POJĘCIE PROFILAKTYKI I KRYTERIA ODDZIAŁYWAŃ PROFILAKTYCZNYCH.
Definicja pojęcia profilaktyka.
Profilaktyka jako dyscyplina badawcza.
Nurty działań profilaktycznych.
Kryteria odbioru oddziaływań profilaktycznych.
Stopnie zagrożenia,
Poziomy profilaktyki,
Strategia profilaktyki,
Skuteczność strategii profilaktyki.
Próba skuteczności.
AD. 1
Profilaktyka (czyli zapobieganie) - proces, który wspiera rozwój pełnego zdrowia przez umożliwienie ludziom uzyskania pomocy potrzebnej im do przeciwstawiania się trudnościom życiowym, że osiągnie subiektywnie satysfakcjonującego społecznie konstruktywnie i bogatego życia.
DEFINICJA POJĘCIA PROFILAKTYKA
p. uniwersalne (prewencja uniwersalna) odnosi się do działań na stopień ryzyka rozwoju problemów ze zdrowiem psychicznym na jakie narażone są poszczególne osoby,
p. uniwersalna w stosunku do stosowania substancji psychoaktywnych odnosi się do działań mających na celu zapobieganie lub opóźnienie stosowania substancji uzależniających, przez wszystkich młodych ludzi.
bez względu na to do jakiej grupy należą,
zakłada ona, że najważniejszą sprawą jest obniżanie całkowitej liczby nowych użytkowników substancji uzależniających.
p. uniwersalna stanowi uzupełnienie dla profilaktyki selektywnej (osoby o większym ryzyku zażycia) i profilaktyki wskazującej (wstępne objawy zażywania).
AD. 2
Profilaktyka (prevention science) - dyscyplina badawcza , która wyłoniła się na styku psychopatologii, kryminologii, epidemiologii psychiatrycznej, psychologii rozwojowej i pedagogiki.
AD. 3
I nurt - nakierowany jest na cele i konstruktywne działania, mają cena celu promowanie rozwoju jednostek w kierunku realizowania ich ludzkich potencjałów.
II nurt - ma na celu przeciwdziałanie szkodliwym wpływom tj. ryzyka, utrata zdrowia i poczucia bezpieczeństwa, stresy rodzinne, presja rówieśnicza, izolacja, przemoc itp.
AD. 4
W populacji dzieci i młodzieży znajdują się osoby, które w różnym stopniu narażone są na dysfunkcje i szkody.
Za kryteria przyjmuje/uznaje się:
obecność różnych problemów,
ich liczba,
głębokość tych problemów.
Ze względu na stopie zagrożenia populacji dorastających dzieci dzieli się na 2 grupy:
Grupa niskiego ryzyka - nie podjęty żadnych zachowań ryzykownych.
Grupy podwyższonego ryzyka - podjęty kilka zachowań ryzykownych.
W grupach podwyższonego ryzyka można uwzględnić 3 podgrupy:
Gr. umiarkowanego ryzyka - osoby podejmują pojedyncze zachowania ryzykowne,
Gr. wysokiego ryzyka - podejmuje 2-3 typy zachowań problemowych,
Gr. bardzo wysokiego ryzyka - osoby podejmują liczne i poważne zachowania ryzykowne.
Odpowiednio do stopnia zagrożenia profilaktyka zachowań ryzykownych prowadzona jest na 3 poziomach:
Prof. pierwszorzędowa,
Prof. drugorzędowa,
Prof. trzeciorzędowa.
PODZIAŁ TRADYCYJNY
POZIOM |
ADRESAT |
TEREN DZIAŁANIA |
CELE DZIAŁANIA |
KOMUNIKAT |
I stopień ryzyka i e a |
Grupy niskiego ryzyka |
|
|
„POCZEKAJ DO DOROSŁOŚCI” |
II stopień ryzyka i e a i
|
Grupy podwyższonego ryzyka |
|
|
„WYCOFAJ SIĘ”
(dopóki jeszcze możesz) |
III stopień ryzyka i e a i z |
Grupy wysokiego ryzyka |
|
|
„WRÓC DO NAS”
(dopóki jeszcze możesz) |
NOWY PODZIAŁ
Profilaktyka uniwersalna |
Działania kierowane do wszystkich |
Profilaktyka selektywna |
Do jednostek lub grup, które są narażone |
Profilaktyka wskazująca |
Leczenie |
PODZIAŁ TRADYCYJNY |
NOWY PODZIAŁ |
Profilaktyka I stopnia |
|
Profilaktyka II stopnia |
|
Profilaktyka III stopnia |
|
9.11.2010 r.
