FUNKCJE KOMUNIKACJI INTERPERSONALEJ
W SPOLECZNESTWIE
Człowiek funkcjonując prawidłowo w społeczeństwie musi umieć porozumiewać się z innymi, wyrażać własne zdanie, zasięgać opinii innych oraz asertywnie komunikować swoje potrzeby. To wcale nie jest łatwe - i często nie jest, jednak we wszystkim można się podszkolić. Komunikacją interpersonalną jest psychologiczny proces, dzięki któremu indywiduum przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim kontakcie z inną osobą. Proces komunikacji interpersonalnej może odbywać się w formie słownej (werbalnej) i bezsłownej (niewerbalnej). Stosunki międzyludzkie opierają się na komunikacji interpersonalnej. Pozwala przekazywać jednostkom własne potrzeby, oczekiwania oraz odbieranie informacji od innych osób. Pojęcie komunikowanie pochodzi z łacińskiego communico, oznaczającego „czynić wspólnym, coś z kimś dzielić”, a także „komuś czegoś użyczyć, udzielić, dopuścić do udziału”.
Najczęściej komunikowanie się rozumiemy jako przekazywanie wiadomości pomiędzy nadawcą, a odbiorcą. Pełny proces komunikowania się powinien przebiegać w dwóch kierunkach. Z jednej strony nadawca przekazuje swój komunikat, z drugiej odbiorca reaguje w taki sposób, ze zwrotnie przesyła wiadomość nadawcy. Na taką dwukierunkowość procesu komunikowania się wskazuje również Z. Nęcki definiując komunikowanie się interpersonalne, jako podejmowaną w określonym kontekście wymianę werbalnych, wokalnych i niewerbalnych sygnałów (symboli) w celu osiągnięcia lepszego poziomu współdziałania. Brak skuteczne komunikacji jest jedną z najpoważniejszych przeszkód na drodze do efektywnej działalności grupowej. Dotyczy to zarówno przekazywania odpowiednich wiadomości, jak również rozumienia ich znaczeń. Porozumiewanie się w grupie czy organizacji stanowi podstawę zasadniczych funkcji, takich jak :
-sprawowanie kontroli
-motywowanie
-wyrażanie uczuć oraz
-informowanie
Zarówno formalna, jak i nieformalna komunikacja służy kontrolowaniu zachowania członków organizacji poprzez komunikowanie pożądanego sposób zachowania bądź przeciwstawiając się postępowaniu niewłaściwemu. Komunikacja może sprzyjać motywacji, ponieważ za jej pośrednictwem uświadamiamy członkom organizacji, czego się od nich oczekuje, jak mogą poprawić swoją efektywność, czy jakie popełniają błędy. Informowanie o celach i przekazywanie informacji zwrotnej o postępach w ich osiąganiu pobudza motywację. Komunikacja umożliwia również wyrażanie uczuć i zaspokajanie potrzeb społecznych, stanowiąc mechanizm wyrażania zadowolenia czy frustracji. Funkcjonowanie w zespołach wymaga ujawniania uczuć i emocji, zarówno pozytywnych, jak u negatywnych, co jest możliwe właśnie dzięki komunikowaniu się ich członków. Przekazywanie danych czy informacji stanowi niezbędny składnik procesu podejmowania decyzji. Dzięki komunikacji możliwe staje się, zatem skuteczniejsze działanie przy mniejszym poziomie ryzyka. Każdy proces komunikowania się pełni przynajmniej jedną ze wspomnianych funkcji i jest przez to niezbędnym elementem funkcjonowania w relacjach z innymi ludźmi. Komunikowanie się umożliwia jednostce realizacje potrzeb fizycznych, jest niezbędna dla naszego zdrowia fizycznego. Stwierdzono, że izolacje powodują, że ludzie nią dotknięci wcześniej umierają niż Ci, którzy pozostają w kontaktach społecznych, również choroby cywilizacyjne - rak, wylewy, zawały, częściej pojawiają się u osób, które pozostają w samotności. W procesie komunikowania się realizowane są nasze potrzeby psychologiczne poprzez nawiązywanie więzi emocjonalnej z innymi, ponadto otrzymujemy informację jak inne osoby nas oceniają, spostrzegają. Stanowi to podstawy do własnej oceny samego siebie. Poprzez komunikowanie się realizowane są różne potrzeby społeczne jednostki, realizowana jest potrzeba przyłączenia się do innych ludzi, co daje nam poczucie zadowolenia, satysfakcji bycia z innymi. Możemy również poprzez komunikowanie się kontrolować sytuacje w której się znajdujemy oraz kontrolować zachowanie innych osób.
Lasswel pisze: „Proces komunikowania w społeczeństwie pełni trzy funkcje:
Stała analiza i obserwacja otoczenia mająca na celu wykrycie czynników zagrażających lub sprzyjających realizacji wartości uznawanych w danym społeczeństwie (funkcja poznawcza)
Poprawa współdziałania poszczególnych składowych społeczności (koordynacja działań)
Transmisja dziedzictwa społecznego i kulturowego” .
W. Schramm zajmujący się naukowo komunikowaniem masowym, proponuje następująco:
„ W każdym społeczeństwie wymiana informacji pełni trzy funkcje:
Strażnik- obserwator, prowadzący czujnie obserwacje otoczenia w celu rozpoznania zachodzących zjawisk.
Decydent- podejmujący decyzje o kierunkach działań, o preferencjach i realizacji wartości.
Nauczyciel- prowadzący socjalizację nowych członków społeczności, dzięki czemu starsze pokolenie ma nadzieję przekazać im własne wartości i wzory postępowania” .
Ludzie znajdują się w procesie ciągłej komunikacji. Spełnia ona szereg funkcji, przyczynia się do zaspokajania potrzeb człowieka. Jej celem jest wymiana myśli, dzielenie się wiedzą, informacjami i ideami. Jednostka przekazuje i otrzymuje informacje w bezpośrednim kontakcie z inną osobą. Komunikacja wprost jest bezpośrednim wyrażaniem uczuć i przeżyć, w komunikacji otwartej przekazywane są tylko własne relacje, bezpośrednio po wystąpieniu określonych zachowań.
Literatura:
Lasswell H. The Structure and Function of Communication in Society,
[w:] The Communication of Ideas, red. L. Bryson, New York 1948
Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Kraków 1996
Schramm W., Mass Media and National Development, Stanford, California 1964
Z. Nęcki, Komunikacja międzyludzka. Wyd. Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 1996, s. 109.
. H. Lasswell, 1948, s.51
. W. Schramm, 1964, s.38-39