Po raz pierwszy termin „arteterapia” pojawił się pod koniec lat czterdziestych XX wieku. Autorem tego pojęcia jest pochodzący z Wielkiej Brytanii nauczyciel sztuki Adrian Hill. Istnieje wiele definicji arteterapii. Według W. Karolaka arteterapia to terapia przez sztukę, to także terapia przez twórczość lub twórcza terapia. Natomiast wg M. Kulczyckiego arteterapia to „układ poglądów i czynności ukierunkowanych na otrzymanie lub podnoszenie jakości życia ludzi przy pomocy szeroko rozumianych dzieł sztuki i uprawiania sztuki”. Arteterapia dąży do ujawniania wypartych uczuć, ujawniania zahamowań blokujących poznanie, uczenie się, zdolności i kształtowanie osobowości, pomocy w przezwyciężaniu choroby, zwalczania skutków choroby, zrozumienia problemów życia codziennego oraz osiągnięcia spokoju psychicznego. Terapia sztuką polega na wykorzystaniu różnych środków artystycznych, które ułatwią wyrażenie emocji. Techniki arteterapeutyczne wykorzystują fakt, że każdy człowiek kształcący jak i niekształcący się w dziedzinie sztuki posiada zdolność do tworzenia swoich wewnętrznych konfliktów postaci wizualnych. Nierzadko działania arteterapeutyczne nadają i wzbogacają sens życia osób ciężko chorych i niepełnosprawnych. Zasadniczym celem arteterapii jest to, by po jej zakończeniu osoba, która została jej poddana radziła sobie z własnymi emocjami, optymistycznie podchodziła do problemów, uodporniła się na niepowodzenia, a także pokonała własną nieśmiałość i nabrała wiarę w samego siebie. Podczas zajęć arteterapeutycznych występuje nauczanie nowych umiejętności oraz technik plastycznych, jednak terapia ta głównie skierowana jest na rozwijanie oraz uwewnętrznianie samego siebie. Tak zwane uprawianie sztuki okazuje się bardzo przydatne w przypadku leczenia zaburzeń u młodzieży, zwłaszcza, gdy dzieci stają się ofiarami przemocy w rodzinie. O tematach tabu zakazanych w domu trudno nagle opowiedzieć nawet terapeucie. Istotnym elementem terapii jest zbudowanie mocnej więzi oraz zbudowania zaufania między młodzieżą a terapeutą. Z biegiem czasu trwania terapii można zwrócić uwagę nie tylko na stworzone dzieła, ale także na problemy jakie one przekazują. Analiza ta daje nam możliwość perfekcyjnego dopasowania metod, form i działań terapeutycznych do danego przypadku. Dobrze prowadzona arteterapia nie jest tylko likwidowaniem nudy i wypełnieniem czasu, ale staje się dla uczestnika szansą nawiązania kontaktu z otoczeniem, ratowania i rozwijania tego co przetrwało mimo licznych problemów oraz znalezienia nowej pasji. Zaangażowanie się w kontakty ze sztuką powoduje odwrócenie uwagi od niepowodzeń i dostrzeżenie pozytywnej strony życia. Pracownia arteterapii stwarza odpowiednie warunki do wypoczynku, odprężenia psychicznego, oderwania się od trudów codzienności. Atmosfera podczas przebiegu terapii sprzyja przeżywaniu spontaniczności i radości oraz pobudza kreatywność uczestników. Podczas grupowych spotkań terapia przeciwdziała izolacji, zaspokaja potrzeby akceptacji i współdziałania z innymi. Często uczestnicy pierwszy raz spotykają się z czynnościami, z którymi nigdy wcześniej nie mieli do czynienia np. tworzenie przedmiotów z różnego rodzaju mas plastycznych. Arteterapeuta stara się ukazywać pacjentom piękno otaczającego świata i uczyć korzystania z wszystkich jego dóbr. W trakcie terapii pacjent stopniowo nabiera chęci by wyznaczać sobie nowe cele, redukować negatywne myślenie i postępowanie. Podczas przebiegu procesu arteterapeutycznego uczucia uczestnika powinny zmieniać się począwszy od chaosu do płynnego przejścia ku porządkowi i emocjonalnej stabilności.
Dla efektywności procesu terapeutycznego istotny jest dobrowolny i aktywny udział uczestników w zajęciach. Znaczącym elementem terapii jest również wyrażanie swoich emocji ujawniających uczucia. Kolejnym ważnym krokiem jaki trzeba podjąć, aby dana terapia osiągnęła zamierzony cel jest stosowanie różnych środków przekazu oraz zasada „ tu i teraz” podkreślająca wagę doznań doświadczanych podczas ćwiczeń. Należy też pamiętać o podkreśleniu braku podziału na zwycięzców i przegranych oraz odrzuceniu rywalizacji.