Kryteria doboru oddziaływań profilaktycznych - strategie profilaktyczne.
Na wszystkich poziomach profilaktyki stosuje się kilka strategii wyróżniamy:
Strategie (działania) informacyjne.
Strategie edukacyjne.
Strategie alternatyw.
Strategie interwencyjne.
Strategie zmniejszania szkód (harm Reduction).
Ad. a Strategie (działania) informacyjne.
ADRESACI DZIAŁAŃ: grupy niskiego, wysokiego i podwyższonego ryzyka.
ZAŁOŻENIA: młodzież zachowuje się ryzykowne, gdyż zbyt mało wie o mechanizmach i następstwach zachowań ryzykownych. Należy zatem dostarczać informacji o skutkach używania substancji psychoaktywnych - to spowoduje zmianę postaw, a w rezultacie wpłynie na zmianę tych zachowań.
CEL: dostarczenie adekwatnych informacji na temat skutków zachowań i tym samym umożliwienie dokonywania racjonalnego wyboru.
Ad. b Strategie edukacyjne.
ADRESACI DZIAŁAŃ: grupa niskiego, wysokiego i podwyższonego ryzyka.
ZAŁOŻEŃ: młodzież podejmuje zachowania ryzykowne z braku wieku umiejętności życiowych. Deficyt w zakresie kompetencji społecznych uniemożliwia im budowanie głębszych, satysfakcjonujących związków z ludźmi, powoduje ciągłą frustrację - w efekcie sięgają po środki psychoaktywne lub prezentują inne zachowania ryzykowne.
CEL: pomoc w rozwijaniu ważnych umiejętności psychologicznych i społecznych, które pomogą zaspokoić młodzieży najważniejsze potrzeby w sposób akceptowany społecznie.
Ad. c Strategie alternatyw.
ADRESACI DZIAŁAŃ: grupy niskiego, wysokiego i podwyższonego ryzyka.
ZAŁOŻENIA: młodzież podejmuje zachowania ryzykowne, gdyż nie ma możliwości zrealizowania potrzeby aktywności, poniesienia samooceny poprzez osiąganie sukcesów czy też rozwoju zainteresowań. Z „nudy” często sięgają po środki psychoaktywne i prezentuje inne zachowania ryzykowne. Należy stworzyć młodzieży alternatywę dla zachowań ryzykownych (zaproponować jej „coś” zamiast picia, ćpania czy agresji).
CEL: pomoc z zaspokajaniu ważnych potrzeb np. sukcesu, przynależności oraz osiąganie satysfakcji życiowej przez stworzenie możliwości zaangażowania się w działalność pozytywną np. artystyczną, sportową, itp.
Ad. d Strategie interwencyjne.
ADRESACI DZIAŁAŃ: grupy podwyższonego - wysokiego ryzyka.
ZAŁOŻENIE: należy dostarczyć informacji o skutkach używania substancji psychoaktywnych, prezentowaniu innych zachowań ryzykownych, rozwijać umiejętności życiowe, stwarzać alternatywy dla zachowań ryzykownych oraz zaproponować uczestnictwo w specyficznych programach edukacyjnych np. udział w programie „Jak żyć bez alkoholu”, „Jak żyć bez narkotyków”.
CEL: pomoc osobom mającym trudności w identyfikowaniu i rozwiązywaniu swoich problemów oraz wspieranie w sytuacjach kryzysowych.
Ad. e Strategie zmniejszania szkód.
ADRESACI DZIAŁAŃ: grupy najwyższego ryzyka, wobec których zawiodła wczesna profilaktyka interwencje, terapia, resocjalizacja.
