1.Wymień najważniejsze według Ciebie przejawy, symptomy nieprzystosowania społecznego młodzieży. Scharakteryzuj 1 wybrany.
-Nieposłuszeństwo
- Konflikty w kontaktach społecznych
- Lenistwo
- Kłamstwo
- Zaburzenia koncentracji
- Wykroczenia przeciwko mieniu
- Agresywność
- Wagary i ucieczki
Są to wbrew pozorom dwa różne zagadnienia. Wagary ściśle związane ze szkołą to wagary szkolne. Ten rodzaj wagarów zdarza się najczęściej. Unikanie pracy to też pewien rodzaj wagarowania. Możemy wyróżnić dwa zasadnicze zespoły motywów wagarowania :
te, które mają swe źródło w niechęci do szkoły na skutek przykrych w niej doznać i przeżyć,
te, które tkwią poza szkołą w środowisku, które nęci i zachęca do opuszczania zajęć szkolnych.
Zjawisko groźniejsze dla moralno-społecznego rozwoju dziecka stanowią ucieczki :
spontaniczne lub zorganizowane,
indywidualne lub zbiorowe,
z obawy przed karą, kompromitacją, poniżeniem,
przed nudą i monotonią życia,
przed nieznośna sytuacją w rodzinie,
z placówek opiekuńczo-wychowawczych,
z zamkniętych schronisk dla nieletnich, zakładów poprawczych i zakładów karnych ( również przed drugim życiem w tych zakładach ),
przed sytuacją nie do zaakceptowania.
ucieczki patologiczne jako symptom różnych anomalii psychicznych i psychofizycznych.
- Lękliwość
2.Wymien endogenne uwarunkowania niedostosowania społecznego
- biologiczne (wewnętrzne) jednostki - w tym organiczne, np. uszkodzenia centralnego układu nerwowego (powodują charakteropatie); psychiczne, uwarunkowane przede wszystkim czynnikami dziedziczności i obejmujące sferę emocjonalną i wolicjonalną w zakresie popędów, co powoduje zmiany psychopatyczne;
- środowiskowe - wadliwa struktura rodziny, zaniedbania środowiska wychowującego, błędy wychowawcze rodziny i szkoły, wpływ środków masowego przekazu na kształtowanie postawy społeczno - moralnej dzieci i młodzieży, czy wreszcie zaburzenia rozwojowe oraz czynniki ekonomiczno - gospodarcze i przyrodniczo - ekologiczne.
3.Przedstaw najważniejsze społeczne uwarunkowania niedostosowania społecznego.
1. Przyczyny środowiskowe -domowe:
- warunki kulturalne domu i braki w tej dziedzinie,
- atmosfera domowa i stosunek rodziców do siebie,
-stosunki między dzieckiem a jego rodzicami i jego „ogólne poczucie bezpieczeństwa”.
2. Przyczyny środowiskowe - szkolne:
- stosunek nauczyciela do dziecka i dziecka do nauczyciela,
-stosunki dziecka z innymi dziećmi,
-opóźnienia w nauce szkolnej (niepowodzenia w nauce).
3. Przyczyny środowiska wrodzonego:
- życie płodowe dziecka,
-sam moment narodzin dziecka
4.Środki wychowawcze które może zastosować sąd rodzinny wobec nie letnich
Sąd rodzinny może zastosować wobec nieletniego szereg środków. Do katalogu środków wychowawczych należy między innymi udzielenie upomnienia, zobowiązanie do określonego zachowania, a zwłaszcza naprawienia wyrządzonej szkody, zastosowanie nadzoru kuratora, orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów czy też umieszczenie w rodzinie zastępczej lub odpowiedniej placówce opiekuńczo-wychowawczej. Środki wychowawcze mogą być stosowane zarówno wobec nieletnich, którzy przejawiają cechy demoralizacji jak i tych, którzy popełnili czyn karalny. Sąd rodzinny może orzec umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym czy też w innym zakładzie leczniczym tych nieletnich, którzy są chorzy psychicznie albo nałogowo używają alkoholu, narkotyków
5.Orientacje psychologiczne a modele oddziaływań w resocjalizacji. Scharakteryzuj wybrana.
