S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 7 20130504, Notatki RI


Wykład 7

04.05.2013

Aktywacja ogólna vs aktywacja emocjonalna

Nowsze ujęcie aktywacji przełożyło się na opracowanie nowej struktury temperamentu;

Postulaty RTT (Regulacyjnej Teorii Temperamentu) <Strelau, 2006>

Definicja temperamentu w ujęciu RTT

Temperament jest to względnie trwały (zmieniają się w trakcie rozwoju, ale w pewnych granicach, głównie w czasie dorastania i podczas starzenia się) pierwotnie biologicznie zdeterminowanych (później mogą się na nie nakładać czynniki środowiskowe) cech osobowości przejawiających się w formalnej charakterystyce zachowania (nie określają treści, ale jego przebieg), to znaczy w jego poziomie energetycznym i parametrach czasowych.

Biologiczne podstawy temperamentu w ujęciu RTT

Współczesne rozumienie terminu AKTYWACJA (m.in. Thayer):

Aktywacja:

- ogólna: zmienia się w cyklu sen - czuwanie, wyznacza gotowość jednostki do działania;

- emocjonalna: wielkość, poziom pobudzenia emocjonalnego jednostki.

Definicje cech temperamentu w ujęciu RTT

Zamiast 2 cech w nowym ujęciu teorii mamy 6 cech:

Poziom czasowy:

ŻWAWOŚĆ (ŻW) - tendencja do szybkiego reagowania, wysokiego tempa aktywności i łatwej zmiany z jednego zachowania w inne odpowiednio do zmian w otoczeniu, czyli pawłowowskiej ruchliwości;

PERSEWERATYWNOŚĆ (PE) - tendencja do kontynuowania i powtarzania zachowań po zaprzestaniu działania sytuacji, która to zachowanie wywołała;

Poziom energetyczny:

WRAŻLIWOŚĆ SENSORYCZNA (WS) - zdolność reagowania na bodźce zmysłowe o małej wartości stymulacyjnej; odnosi się do ogólnej zdolności reagowania na bodźce

REAKTYWNOŚĆ EMOCJONALNA (RE) - tendencja do intensywnego reagowania na bodźce wywołujące emocje, wyrażające się w dużej wrażliwości i małej odporności emocjonalnej;

WYTRZYMAŁOŚĆ (WT) <odporność ogólna> - zdolność do adekwatnego reagowania w sytuacjach wymagających długotrwałej lub silnie stymulującej aktywności albo w warunkach silnej stymulacji zewnętrznej

Dwa podwymiary:

- odporność na zmęczenie;

- odporność na dystraktory;

AKTYWNOŚĆ (AK) - tendencja do podejmowania zachowań o dużej wartości stymulacyjnej lub do zachowań dostarczających silnej stymulacji zewnętrznej. Definicja pozostała taka sama jak w pierwotnym ujęciu, dodefiniowano jedynie sposób zaspokajania głodu stymulacyjnego)

Struktury cech temperamentu RTT sprzyjające efektywnej regulacji stymulacji

Duża wytrzymałość, duża aktywność, duża żwawość, duża wrażliwość sensoryczna oraz mała reaktywność emocjonalna i mała perseweratywność; (sangwinik)

Mała wytrzymałość, mała aktywność, mała żwawość, mała wrażliwość sensoryczna oraz duża reaktywność emocjonalna, duża perseweratywność; (melancholik)

W trakcie rozwoju (wraz z wiekiem) czynnik genetyczny (odziedziczalność) zaczyna odgrywać coraz mniejszą rolę, natomiast coraz większa jest rola czynników specyficznych.

Efektywna regulacja stymulacji:

Jednostka ma tyle stymulacji, ile potrzebuje - nie mniej i nie więcej. Są takie struktury temperamentu, które sprzyjają tej efektywnej regulacji stymulacji - mówimy o nich, że są scharmonizowane.

- Flegmatyk (niesharmonizowane + duże możliwości)

- Choleryk (niesharmonizowane + małe możliwości)

Funkcjonalne znaczenie cech RTT

Temperament detrminuje styl działania jednostki (Strelau wziął to od Tomaszewskiego)

Zamiast skupić się na celu, jednostki wysokoreaktywne muszą się wziąć wszystkim wokół.

Klonowicz (1974, 1987):

- test Zegara Mackworth - lepsi wysokoreaktywni;

- test Kraepelina (zmodyfikowany) - lepsi niskoreaktywni;

- hałas pomaga niskoreaktywnym, wysokoreaktywnym szkodzi.

