Inwestycje - strumień nowowytworzonych dóbr kapitałowych

1. inwestycje trwałe poza budownictwem mieszkaniowym

2. inwestycje mieszkaniowe

3. inwestycje w zapasy

Wnioski z obserwacji danych statystycznych dotyczących inwestycji

• udział wynosi ok. 15% PKB, z tego 1/3 to inwestycje w budownictwo mieszkaniowe

• zmniejszają się, gdy gospodarka wchodzi w recesję

• inwestycje mieszkaniowe zmniejszają się wcześniej niż pozostałe

• inwestycje przedsiębiorstw i realny PKB zmieniają się podobnie co do kierunku zmian, lecz ze znacznie większą amplitudą

Rzeczywista wielkość inwestycji zależy od:

1. popytu inwestycyjnego

2. podaży oszczędności

3. podaży inwestycji (dóbr inwestycyjnych)

Decyzje inwestycyjne w przedsiębiorstwie:

1. jaki ma być zasób kapitału

2. jak ma wyglądać strumień inwestycji w czasie

Krańcową korzyścią z kapitału jest suma zaoszczędzona dzięki użyciu mniejszej ilości innych czynników produkcji na skutek zwiększenia ilości zatrudnionego kapitału.

Krańcowy koszt kapitału - koszt wynajęcia dobra inwestycyjnego, czyli cena wynajmu.

W - jednostkowa płaca

Krańcowa korzyść z kapitału: (N-N')W

Cena wynajmu kapitału

P^K - cena zakupu nowej maszyny

R - realna stopa procentowa

d - stopa amortyzacji

R^K - cena wynajmu kapitału

Koszty wynajmu: (R+d)P^K

Działanie mechanizmu rynkowego powoduje, że

R^K=(R+d)P^K

Wnioski:

1. R^K*⇒ I_d*

• P^K*⇒ I_d*

• R*⇒ I_d*

2. Y_planowana* ⇒ I_d*

3. W* ⇒ I_d*

Uwagi:

1. analiza sytuacji, gdy kapitał jest kupowany, a nie wynajmowany nie zmienia naszych wniosków

2. w pewnych okresach doprowadzenie do sytuacji, gdy krańcowa korzyść jest równa krańcowemu kosztowi może być niemożliwe (a więc ilość kapitału jest poniżej wielkości optymalnej), lecz to też nie zmienia wniosków

Rola oczekiwań inflacyjnych

jeśli oczekuje się, że P^K₁> P^K to firma wynajmująca kapitał ma dodatkową korzyść kapitałową, więc

R^K=(R+d)P^K - ∆P^K

Po pomnożeniu drugiego członu przez P^K/ P^K i zastąpieniu ∆ P^K/ P^K przez π^K

R^K=(R+d - π^K)P^K

Funkcja inwestycji

Funkcja popytu inwestycyjnego (przedsiębiorstwa)

mówi ile wyposażenia kapitałowego zakupi przedsiębiorstwo przy danym poziomie produkcji i cenie wynajmu kapitału

Pożądany zasób kapitału w przedsiębiorstwie - K*

Jest w związku z wielkością produkcji w tym przedsiębiorstwie, z związek ten zależy od relacji kosztów czynników wytwórczych (W/ R^K) i czynników egzogenicznych (oznaczmy je α).

K* = α (W/ R^K)Y

I = K - K_-1

I = K* - K_-1

I = α (W/ R^K)Y - K_-1

Inwestycje zależą więc od

1. stawki płac (+)

2. ceny wynajmu kapitału (-)

3. produkcji (+)

Akcelerator - mechanizm oddziaływania produkcji na inwestycje

oznaczmy: ν = α (W/ R^K)

wtedy: K*= νY, K= νY, K_-1= νY_-1

I = νY - νY _-1 = ν ∆Y

Wzrost produkcji powoduje ekspansję inwestycji, ale jeśli produkcja utrzyma się na wysokim poziomie, to inwestycje się obniżą.

Inwestycje brutto = inwestycje netto + amortyzacja

Udział amortyzacji w inwestycjach brutto jest bardzo duży (USA 1995 r.: 2 razy większy niż inwestycji netto)

Opóźnienia w procesie inwestycyjnym s - są bardzo duże

I = s ( K* - K_-1)

Przyczyny opóźnień

1. identyfikacja - mija czas zanim zarząd zorientuje się, że kapitał jest poniżej wielkości K*

2. podjęcie decyzji - samo podjęcie decyzji o inwestycjach, jak i ich zaplanowanie

3. realizacji - inwestycje muszą być rozłożone w czasie ze względu na koszty uruchomienia kapitału:

• koszty projektowania, kupowania i instalowania nowych urządzeń - im szybciej trzeba to zrobić, tym jest to droższe

• nowi pracownicy muszą się nauczyć, a maszyny przejść rozruch itd.

