PODSTAWOWE CECHY PSYCHOMOTORYCZNE WYMAGANE OD PRACOWNIKA OCHRONY
Właściwości psychometryczne człowieka w znacznej części uwarunkowane są typem układu nerwowego, który stanowi fizjologiczne podłoże temperamentu. Najważniejszymi cechami układu są:
SIŁA - proces pobudzenia, określa się jako zdolność układu nerwowego do pracy i mierzy się ją za pomocą bodźców silnych lub długoterminowych
RUCHLIWOŚĆ - określa się ją jako zdolność układu nerwowego do przechodzenia z jednego stanu w drugi
LABILNOŚĆ - wiąże się ona z szybkością powstawania i znikania procesów nerwowych
Badania psychofizjologiczne wskazują, że posiadanie tych cech wspomaga działanie w warunkach trudnych, oraz determinuje wybór stylu działania. Działanie pracownika ochrony przebiega najczęściej w sytuacjach trudnych i stresujących. Dlatego osoby w tym zawodzie powinny się charakteryzować silnym typem układu nerwowego.
Typ układu nerwowego stanowi podłoże temperamentu, czyli „ zespołu względnie stałych właściwości organizmu”, które przejawiają się w formie cech:
REAKTYWNOŚC - jest to względnie stała i charakterystyczna skłonność do reagowania na bodźce, czy sytuacje z określoną intensywnością. Wyznacza ona wrażliwość i wydolność organizmu
AKTYWNOŚĆ - zakres i ilość podejmowanych działań o określonej wartości stymulującej
Silny typ układu nerwowego warunkuje niską reaktywność, ta cecha jest niezbędna do spranego funkcjonowanie pracownika ochrony. Odnosi się do czynności motorycznych i psychicznych, są one ze sobą powiązane np. zdolność logicznego myślenia umożliwia szybkie podjęcie decyzji, a to z kolei warunkuje sprawne działanie. Osoby niskoreaktywne charakteryzują się obniżoną wrażliwością i dużą wydolnością, stąd reakcja na bodźce jest mniej intensywna niż u osób wysoko reaktywnych.
Pracownik ochrony podczas wykonywania pracy często zmuszony jest do zadań o dużym stopniu stymulującym np. w momencie zagrożenia, gdy trzeba podjąć decyzję, sytuacja jest czasowo ograniczona. Poza tym osoby niskoreaktywne zdolne są do wykonywania czynności intensywnie w sposób ciągły, co umożliwia podjęcie czynności długoterminowej jednorodnej bez pilnej potrzeby odpoczynku lub przerwy.
Temperament oprócz poziomu energetycznego działania obejmuje również cechy związane z czasową charakterystyką zachowania. Określenie tego typu możliwości kandydata na pracownika ochrony okazuje się być bardzo ważne, ze względu na charakter pracy. W związku z tym pracownik ochrony powinien charakteryzować się zdolnością do:
SZYBKIEGO REAGOWANIA - mierzoną czasem upływającym od pojawienia się bodźca, do momentu wystąpienia reakcji
WYSOKIEGO TĘPA REAKCJI - określona liczba czynności przypadających na daną jednostkę czasu
RUCHLIWOŚC ZACHOWANIA - rozumianej jako umiejętność szybkiego przestawiania się z jednej reakcji na drugą
Oprócz cech temperamentu, należy również brać pod uwagę procesy orientacyjne takie jak:
SPOSTRZEGAWCZOŚĆ - zdolność do szybkiego szybkiego i dokładnego dostrzegania elementów otoczenia rzeczywistego i wszelkich zmian w otoczeniu
ZAKRES UWAGI - ilość elementów, jakie jednostka może objąć jednym aktem uwagi
Na podstawie drobnych szczegółów pracownik ochrony musi wywnioskować ewentualne zagrożenie dla konwoju. Podczas ochrony obiektów ważne jest aby dostrzegał niewielkie zmiany w otoczeniu, które mogą sygnalizować przygotowania do kradzieży lub napadu.
Podczas selekcji należy również zwrócić uwagę na sprawność fizyczną. Pracownik ochrony powinien uzyskiwać wysokie noty w zakresie cech motorycznych, takich jak siła, szybkość, wytrzymałość. Cechy te można określić poprzez przeprowadzenie testów sprawnościowych pod okiem specjalisty.
Oprócz wyżej opisanych cech należy uwzględnić emocjonalne, osobowościowe i poznawcze właściwości jednostki. Szczególnie pod kontem jej funkcjonowania w sytuacjach trudnych i stresowych.