ZAŁOŻENIA: przekonanie, że „wiele osób nie rezygnuje z zagrażających zachowań, należy więc zmniejszyć samo zagrożenie”.
CEL: ochrona samych osób uzależnionych, przejawiających dużą liczbę zachowań ryzykownych, a także społeczeństwa przed skutkami ich zachowań (np. ochrona mienia obywateli, zabezpieczenie). Główne cele tej strategii to: docieranie z opieką medyczną do narkomanów, wymiana igieł i strzykawek, leczenie substytucyjne, dystrybucja prezerwa tych itp.
PYTANIE: które z wymienionych strategii stosuje się na pierwszym poziomie profilaktyki, a które na drugim i trzecim.
Strategie informacyjne, edukacyjne i alternatyw stosuje się na wszystkich 3 poziomach.
Strategie edukacyjne uważane są za jedne z najbardziej skutecznych strategii profilaktycznych:
Strategie te rozwijając u dzieci i młodzieży kluczowe umiejętności emocjonalnie i społeczne skutecznie chronią je przed niepożądanymi zachowaniami,
Najważniejsze umiejętności społeczne, które chronią dzieci i młodzież przed podejmowaniem zachowań problemowych to:
Umiejętność rozpoznawania i radzenia sobie z presją mediów i rówieśników (rozumienie mechanizmów nacisku społecznego),
Asertywność,
Umiejętność rozwiązywania konfliktów,
Umiejętność dobrego komunikowania się z innymi,
Umiejętność tworzenia sojuszy (poszukiwania - udzielania pomocy) Szymańska 202 s.40
Strategia alternatyw są dość powszechnie oceniane jako skuteczne, choć trudno ocenić ich efektywność, gdyż efekty mogę pojawić się dopiero po dłuższym czasie:
Wg Hansena brak znajomości alternatywnych sposobów zaspokojenia potrzeb psychologicznych oraz osiągnięcia przyjemnych stanów emocjonalnych jest poważnym czynnikiem ryzyka sprzyjających odurzaniu się,
Programy alternatyw stwarzają młodzieży możliwość zaangażowania się w działalności która jest społecznie akceptowana, daje satysfakcję i sprzyja rozwojowi.
Strategie (działania) informacyjne oceniane są jako mało skuteczne gdyż:
Oddziaływują na wiedzę i ewentualne postawy młodych ludzi, jednak minimalny wpływ mają na zachowania młodych ludzi (Ostaszewski 2003, s.100)
Komunikaty na temat negatywnych konsekwencji zdrowotnych związanych z zachowaniami problemowymi nie odnoszą skutków z tego powodu, iż młodzież nie ceni sobie zdrowia (Szymańska 2002, s.37-38)
Odległe, negatywne następstwa zachowań młodych ludzi, nie mają dla nich większego znaczenia, bardziej cenią sobie doraźne korzyści, jakie mogą odnieść dzięki zachowaniom ryzykownym. (Szymańska 2002, s.37-38)
Jakie warunki powinny spełniać strategie informacyjne, aby były bardziej skuteczne:
Przekazywane informacje powinny być dostosowane do możliwości percepcyjnych odbiorcy i do już posiadanego zasobu jego wiedzy,
Informacja powinna być rzetelna,
Informacja powinna być podawana rzeczowo (aby nie wzbudzać ciekawości lub niedowierzania),
Informacja nie powinna być zbyt szczegółowa, aby nie stanowiła instruktażu dla konkretnego zachowania ryzykownego (Szymańska 2002, s.39),
Komunikaty na temat negatywnych konsekwencji zdrowotnych związanych z zachowaniami problemowymi powinny odnosić się do wartości cenionych przez młodzież tj. miłość, przyjaźń.
Trudno jest ocenić skuteczność strategii interwencyjnej gdyż programy wczesnej interwencji wymagają znacznej indywidualizacji podejścia, co uniemożliwia stosowanie jednolitych form i metod oddziaływań.
Najczęściej wymienia się 2 warunki skuteczności programów wczesnej interwencji:
Profesjonalizm i odpowiednie cechy osobowościowe osoby udzielającej pomocy (wiarygodność i zaufanie),
Pozyskanie i włączanie rodziców.
