruchomo więzozrostami - czaszka kinetyczna

Obecność pasa barkowego

Brak pasa barkowego

2 płuca

1 płuco ( drugie ulega redukcji, pozostaje prawe zakończone workiem powietrznym)

Występują otwory uszne

Brak otworów usznych

Obecność mostka (brak u padalca)

Brak mostka

Kręgosłup podzielony na :

Odcinek szyjny, mostkowo - lędźwiowy, krzyżowy, ogonowy

Kręgosłup podzielony na: odcinek tułowiowy i ogonowy

Przed odbytem występuje 1 tarczka analna

Przed szparą kloakalną 1 lub 2 i więcej tarcz analnych ( 1 u żmijowatych, 2 i więcej u węży właściwych)

Na brzusznej stronie szyi może występować pojedynczy poprzeczny rząd tarczek różniących się od pozostałych wielkością i kształtem - tzw. kołnierzyk

Brak kołnierzyka



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
33, Egzamin strunowce
pyt. 11 i 12, Egzamin strunowce
78, Egzamin strunowce
38, Egzamin strunowce
56, Egzamin strunowce
54, Egzamin strunowce
1-7, Egzamin strunowce
68, Egzamin strunowce
RÓŻNICE, Egzamin strunowce
58, Egzamin strunowce
Zagadnienia do egzaminu, Egzamin strunowce
-pyt28, Egzamin strunowce
73-77, Egzamin strunowce
płazy 43, Egzamin strunowce
57, Egzamin strunowce
55-57. egzamin doktryny

więcej podobnych podstron