6.Scharakteryzuj metodę „Twórczej resocjalizacji”
7.Przedstaw najważniejsze determinanty wadliwej socjalizacji
Wg. Jana Konopnickiego
biologiczne (wewnętrzne) jednostki - w tym organiczne, np. uszkodzenia centralnego układu nerwowego (powodują charakteropatie); psychiczne, uwarunkowane przede wszystkim czynnikami dziedziczności i obejmujące sferę emocjonalną i wolicjonalną w zakresie popędów, co powoduje zmiany psychopatyczne
środowiskowe - wadliwa struktura rodziny, zaniedbania środowiska wychowującego, błędy wychowawcze rodziny i szkoły, wpływ środków masowego przekazu na kształtowanie postawy społeczno - moralnej dzieci i młodzieży, czy wreszcie zaburzenia rozwojowe oraz czynniki ekonomiczno - gospodarcze i przyrodniczo - ekologiczne
8.Scharakteryzuj zasady wychowania resocjalizującego
Trzy zasady wychowania resocjalizującego:
Zasada reedukcji nakazuje dobieranie takich środków wychowawczych, które inspirują procesy uczenie się eliminujące postawy skłaniające do dewiantywnych reakcji negatywnych, wyrażających antagonistyczno - destruktywny stosunek społeczeństwa. Zastosowane mogą być jednak tylko takie środki, które pozwalają na wyrównanie opóźnień rozwojowych w sferze postaw i charakteru , i inspirują wszechstronny rozwój osobowości zgodny z przyjętymi ustaleniami aksjologicznymi. Czyli takie środki reedukujące, które równocześnie respektują zasadę wszechstronnego rozwoju osobowości.
Zasada wszechstronnego rozwoju osobowości - odrzucamy tu system dyscyplinarni - izolacyjny nie tylko dlatego, że w wielu przypadkach jest on nieskuteczny, ale także dlatego, że nie jest on zgodny z tą zasadą. Ograniczamy się jednak do zastosowania tylko takich środków, które nie narażają społeczeństwa na przestępczą działalność wychowanków. Konieczne jest więc respektowanie zasady trzeciej - zasady traktowania penitencjarnego.
Zasada traktowania penitencjarnego - upoważnia ona do pewnej kontroli nad wychowankiem oraz uwzględnia fakt, że osoby popełniające przestępstwa są potępiane przez znaczną część członków społeczeństwa, która się ich boi.
9.Przedstaw wybrane definicje niedostosowania społecznego
Zdaniem L. Pytki pojęcie społecznego niedostosowania odnosi się do rozmaitych zaburzeń
w społecznej adaptacji jednostki i w świetle literatury przedmiotu o wiele łatwiej jest odpowiedzieć na pytanie w jaki sposób się ono przejawia, niż czym jest. Warto jednak przedstawić niektóre ważniejsze sposoby pojmowania terminu „społeczne niedostosowanie”, choćby dla zaznaczenia jak niejednolicie jest on definiowany i w związku z tym, jak wiele trudności nastręcza specjalistom.
Inną definicję pojęcia podaje O. Lipkowski, według którego ,,NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE - to zaburzenie charakterologiczne o niejednolitych objawach, spowodowane niekorzystnymi zewnętrznymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, a wyrażające się wzmożonymi i długotrwałymi trudnościami w dostosowaniu się do normalnych warunków społecznych i w realizacji zadań życiowych danej jednostki.
Według Czapówa i Jedlewskiego pojęcie NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO przybiera formę wielopoziomowego konstruktu teoretycznego, który obejmuje:
-Manifestacje, polegające na czynnościach sprzecznych z normami strzegącymi interesów społeczeństwa oraz tych systemów społecznych i instytucji, które warunkują istnienie kultury
-Stany osobowości, stanowiące podłoże zaburzeń w zachowaniu zgodnym z tymi normami (stany osobowości, które stanowią źródło przejawów wykolejenia)
-Przyczyny tych zaburzeń (przyczyny wytworzenia się wymienionych stanów osobowości oraz przejawów wykolejenia).