Zaleca się, aby programy wczesnej interwencji były programami wieloskładnikowymi. Badania pokazują, iż programy zawierające elementy treningu umiejętności wychowawcze rodziców
- podnoszą efektywność działań interwencyjnych.
Strategie zmniejszania szkód oceniania jest jako mało skuteczna. Program zmniejszania szkód wzbudzają wiele kontrowersji.
KRYTYCY - twierdzą, że polityka zmniejszania szkód jest wyrazem zgody społeczeństwa na to, że pewna jego grupa będzie się zachowywać dewiacyjnie. W ten sposób ułatwia się dewiacyjne zachowania, a tym samym je utrwala, wydając przy tym duże sumy pieniędzy publicznych.
OBROŃCY - tego podejścia twierdzą, że trzeba mieć świadomość, że z życia społecznego nie da się całkowicie wyeliminować patologicznego marginesu. Wybór mniejszego zła.
16.11. 2010r.
1. Narkotyk może być przyjmowany :
- dożylnie,
- poprzez palenie,
- doustnie,
- wąchanie
2. Narkotyk - substancja, która zażywana przez pewien czas wywołuje uzależnienie; to związek chemiczny mogący powodować osłupienie śpiączkę, ból. Wszystkie narkotyki maja zdolność do wywołania uzależnienia.
Uzależnienie - stan psychiczny, a czasem także fizyczny wynikający z interakcji między żyjącym organizmem, a środowiskiem uzależniającym charakteryzujący się zmianami zachowania lub innymi reakcjami, które zawsze zawierają przymus brania tych środków w sposób ciągły lub okresowy w celu doświadczenia ich psychicznych efektów, a czasem w celu uniknięcia złego samopoczucia związanego z ich brakiem. Tolerancja może wystąpić lub tez nie występować. Jednostka może być uzależniona od więcej niż jednego środka. ( wg komitetu ekspertów WHO -
J. Rogala )
Uzależnienie może być :
fizyczne -jest to zaawansowana faza uzależnienia w której organizm przystosował się do codziennej porcji narkotyków i wkomponował go we własne przemiany metaboliczne. W tym stanie pojawia się konieczność brania narkotyków w celu uniknięcia objawów głodowych.
psychiczne - jest to wczesna faza uzależnienia w której sięga się po narkotyk ponieważ zaspakaja on pewne potrzeby psychiczne, np. zapewnienie o problemach. Charakteryzuje się ono przymusem sięgania po narkotyki w celu usunięcia złego samopoczucia lub niepokoju
Tolerancja - zmiana tolerancji środka psychoaktywnego - powtarzające się zażywania środka psychoaktywnego powoduje wzrost odporności organizmu na jego działanie. Dochodzi do zmian tolerancji środka polegającej na tym, że dotychczas przyjmowane dawki okazują się już niewystarczające do osiągnięcia oczekiwanego efektu. Im dłużej przyjmowany jest dany środek tym większych dawek trzeba do osiągnięcia tego samego efektu. Na ogół mamy do czynienia ze wzrostem tolerancji, czasem jednak gdy dochodzi do nadwrażliwości na daną substancję może wystąpić zjawisko odwróconej tolerancji i osiągnięcie efektu następuje przy mniejszych dawkach (Z.Juczyński)
Głód - określony jest jako zaburzania chorobowe, niekiedy tak poważne, że zagrażają życiu. Pojawiające się w momencie odstawienia danej substancji psychoaktywnej. Stan pojawiający się wyniku przerwania przyjmowania narkotyków przez osobę fizycznie uzależnioną. Charakteryzują się wystąpieniem nieprzyjemnych objawów : bóle mięśni, gorączka, wymioty, bezsenność, biegunki, brak apetytu, napady drgawkowe i zaburzenia świadomości w postaci majaczenia. Objawy zespoły abstynencyjnego które można zaobserwować pojawiają się zależnie od czasu działania zażytego środka. Mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni. Ostre objawy zespołu abstynencyjnego wiążą się z obniżaniem nastroju, przygnębieniem i myślami samobójczymi.