Funkcjonalne znaczenie temperamentu

0x08 graphic
Relacje interpersonalne (a zatem również postawy jednostki) Funkcjonowanie

0x08 graphic
zawodowe

0x08 graphic
Wybór partnera Funkcjonowanie

0x08 graphic
szkolne/akademickie

0x08 graphic
TEMPERAMENT

0x08 graphic
0x08 graphic
Funkcjonowanie (biologicznie

seksualne uwarunkowane cechy Narażenie na stres

0x08 graphic
0x08 graphic
osobowości)

0x08 graphic
Zdrowie i dobrostan Postawy

Psychopatologia Rozwój

Trudny temperament a zaburzenia zachowania

- małe zdolności przystosowawcze;

- przewaga negatywnego podejścia;

- mała aktywność.

Temperament a funkcjonowanie interpersonalne

Źródła RI w badaniach nad stresem

Wymagania, możliwości i stres

0x08 graphic
● Wymagania

• Stres

Możliwości człowieka

(zdolności, osobowość)

• Stres

● Wymagania

Ocena poznawcza Ocena poznawcza

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Stresor Środki zaradcze

Osoba

Typ

Środowiskowe Cechy fizjologiczne Fizyczne

Psychologiczne

Społeczne Cechy psychiczne Osobiste

Wymiary Cechy kulturowe Społeczne

0x08 graphic
Intensywność

Czas trwania

Częstość

Przewidywalność Możliwe reakcje

Fizjologiczne Behawioralne Emocjonalne Poznawcze

Temperamentalny Czynnik Ryzyka (TCR)

Modele interakcji temperamentu i środowiska

Model relacji temperament - stres

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Stresory niezależne

od jednostki

TEMPERAMENT

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
STAN STRESU

Konsekwencje

stresu

0x08 graphic
RADZENIE SOBIE

Stresory zależne

0x08 graphic
od jednostki

Neurotyczność a ryzyko zachorowania na chorobę nowotworową:

Czyli nie samo posiadanie pewnej cechy, a cecha w pewnym kontekście jest tu istotna;

Np. za mało stymulacji w stosunku do potrzeb równieżmoże powodować problemy ze zdrowiem.

Aktywacja

Aktywacja i jej regulatory

(Aktywowalność)

0x08 graphic

0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic
Generatory rytmów AKTYWACJA Układ

w korze mózgowej siatkowaty

0x08 graphic
0x08 graphic

Stymulacja wewnętrzna Stymulacja zewnętrzna

Wymiary temperamentu (osobowości) odwołujące się do teorii aktywacji

Metody pomiaru temperamentu

Metody pomiaru temperamentu:

Metody obserwacyjne

Zabawa - obserwacja w warunkach naturalnych

„Mały sygnalista” (Umanskij, 1958)

Obserwacja w warunkach domowych

Największym problemem metod obserwacyjnych jest brak kontroli obserwatora nad całą sytuacją (może pojawić się nieprzewidziany w procedurze element). Neutralność obserwatora jest tu pozorna, de facto zawsze jest on subiektywny!

Taki eksperyment możemy przeprowadzić dwojako:

  1. Albo pozwolić pójść na żywioł;

  2. Albo spróbować ustrukturalizować i wprowadzić podział na epizody zachowania dziecka;

Rothbart, 1986

Obserwacja z użyciem skal ocen

Buckley i współpracownicy (2002)

Obserwacja w warunkach laboratoryjnych

Dziecko jest wyrwane ze swojego otoczenia i ma wykonać zadane my zadania

Kagan i Snidman (1991)

Wady technik obserwacyjnych

Metody kwestionariuszowe

Pozycje inwentarzy temperamentu dotyczą:

Główna wada metod kwestionariuszowych to brak obiektywności (mimo wszystko). Osoba postronna może być obiektywna, natomiast na pewno nie ma takiej wiedzy o dziecku, jak jego matka.

Kwestionariusze do badania temperamentu dzieci i młodzieży w Polsce

Kwestionariusze do badania temperamentu dorosłych w Polsce

Psychologia różnic indywidualnych

dr Wojciech Dragan

Semestr 6

- 9 -



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 5 20130406, Notatki RI
S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 6 20130420, Notatki RI
S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 3 20130316, Notatki RI
S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 1 20130302, Notatki RI
S6 Psychologia róznic indywidualnych wykład 2 20130315, Notatki(1)
PRI Notatka 4, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
PRI notatka 3, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
PRI Notatka 2, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
PRI Notatka 7 pytania, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
PRI Notatka 7, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
PRI Notatka 6, Psychologia, Psychologia róznic indywidualnych, Wykłady
Psychologia różnic indywidualnych wykłady z neta
PSYCHOLOGIA RÓŻNIC INDYWIDUALNYCH wyklad
Psychologia Roznic Indywidualnych - wyklady (dr Wojciech Dragan)1, Psychologia różnic indywidualnych
grupa B 2013, WSFiZ - Psychologia, VI semestr, Psychologia Różnic Indywidualnych - wykłady
Zajecia 3 Inteligencja, Studia, Psychologia, SWPS, 2 rok, Semestr 04 (lato), Psychologia Różnic Indy

więcej podobnych podstron