• zakłócenia pracy funkcjonujących już struktur organizacyjnych, urządzeń itd.

• czas zarządu jest ograniczony - tzw. efekt Penrose

Wpływ podatków na inwestycje

Wpływ podatków na inwestycje

u - stopa podatku od dochodu z wynajmu kapitału, czyli stopa podatku od zysków kapitałowych

z - stopa bodźców inwestycyjnych dla firm, czyli stopa podatkowych ulg inwestycyjnych

dochód z wynajmu po opodatkowaniu: (1-u) R^K

koszty zakupu kapitału: (1-z) P^K

(1-u) R^K = (R+d) (1-z) P^K

R^K = (R+d) (1-z) P^K /(1-u)

Efekty zmian w opodatkowaniu mogą znacznie odbiegać od opisanego wyżej mechanizmu z powodu występowania oczekiwań co do ich zachodzenia.

Narzędzia polityki podatkowej we wpływaniu na inwestycje

• inwestycyjne ulgi podatkowe

• odliczenia z tytułu amortyzacji (uwaga: to nie jest zmiana d, lecz u)

• podatki od przyrostu wartości kapitału

Analiza inwestycji mieszkaniowych

Inwestycje mieszkaniowe

R^H = (R+d) P^H

d jest bardzo małe ⇒ na inwestycje największy wpływ ma stopa procentowa

(USA: w przypadku inwestycji w urządzenia d wynosi 0,10 a w przypadku mieszkań 0,02)

Funkcja popytu na budownictwo mieszkaniowe

I = H* - H_-1

Na inwestycje mieszkaniowe ma bardzo duży wpływ polityka pieniężna ⇒

w recesji inwestycje mieszkaniowe zmniejszają się wcześniej niż inne rodzaje inwestycji

Inwestycje mieszkaniowe są dodatnio związane z realnym PKB.

Analiza inwestycji w zapasy

Zapasy

zasoby dóbr w procesie produkcji oraz dóbr finalnych, które nie zostały jeszcze sprzedane.

Funkcje zapasów

1. funkcja rurociągu - są częścią fizycznego procesu produkcji (2/3 wszystkich zapasów)

2. funkcja bufora - umożliwia zaspokojenie nieoczekiwanych zmian popytu (1/3 wszystkich zapasów)

Wnioski:

1. zmiana produkcji powoduje zmianę zapasów w procesie produkcji (funkcja rurociągu), a także pożądanej wielkości zapasów „na wszelki wypadek” (funkcja bufora)

2. istnieją epizody, gdy zapasy gromadzą się lub zmniejszają wbrew zamierzeniom producentów

Wnioski dla krzywej IS

Podsumowanie wszystkich elementów analizy inwestycji

I = s · α ·{ W / [(R+d - π ^K) · P ^K ·(1-z)/(1-u)]} ∆Y

Inwestycje zależą od:

• opóźnień

• płac siły roboczej

• nominalnej stopy procentowej

• oczekiwanej ....

• wzrostu gospodarczego

• UZUPEŁNIJ

Akcelerator (podsumowanie) - zmiana produkcji powoduje zmianę inwestycji ponieważ następują

1. inwestycje w kapitał trwały-wytwórczy (zmienia się pożądany zasób kapitału w przedsiębiorstwach)

2. inwestycje w mieszkania (zmienia się pożądany zasób mieszkań)

3. inwestycje w zapasy (pożądanych w procesie produkcji i trzymanych jako zabezpieczenie)

Funkcja inwestycji i krzywa IS

• inwestycje odgrywają kluczową rolę w określaniu krzywej IS

• wrażliwość inwestycji na zmiany stopy procentowej określa nachylenie IS

• ponieważ inwestycje nie reagują natychmiast na zmiany stopy procentowej, to w krótkim okresie krzywa IS jest prawie pionowa

Q Tobina a cena wynajmu kapitału

*w procesie inwestycyjnym wystepuje opóźnienie ma to konsekwencje dla badanej zależności między inwestycjami, ceną wynajmu kapitału oraz zmianą q .

Współczynnik Q ułatwia sformułowanie funkcji inwestycji, ponieważ jest stosunkowo prosty do obliczenia. Dane o cenach akcji przedsiębiorstwa można najczęściej uzyskać z giełdy a wskaźnik cen kapitału jest elementem rachunku produkcji i dochodu narodowego. Z tego względu jest pożyteczna miara klimatu inwestycyjnego.

---