Rodzaje narkotyków - ze względu na skutki działania, można wyróżnić :
Opiaty, opioidy
Środki psychostymulujące ( psychostymulatory),
Pochodne konopi indyjskich,
Halucynogeny,
Leki nasenne i uspakajające,
Inhalanty ( kleje, rozpuszczalniki lotne
Sterydy anaboliczne.
OPIATY / OPIUM I JEGO POCHODNE:
opium,
morfina,
kodeina,
heroina.
Ad. a - OPIUM
Pochodzenie - zalicza się do substancji pochodzenia naturalnego ( roślinnego ). Opium jest podstawowym surowcem otrzymywanym z maku, a ściślej mleczka dojrzewających makówek.
Wygląd - surowiec mleczko makowe koloru brązowego - czarnego; postać - ciemnobrązowe bryłki lub proszek, syrop
Sposób użycia - palenie, połykanie, wstrzykiwanie
Reakcja organizmu - po wprowadzeniu narkotyku do organizmu w przeciągu 10-20min, następnie reakcja odurzenia powodująca tzw. stan błogości, rozluźnienia, szklane oczy, senność. Najszybciej działa opium wprowadzone dożylnie.
Czas trwania - do 4 godzin ( zależy od dawki )
Akcesoria - różne fajki
Ad. b - MORFINA
Grupę odpadów otwiera pochodna opium - morfina, która jest 10krotnie silniejsza od swego pierwotnego produktu - opium
Pochodzenie - w drodze syntezy z opium, morfinę otrzymuje się z opium,
Wygląd - białe kryształki, tabletki, płyn bez zapachu o cierpkim smaku ,
Sposób użycia - palenie, doustnie, wstrzykiwanie,
Reakcja organizmu - wprowadzona do organizmu ( podobnie jak opium ) reaguje prawie natychmiastowo.
- stan błogości oddalający problemy, uśmierzający ból, uwalnia od przykrych doznań, właściwości nasenne, działanie znieczulające - „ znieczulenie psychiczne”
Zażywana w umiarkowanych ilościach wywołuje euforię, uczucie odprężenia, beztroskę, senność
Czas trwania - do 4 godzin
Akcesoria - igły, taśma gumowa, fiolki, ampułki
Ad. c - KODEINA
Pochodzenie - półsyntetyczny produkt uzyskany z morfiny, często występuje jako składnik w preparatach farmaceutycznych łagodzących kaszel np. dla osób z ciężkim problemem choroby płuc.
Wygląd - syrop koloru słomkowego, może być w postaci tabletek,
Sposób użycia - najczęściej doustnie
Reakcja organizmu - rozkład związków organicznych następuje w wątrobie; chwilowa euforia wywołująca zmiany w nastroju. Z czasem doprowadza do apatii i łagodzi objawy abstynencyjne, stąd też uzależnieni często używają jej jako środka zastępczego
Czas trwania - 2-3 godziny, spowolnienie organizmu od 6-8 godzin
Akcesoria - ampułki, tabletki
Ad. d - HEROINA
Pochodzenie - półsyntetyczny produkt wytworzone na bazie morfiny, rozpuszczalny w wodzie.
Wygląd - biały (czysta heroina) lub brązowy proszek (rzadziej granulki) ma gorzki smak.
Sposób użycia - palenie, wciąganie przez nos, wstrzykiwanie, palenie jak papierosa, joint. Bardzo popularnym sposobem jest palenie z tzw. sreberka - narkotyk zwija się w folie aluminiową np. po czekoladzie, pali się też wymieszaną z tytoniem jak papierosa lub „nabija” się nim fajkę.
Reakcja organizmu - faza pobudzenia, intensywna przyjemność; zastrzyk szybciej daje oczekiwanego kopa, a skutki są trwalsze, środek ten ma hamujący wpływ na działalność ośrodkowego układu nerwowego, zwalnia puls i oddech, prowadzi do letargu; przyjemne uczucie ciepła, fałszywe bezpieczeństwo, wielkie źrenice, podrażnione śluzówki i zakłócenia w układzie krążenia. Regularne zażywanie heroiny prowadzi do powstania w ciągu kilku tygodni do uzależnienia. Heroina utrudnia
normalne funkcjonowanie, działa depresyjnie, powoduje utratę zainteresowań, może wywołać śpiączkę, a nawet śmierć; czasem pojawiają się myśli samobójcze.