BRONISŁAW URBAN niedostosowanie społeczne używa zmiennie z pojęciem zaburzenia w zachowaniu, gdyż uważa, że obydwa terminy odnoszą się do przypadków naruszenia społecznych norm ze względu na trwałe przeżywanie przez dziecko niekorzystnych stanów wewnętrznych, czyli zaburzenia emocjonalnego. Twierdzi on, że niedostosowanie społeczne można rozpatrywać na płaszczyźnie psychologicznej, oraz na płaszczyźnie socjologicznej przejawiającej się wyrażaniem wrogości prowadzącym do łamania norm społecznych i prawnych - czyli do zaburzeń społecznych.
MARIA GRZEGORZEWSKA - niedostosowanie społeczne to brak podatności dzieci i młodzieży na normalne metody wychowawcze, co skłania instytucje i rodziców do poszukiwania specjalnych metod wychowawczych i medyczno - psychologicznych.
JAN KONOPNICKI - niedostosowanie społeczne to złożone zjawisko wyrażające się w zachowaniu przysparzającym wielu kłopotów i trudności jednostce w jej otoczeniu -w ślad, za czym idzie subiektywnie przeżywane przez jednostkę poczucie cierpienia. Zdaniem Konopnickiego w pojęciu niedostosowania społecznego odnaleźć można kontekst nawiązujący do krzywdy dziecka nazywanego trudnym nie ze swojej winy, lecz za sprawą indolencji wychowawczej lub oczywistych błędów rodziców, wychowawców, nauczycieli.
10. Scharakteryzuj podmiot pedagogiki resocjalizacyjnej
Podmiot zainteresowania to osoby wobec których zachwiano proces socjalizacji, jak i wychowanie nie powiodło się .Poprawianie po innych specjalistach i to np. MOW poprawie po Domach Dziecka. Jednostka nieprzystosowana społecznie ,osoba wadliwie socjalizowane lub wychowana przejawia wiele zachowań uznawanych za niewłaściwe ,niepożądane lub wręcz szkodliwe w sensie społecznym lub indywidualnym , np. bywa nadmiernie agresywna , przejawia skłonności samobójcze.
11.Czynniki warunkujące efektywność procesu resocjalizacji.
Efektywność procesu resocjalizacji jest uzależniona od:
- wyjściowego stanu osobowości wychowanka, uprzednich wpływów społecznych, a zwłaszcza podkulturowych;
- sprawności metodycznej (kwalifikacji i umiejętności wychowawców) kadry pedagogicznej trafnie postulującej cele operacyjne stosownie do treści rozpoznania diagnostycznego i własnych możliwości;
-klimatu społecznego instytucji resocjalizującej, czyli zbioru parametrów określających: jakość stosunków interpersonalnych w placówce, stopień autonomii osobistej wychowanków oraz charakter kontroli sprawowanej przez kadrę pedagogiczną (np. kontrola opiekuńcza lub represyjna).
12.Dynamika zaburzeń w zachowaniu (niedostosowaniu społecznym) przedstaw wybraną typologię.
Dynamika zaburzeń z zachowaniu (niedostosowaniu społecznym) wg. C.Czapowa
Istnieją trzy zasadnicze etapy prowadzące do wykolejenia społecznego, w którym podstawy mechanizmu zaburzeń wiążą się z frustracją zaspokojenia potrzeb jednostki:
-stadium pierwsze- niekontrolowane relacje emocjonalne i inne zaburzenia funkcjonowania jako konsekwencje niezaspakajanych potrzeb
-stadium drugie- utrwalenie wrogich reakcji na niezaspakajane potrzeb wobec osób znaczących i autorytetów
-stadium trzecie- autonomizowanie się działalności antyspołecznej, czyli proces identyfikacji i przyjmowanie negatywnej tożsamości
13/20. Przedstaw cztery rodzaje definicji nieprzystosowania społecznego
Pytka podział def. nieprzystosowania społecznego:
a. definicje objawowe, w którym nieprzystosowanie określa się poprzez odwołanie się do podstawowych i specyficznych objawów albo wskaźników o charakterze behawioralnym.
b. definicje teoretyczne wnikające z ogólnej teorii przystosowania lub, normalnego funkcjonowania społecznego jednostki (motywacja, rok, postawy, normy, standardy, poziom lęku, sumienie).
c. definicje operacyjne wskazuje się nic tylko na symptomy (nieprzystosowanie) ale na sposoby jego pomiaru (testy, skali, kwestionariusz).
d. definicje utylitarne (administracyjne, zdrowo rozsądkowe) ujmujące zjawisko jako bezradność środowiska wychowawczego jako jednostki spra3wiającej trudności a także niedopasowanie środowiska do potrzeb i aspiracji ucznia zaburzonego.
