PRZEPROWADZANIE IDENTYFIKACJI,

ANALIZY I OCENY RYZYKA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

Za kluczowe parametry ryzyka uznaje się (i słusznie):

• Prawdopodobieństwo jego wystąpienia.

• Miara skutku (stratę) w przypadku materializacji ryzyka.

Powyższe parametry pozwalają na określenie „wartości oczekiwanej” tj. miary istotności danego ryzyka.

Wartość oczekiwana = iloczyn prawdopodobieństwa wyrażonego w skali (0,1) i miary skutku danego ryzyka.

Pomiar ryzyka:

• metody jakościowe (ryzyka kwantyfikowalne): Najczęściej oznacza analizę ryzyka i oszacowanie; Wspomagane wiedzą matematyczną oraz statystyczną; Operuje głównie na danych numerycznych; Bierze pod uwagę dane historyczne.

• metody ilościowe (ryzyka niekwantyfikowalne): Polega na prowadzeniu rankingu zagrożeń i zasobów; Bazuje na wiedzy i ocenie osób dokonujących analizy; Wynik jest najczęściej opisowy (choć można w dalszym kroku dokonać przełożenia na opis numeryczny).

Ryzyka kwantyfikowalne - ryzyka dla których możemy wyznaczyć na podstawie różnych metod ale w wiarygodny sposób prawdopodobieństwo i skutki ich wystąpienia. Wskaźnik KRI.

Ryzyka niekwantyfikowalne - ryzyka dla których nie jest możliwe wiarygodne wyznaczenie prawdopodobieństwa lub skutku ich wystąpienia. Wskaźnik KPI.

Ilościowa analiza ryzyka - Value at Risk

VaR rozumiany jest jako maksymalna kwota, którą jednostka może stracić w wyniku inwestycji w portfel instrumentów finansowych lub niefinansowych w określonym horyzoncie czasowym i przy założonym poziomie ufności. VaR zakłada występowanie normalnych warunków rynkowych.

Ilościowa analiza ryzyka - Monte Carlo

Symulacja Monte Carlo to zaawansowana metoda pomiaru ryzyka handlowego. Metoda ta zasadniczo zbliżona jest do metody symulacji historycznej z tym, że hipotetyczne zmiany ceny instrumentów ΔSi w portfelu są oparte na procesach stochastycznych, np. geometrycznym ruchu Browna czy procesie powrotu do średniej Ornsteina-Uhlenbecka, a nie na danych historycznych.

Symulacje Monte Carlo polegają na generowaniu dużej liczby scenariuszy zmian czynników ryzyka poprzez próbkowanie liczb pseudolosowych z przyjętych rozkładów i kalkulacji wartości portfela na bazie przyjętych modeli stochastycznych.

Jakościowa analiza ryzyka.

Głównym zadaniem tej fazy procesu zarządzania ryzykiem jest oszacowanie wielkości prawdopodobieństwa i skutków zaistnienia zidentyfikowanych uprzednio ryzyk. Na tym etapie wykonuje się hierarchizację zidentyfikowanych niebezpieczeństw według ich potencjalnego wpływu na proces realizacji przedsięwzięcia. Uzyskane wyniki będą stanowiły podstawę do dalszego planowania reakcji na niekorzystne zjawiska.

Zaleca się, aby użyć na tym etapie technik macierzowych. Wielokrotne zastosowanie podczas realizacji przedsięwzięcia tych prostych narzędzi umożliwia zaobserwowanie trendów, które mogą stanowić podstawę do podjęcia uzasadnionych decyzji o intensyfikacji lub ograniczeniu działań związanych z zarządzaniem ryzykiem.

Sposobem pomiaru w analizie jakościowej jest głównie:

• stopniowanie ryzyka na bazie wiedzy eksperckiej lub sondażowej,

• często spotykana jest również metoda opisowa.

Dywersyfikacja - strategia polegająca na podejmowaniu przez organizację wysiłków zorientowanych na rozszerzenie jej strefy działania. Zazwyczaj polega na rozszerzeniu asortymentu produktów, ale może też oznaczać pozyskiwanie nowych dostawców, odbiorców, wdrażanie odmiennych od dotychczas stosowanych metod produkcji itp. Dywersyfikacja pozwala na ograniczenie ryzyka koncentracji.

Przykładowe kryteria oceny prawdopodobieństwa:

Prawdopodobieństwo	Kryterium	Opis
Bardzo duże	> 75%	Prawie na pewno się wydarzy
Duże	51 - 75%	Raczej się wydarzy
Średnie	26 - 50%	Całkiem możliwe
Małe	6 - 25%	Mało prawdopodobne
Bardzo małe	0 - 5%	Prawie niemożliwe

Prawdopodobieństwo	Określenie opisowe	Częstość
Bardzo duże	Prawie pewne	Zdarza się raz na trzy miesiące
Duże	Prawdopodobne	Zdarza się raz do roku
Średnie	Możliwe	Zdarza się raz na dziesięć lat
Małe	Odległe	Raczej nie zajdzie w ciągu najbliższych 10 lat
Bardzo małe	Bardzo odległe	Raczej nie zajdzie w ciągu najbliższych 50 lat

Dokładny pomiar ryzyka wiąże się koniecznością implementacji skomplikowanych modeli matematycznych. Implikuje to szereg wymagań jakim należy sprostać budując rzetelny system kwantyfikacji ryzyka w przedsiębiorstwie. W szczególności należy zapewnić:

• Rzetelne źródła danych wewnętrznych oraz zewnętrznych (rynkowych),

• Wsparcie technologiczne (duża moc obliczeniowa),

• Specjalistyczne narzędzia IT (Statistica, Matlab, R),

• Wykwalifikowaną kadrę.

Zasadą Pareto: Tylko 20% z pośród wszystkich zidentyfikowanych przez nas zagrożeń jest źródłem ponad 80% potencjalnych strat.

Kapitał ekonomiczny (kapitał ryzyka) jest miarą służącą do oceny krótko oraz długoterminowej kondycji finansowej przedsiębiorstw i oznacza dostępność kapitału koniecznego do wywiązania się z przewidywalnych oraz nieprzewidywalnych zobowiązań finansowych spółki w krótkim oraz długim terminie. Kapitał ekonomiczny utrzymywany przez spółkę powinien umożliwiać kontynuację działalności podstawowej oraz tworzenie wartości dla akcjonariuszy i udziałowców. Kapitał ekonomiczny, co do zasady, powinien być utrzymywany na pokrycie strat nieoczekiwanych.

Zarządzanie ryzykiem - wykład 2.

2

---