Czas trwania - do 6 godzin.
Akcesoria - folia aluminiowa, różnego rodzaju fajki, fajeczki (najczęściej szklane fifki, igły, strzykawki), do rozcięczania stosuje się sok z cytryny lub kwasu cytrynowego.
Polska heroina - KOMPOT
Pochodzenie - z wywaru całej rośliny maku oraz młodych pędów przyrządza się tzw. zupę lub makiwarę, uzyskiwaną przez gotowanie słomy makowej.
Wygląd - płyn koloru od jasno- do ciemno brązowego o gorzkim smaku i słodkim zapachu.
Sposób użycia - dożylnie, podskórnie, rzadko domięśniowo.
Reakcja organizmu - przyjmowanie dożylnie „kompotu” wytwarzanego w warunkach domowych i zawierającego zanieczyszczenia chemiczne i biologiczne rodzi zagrożenia infekcyjne, bakteryjne i wirusowe wynikające z zaniedbań zasad aseptyki. Zażywanie kompotu prowadzi do stanu beztroski, odprężenia i zadowolenia; zmniejsza się lęk i niepokój, pojawia rozleniwienie, ospałość, lęki, depresja, pogarszający się stan fizyczny, stan zapalny żył, uszkodzenia nerek i wątroby, choroby serca, obrzęk płuc, spadek ambicji, zanik zainteresowań, trudności z koncentracją i pamięcią. Objawy zewnętrzne to: zwężenie źrenic, mdłości wymioty, zaczerwienienie twarzy.
PODSUMOWANIE
Co wiemy o skutków zdrowotnych używania opiatów/opioidów?
- następuje wyniszczenie fizyczne organizmu,
- zmiany zapalne skóry,
- próchnice zębów,
- choroby układu pokarmowego,
- obniża się potencja seksualna,
- zakażenie bakteriologiczne i wirusowe (HIV, zapalenia wirusowe wątroby typu B i C, posocznice, zapalenie wsierdzia, zapalenie płuc).
Co wiemy o społecznych skutkach używania opiatów/opioidów?
- następuje „wypadanie” z ról społecznych,
- zaburzenie funkcjonowania intelektualnego,
- zaburzenia w sferze emocjonalnej,
- zaburzenia sfery osobowościowej,
- łamanie norm społecznych i moralnych,
- zanik zainteresowań.
* Do czego to prowadzi ? - opiaty oddziaływują na mózg, system nerwowy, głównie działają hamująco, osłabiając ból, powodują senność - organizm „zwalnia obroty”
ŚRODKI PSYCHOSTYMULUJĄCE
Zwykle określane owe środki jako substancje psychoaktywne, które po użyciu wpływają na proces umysłowy. Mogą pobudzać. Usuwać zmęczenie, zmieniać nastrój, powodować zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania. Często doprowadzają do ostrej intoksykacji (zatruć). Pojawiają się: zespół uzależnienia, zespół abstynencyjny, zaburzenia psychotyczne. Wszystkie te stany można grupować wg kryterium użytej substancji - kokainy, cracku czy amfetaminy.
KOKAINA/KOKS, ŚNIEG
Jest to rodzaj alkaloidu wyodrębnionego w XIX wieku z krzewu o nazwie erytroksylon. Liście tej rośliny były stosowane przez indian jako środek stymulujący i orzeźwiający.
Pochodzenie - otrzymuje się go z liści krzewów lub niskich drzew kokainowych; pochodzenie naturalne.
Wygląd - biały, krystaliczny, bezwonny proszek rozpuszczalny w wodzie; wyraźny gorzki smak.
Sposób użycia - wziewanie, wstrzykiwanie, dodawanie do papierosa, skręta; popularnym sposobem jest inhalacja czyli wciąganie nosem ścieżek kokainowych o przeciętnej długości 4-6 cm i grubości 0,4 mm; kokainę można rozcierać na dziąsłach lub wstrzykiwać bezpośrednio do żył (proszek można palić, wąchać, wdychać).