14.Opisz najważniejsze symptomy niedostosowania społecznego na poziomie szkolnym.
-wagary
-nikotynizm
-alkoholizm
-agresja i przemoc
-wiązanie się z negatywnymi grupami
- brak respektu dla szkoły i wychowawców
15 . Kryteria przy określaniu normy i patologii w ludzkim zachowaniu.
I. normy są kulturowo uwarunkowane i to co w społeczeństwach cywilizacyjne zaawansowanych jest dopuszczanie, w mniej rozwiniętych jest postrzegane jako dziwactwa anomalnie itd.
II. opieramy się na intuicyjnym ,a wiec na bardzo subiektywnym rozróżnianiu , normalny jest ktoś taki jak ja plus minus dwa odchylenia standardowe, natomiast z kimś , kto tak za bardzo ode mnie odbiega cos jest nie tak.
16. Wymień instytucje resocjalizacji nieletnich:
a) w środowisku zamkniętym:
-schroniska dla nieletnich
- zakłady poprawcze
-Policyjne Izby dziecka
b) w środowisku otwartym:
- Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno Konsultacyjne
-Kuratorskie Ośrodki Pracy
-kuratorzy sądowi
-pogotowia opiekuńcze
-MOW
17. Co to jest socjalizacja?
Socjalizacja- to proces (oraz rezultaty tego procesu) nabywanie przez jednostkę systemu wartości, norm oraz wzorów zachowań, obowiązujących w danej zbiorowości.
Socjalizacja trwa przez całe życie człowieka, lecz w największym nasileniu występuje gdy dziecko rozpoczyna życie w społeczeństwie.
18.Opisz współczesne zmiany w obrazie niedostosowania społecznego
19.Przedstaw behawioralne podejście do resocjalizacji.
Behawioralne podejście do resocjalizacji opiera się na warunkowaniu klasycznym Pawłowa oraz na warunkowaniu instrumentalnym Thorndicke'a w którym istotne znaczenie ma prawo efektu. Według Thorndicke'a uczucie zadowolenia z osiągniętego sukcesu (efektu) utrwala to zachowanie, które doprowadziło do niego, z czego płynie także wniosek, iż zachowanie, które nie doprowadziło do spodziewanego, oczekiwanego efektu, nie było wzmacniane, a zatem nie utrwaliło się, ponieważ nie przyniosło zadowolenia jego sprawcy.
21. Przedstaw definicje niedostosowania społecznego i zagrożenia niedostosowaniem według MEN
Definicja MEN:
- niedostosowanych społeczne - to dzieci i młodzież u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone zaburzenia w zachowaniu.
- zagrożonych niedostosowaniem - to dzieci i młodzież wychowująca się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju psychospołecznego, na który negatywny wpływ wywierają takie środowiska wychowawcze jak: rodzina, grupa rówieśnicza.
Wspólną cechą tych definicji są te zachowania które pozostają w sprzeczności z powszechnie normowanymi wartościami i zrachowaniami.
22. Przejawy demoralizacji określone w Ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich ( Art. 4 § 1 u. P. n.)
-naruszanie zasad współżycia społecznego,
-popełnienie czynu zabronionego,
-systematyczne uchylanie się od obowiązku szkolnego lub kształcenia zawodowego,
-używanie alkoholu lub innych środków w celu wprowadzenia się w stan odurzenia,
-uprawianie nierządu,
-włóczęgostwo,
-udział w grupach przestępczych,
23. Typologia niedostosowania społecznego ze względu na różne czynniki etiologiczne według Czapówa
-zwichnięta socjalizacja: manifestowanie nieprzystosowania społecznego (niedostatki w socjalizacji dziecka)
- demoralizacja: dziecko prawidłowo zsocjalizowane dostaje się pod wpływy innej kultury, obyczajowości i następuje przewartościowanie wartości tradycyjnych na rzecz innych, nowych.
-socjalizacja podkulturowa: konflikt z norami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji