Pedagogika opiekuńcza ćwiczenia
Kodeks rodzinny i opiekuńczy
Rodzina - wszystkim dokumentom prawnym przyświecają 2 zasady:
- autonomii rodziny,
- prymatu rodziny w wychowaniu dzieci.
Charakter władzy rodzicielskiej
Władza rodzicielska wyznaczana jest przez stosunek prawny łączący:
z dzieckiem - stosunek o charakterze rodzinno-prawnym
z osobami trzecimi - stosunek o charakterze cywilno-prawnym,
z państwem - stosunek o charakterze administracyjno-prawnym.
Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom w stopniu równym z mocy samego prawa - w sytuacjach adopcji przysługuje na mocy orzeczenia sądowego.
Trwa ona od momentu narodzin do uzyskania przez dziecko pełnoletniości i wtedy automatycznie wygasa.
Jeśli kobieta zawiera związek małżeński przed ukończeniem 18 roku życia, sąd może wydać orzeczenie o wygaśnięciu władzy rodzicielskiej.
Władza rodzicielska ustaje przez prawomocne orzeczenie sądu o jej zawieszeniu lub o jej pozbawieniu. Jeśli władza rodzicielska nie przysługuje żadnemu z rodziców sąd wyznacza opiekuna prawnego.
Treść władzy rodzicielskiej
Składa się na nią:
piecza nad osobą dziecka (wszelkie obowiązki związane z wychowaniem dziecka)
piecza nad majątkiem dziecka (zarząd majątkiem zwykły - korzystanie ze sprzętów, rzeczy, dbanie o dobytek, rodzice nie zarządzają zarobkiem dziecka, przekroczenie zwykłego zarządu majątkiem dotyczy rozporządzania nieruchomościami, mogą to robić za zgodą sądu).
Reprezentacja ustawowa dziecka - w imieniu dziecka pewne sprawy załatwiają rodzice np. zapisują do szkoły, przedszkola.
Ingerencja w sferę władzy rodzicielskiej
- zawieszenie władzy rodzicielskiej - ma charakter czasowy, jeżeli sąd uzna, że przeszkoda ma charakter przemijający, wtedy władzę rodzicielską zawiesza, a kiedy przeszkoda ustaje, sąd ma obowiązek tą władzę przywrócić (różnica - przy odebraniu władzy rodzicielskiej - nie musi).
- pozbawienie władzy rodzicielskiej - jeśli przeszkoda uniemożliwiająca sprawowanie władzy rodzicielskiej jest trwała, kiedy doszło do rażącego nadużycia władzy rodzicielskiej poprzez znęcanie się, maltretowanie lub kiedy doszło do rażących zaniedbań (rodzice nie zajmowali się dzieckiem należycie).
- ograniczenie władzy rodzicielskiej - przesłanką jest sytuacja zagrożenia dobra dziecka, ogranicza się poprzez umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczej.
Prawo rodziców do kontaktów z dzieckiem
Prawo do osobistej styczności z dzieckiem nie należy do treści władzy rodzicielskiej, stąd odebranie władzy rodzicielskiej nie pozbawia rodziców tego prawa.
Sąd może zakazać styczności z dzieckiem, za osobnym orzeczeniem, rodzicom z odebraną władzą rodzicielską. Jeżeli chodzi o rodziców z ograniczoną władzą, sąd nie ma prawa zakazać styczności z dzieckiem.
Zasada autonomii rodziny i prymatu rodziców do wychowania.
Bez koniecznej potrzeby nie należy ingerować w życie danej rodziny.
Jeśli ingerencja jest konieczna należy najpierw próbować udzielać wsparcia całej rodzinie.
Głównym celem umieszczenia dziecka po za rodziną jest stworzenie mu warunków do powrotu.
Dzieci należy umieszczać w rodzinnych formach pieczy.
Dziecko przebywające po za rodzin powinno mieć styczność z rodzicami, z wyjątkiem zakazu sądu do styczności.
Jedynie wówczas gdy postawa rodziców konsekwentnie uniemożliwia powrót dziecka do rodziny, można je umieścić w instytucji pieczy zastępczej o charakterze trwałym.
Zawsze ponad zasadą autonomii rodziny i prymatu rodziców do wychowania jest zasada ochrony dobra dziecka.