Reakcja organizmu - wpływając pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy kokaina przynosi szybkie i trwające kilkanaście minut doznanie euforii z poczuciem ustąpienia zmęczenia psychicznego i fizycznego; następuje wyostrzenie spostrzegania, spadek łaknienia, wzrasta ciśnienie krwi i tempo oddychania; występuje rozszerzenie źrenic i wytrzeszcz gałek ocznych; obniżenie nastroju, drażliwość, myśli i próby samobójcze; wzrasta pewność siebie, popęd seksualny; bóle głowy, kaszel, chrypka, nadciśnienie. U osób długotrwale zażywających kokainę występują gwałtowne reakcje - omamy, wrażenia dotykowe, urojenia prześladowcze.
Czas trwania - od 15 do 20 min.
Akcesoria - strzykawki i igły, saszetki, opaski, fajki i łyżeczki.
CRACK
Pochodzenie - pochodne kokainy; preparowanie proszku z eterem lub domieszką sody do pieczenia ciast, różnymi aktywatorami chemicznymi i wodą - otrzymana mikstura do crack. Nazwa pochodzi od odgłosu wydawanego przez narkotyk podczas palenia.
Wygląd - jasno brązowe kuleczki, białe okruchy lub „kamyki”, często pakowane w fiolki.
Sposób użycia - palenie w specjalnej fajce, wdychanie oparów substancji podgrzanej na łyżce.
Reakcja organizmu - wywołuje bardzo szybki efekt po kilku sekundach w postaci poczucia władzy, pewności siebie i podniecenia. Palacze cracku bywają pobudzeni i agresywni. Brak narkotyku powoduje się silnego niepokoju; uszkodzenie nerwów, omamy słuchowe, zaburzenia snu i rytmu serca.
Czas trwania - doznania trwają tylko ok. 10 minut.
Akcesoria - pudełka.
AMFETAMINA
Pochodzenie - amfetamina i jej pochodne są środkami pobudzającymi, pochodzenia syntetycznego. Miały różne zastosowanie w medycynie.
Wygląd - pigułki, tabletki, kapsułki, biały proszek, kostki i kryształki.
Sposób używania - doustnie, wąchanie, wstrzykiwanie, wdychanie przez nos.
Reakcja organizmu - amfetamina ma właściwości pobudzające, sięga się po nią w celu usunięcia zmęczenia, senności, lecz również w celu zwiększenia wydolności psychofizycznej i poprawienie nastroju; nazywana speedem z powodu szybkiego przyrostu rozpierającej energii; pobudza ośrodkowy układ nerwowy, podwyższa ciśnienie i tętno, wywołuje poczucie pewności siebie, zmniejsza się potrzeba snu i łaknienie. Długotrwałe nadużywanie prowadzi do wystąpienia zaburzeń snu, nadmiernej potliwości, wzrostu niepokoju, halucynacji, urojeń, skłonności do agresji. Przedawkowanie może objawiać się wysoką temperaturą ciała, drgawkami, śpiączką. Zaprzestanie zażywania prowadzi do depresji i tendencji samobójczych.
Czas trwania - do 12 godzin.
PODSUMOWANIE
Co wiemy o skutkach zdrowotnych używania środków psychoaktywnych?
- pobudzają psychoruchowo,
- podwyższają ciepłote ciała,
- powodują wzrost potliwości,
- stan podgorączkowy,
- wyczerpanie i spadek nastroju,
- osłabienie fizyczne,
- zmiana nastroju,
- zaburzenia koncentracji i pamięci,
Co wiemy o społecznych skutkach używania środków psychoaktywnych?
- tendencje do izolacji społecznych,
- niezdolność do nawiązywania długotrwałych związków emocjonalnych,
- zaburzenia w strefie kontaktów interpersonalnych,
- tendencje do manieryzmu,
- zaburzenia w sferze zachowań społecznych,
- pogorszenie jakości wykonywanej pracy,
- rzucanie pracy,
- trudności realizacji konkretnych celów.