STRES - określany jest jako nieswoista reakcja organizmu na działanie czynników na niego. Stres przejawia się zespołem adaptacji, który przebiega w trzech etapach:
REAKCJA ALARMOWA - po początkowym zmniejszeniu odporności występuje działanie systemów alarmowych. Zaczyna się wydzielanie adrenaliny i hormonów do krwi, pobudzają zewnętrzną korową część nadnerczy do wydzielania kotykoidów
FAZA ODPORNOŚCI - w której stabilizacja organizmu osiąga najwyższy poziom
STADIUM WYCZERPANIA - które charakteryzuje się załamaniem mechanizmów przystosowania pod wpływem pozostania w dłuższym czasie w stresie.
DOBUR PRACOWNIKÓW DO WYKONYWANIE
CZYNNOŚCI NADZORCZYCH
Osoba nadzorująca zespół pracowników powinna charakteryzować się cechami właściwymi dla lidera grupy. Wiąże się to z posiadaniem przez takie osoby następujące cechy jak wysoka inteligencja, zdolności werbalne, szybki refleks. Posiadanie odpowiedniej wiedzy w zakresie danej specjalizacji to również ważna cecha przełożonego.
Osoba nadzorująca powinna także umieć skutecznie komunikować się z podwładnymi, przekazywać im ważne informacje, zwięźle i jasno oraz rzeczowo by mogli rzetelnie wykonywać powierzone mu zadanie. Powinien umieć prowadzić negocjacje. Umiejętnie przeprowadzone negocjacje pozwalają uniknąć lub przesunąć w czasie zagrożenie. Podczas negocjacji należy traktować rozmówce jako partnera, okazywać tolerancję, a jednocześnie koncentrować się na przedmiocie negocjacji i uzyskać korzyść, opartą na obiektywnych kalkulacjach.
OBOWIĄZKI KONWOJĘTA
KONWOJĘT - jest pracownikiem ochrony posiadającym minimum licencje pierwszego stopni, stosownie do wykonywanych zadań uzbrojony i wyposażony. Powinien on:
Chronić osoby uczestniczące w konwoju oraz przewożone lub przenoszone mienie
Ściśle wykonywać polecenia dowódcy konwoju
Utrzymywać w pełnej sprawności broń, amunicje i inny sprzęt będący na wyposażeniu
W konwojach jedno osobowych wykonywać dodatkowo obowiązki dowódcy konwoju
Obserwować otoczenie konwoju w celu uprzedzenia ewentualnego zagrożenia
W razie konieczności przejąć obowiązki kierowcy
W razie konieczności przejąć obowiązki osoby transportującej
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE
Z OCHRONĄ OSÓB
Ochrona osób polega na zapewnieniu bezpieczeństwa życia, zdrowia i nietykalności osobistej. Pracownicy ochrony wykonując swoje obowiązki w tym zakresie mają na celu zabezpieczenie przed zagrożeniem. Wymaga się od nich prospołecznego nastawienia związanego z zainteresowaniem potrzebami ludzi, tolerancyjnością oraz wyrozumiałością jak również umiejętność skutecznej komunikacji szczególnie dotyczącej perswazji.
Do pozostałych predyspozycji związanych z bezpośrednią ochroną osób zaliczamy:
Wysoką sprawność fizyczną, dużą spostrzegawczość i podzielność uwagi oraz umiejętność sprawnego, uporządkowanego działania w sytuacji zagrożenia.
OBOWIĄZKI ZWIĄZANE
Z DOZOREM SYGNAŁÓW ALARMOWYCH
Dozór sygnałów alarmu przesyłanych i przetwarzanych w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych należy do zakresu ochrony fizycznej.
W zakresie umiejętności wymaganych od pracowników ochrony konieczny jest wysoki poziom myślenia technicznego, dobra orientacja i znajomość urządzeń technicznych. Pracownik, który odbiera informacje powinien odznaczać się sprawnym funkcjonowaniem analizatorów słuchowych i wzrokowych, wrażliwością słuchową, precyzyjnym różnicowaniem barw oraz zdolnością widzenia stereoskopowego. Powinien on być osobą o sinym typie układu nerwowego.
BIBLIOGRAFIA
Ustawa o ochronie osób i mienia z dnia 22 sierpnia 1997
„ochrona osób i konwojowanie” - J. Karabin, T. Kowalczyk, W. Stawski
„Multimedialne vademecum pracownika ochrony”
Mikołów 03. 04. 2009
WARUNKI PSYCHOFIZYCZNE NIEZBĘDNE
DO WYKONYWANIA POSZCZEGÓLNYCH
ZADAŃ PRZEZ PRACOWNIKÓW OCHRONY
Mateusz
Bartkowiak