Ograny ustawodawcze i wykonawcze gminy we Francji
Wprowadzenie
Francja to znaczne mocarstwo, stały członek Rady Bezpieczeństwa, ONZ, członek Unii Europejskiej, a także Paktu Północnoatlantyckiego (NATO). Od wielu wieków Francja odgrywa zasadniczą rolę w Europie. Umożliwia jej to duże uprzemysłowienie, a także wysoki poziom rolnictwa. Jest liczącym się producentem żywności, eksportującym swoje nadwyżki. Ludność tego kraju liczy ponad 58 milionów co stawia ją w ścisłej czołówce państw europejskich.
Ustrój republikański we Francji ma wieloletnie tradycje, jest przy tym rzeczą charakterystyczną, że zmian form ustrojowych w ramach Republiki odnotowuje się i zaznacza za pomocą kolejnych liczb rzymskich. Pierwsza Republika istniała w latach 1792-1799, a więc w okresie rewolucji, i zastąpiona została rządami Bonapartego z początku jako konsula, a następnie cesarza. Druga Republika, tzw. prezydencka, istniała w latach 1848-1852, ustępując miejsca II Cesarstwu. Najdłużej trwała III Republika, powstała w 1871 r.
Jej podstawy prawne określała Konstytucja z 1875 r. Okres ten zamyka klęska Francji w 1940 r. Po wyzwoleniu w 1944 r. powstała IV Republika, której ustrój regulowała Konstytucja z 1946 r. W 1958 r. po burzliwych wydarzeniach
w metropolii i w Algierii, powstała V Republika, trwająca do dziś, opierająca swój ustrój polityczny na konstytucji z 1958 r., z późniejszymi zmianami.
Gmina we Francji
Gminą we Francji rewolucja oraz tradycja nadały następujących cech:
rozdrobnienie,
zróżnicowanie demograficzne,
zróżnicowanie gospodarcze,
jednolity status prawny.
Gminy Francuskie w porównaniu z innymi krajami europejskimi
są bardzo liczne, a aż 80% gmin ma poniżej 1000 mieszkańców.
Gminy różnią się od siebie zarówno skalą zaludnienia jak i obszarem
a zwłaszcza potencjałem gospodarczym. Wspólną zaś cechą gmin francuskich jest lokalny patriotyzm ich mieszkańców, przywiązanie do miejscowej tradycji, zwyczajów, krajobrazu, architektury. Założenia obecnego statusu gminy znalazły się w ustawie z 25-04-1884 r. przywracającej wybieralność rad gmin
i utrzymującej uniformizm prawny. Założenia te, po licznych zmianach łącznie
z ustawami uzupełniającymi, ujęto w kodeksie gminy (1977 r.).
Kodeks gmin jest podstawowym źródłem prawa komunalnego. W świetle tej regulacji gmina jest:
okręgiem lokalnej samorządności,
okręgiem wyborczym, w którym społeczność lokalna wybiera swych reprezentantów do rad gmin,
jednostką podziału administracyjnego państwa (od 19821 r. całe terytorium państwa podzielone zostało między gminy),
okręgiem administracji państwa realizującego przez swych przedstawicieli część zadań w wymiarze lokalnym.
Organem stanowiącym (uchwałodawczym) w każdej gminie jest rada. Rada gminy wybierana jest w wyborach powszechnych i bezpośrednich
na sześć lat. Liczebność rady jest zależna od liczby ludności danej gminy,
i wynosi:
w gminach liczących do 100 mieszkańców wybiera się 9 radnych,
w gminach od 10000 do 40000 mieszkańców liczba radnych wynosi od 33 do 43
w gminach największych liczących ponad 300000 i więcej mieszkańców liczba radnych wynosi 69 osób.
Bierne prawo wyborcze przysługuje wszystkim od lat 18, mającym czynne prawo wyborcze, związanym z gminą więzią prawną, którą może być zamieszkanie bądź też płacenie w gminie podatków. Stałe zamieszkanie
w gminie musi posiadać ¾ radnych.
Prawo francuskie rozróżnia zakaz wybieralności i ograniczenie kumulowania mandatów. Zakaz wybieralności bezwzględny jest w każdej gminie i dotyczy on osób pozbawionych praw wyborczych, zaś zakaz względny dotyczy niektórych osób z racji pełnionych funkcji, np. prefekci, sekretarze generalni, sędziowie sądów powszechnych - nie mogą oni kandydować
na obszarze swojego działania.
Procedura wyborcza (z wyłączeniem Paryża, Lyonu i Marsylii) jest dwojaka:
W gminach poniżej 3500 mieszkańców odbywa się głosowanie większościowe na listę, w dwóch turach. Każda lista musi zawierać tylu kandydatów, ile jest miejsc do obsadzenia - a więc każdy wyborca wybiera wszystkich radnych. Wyjątek stanowią gminy poniżej 2500 mieszkańców, gdzie dopuszcza się do głosowania listy niepełne i gdzie można zgłaszać kandydatów indywidualnych.
W gminach liczących ponad 3500 mieszkańców również odbywa się głosowanie na listę z liczbą kandydatów równą liczbie miejsc jedna bez możliwości modyfikacji. Jeżeli lista uzyskała w pierwszej turze większość absolutną złożonych głosów - uzyskuje połowę miejsc w radzie, miejsca pozostałe są podzielone według reprezentacji proporcjonalnej. Jednak
w przypadku kiedy żadna z list nie utrzymała większości absolutnej, następuje druga tura prowadzona według tej samej procedury, z tą różnicą, że połowę miejsc zdobywa lista, która uzyskała największą liczę głosów. Listy mogą być modyfikowane między turami, ale te, które nie uzyskały 10% głosów, nie są dopuszczane do drugiej tury. System ten łączy w sobie dwie zasoby proporcjonalności i większościową.
Zarzuty kwestionujące prawidłowość wyborów są wnoszone do trybunału administracyjnego z możliwością odwołania do Rady Stanu.
Rada gminy może być rozwiązana dekretem rady Ministrów w sytuacji kiedy traci zdolności do działania. W nagłych wypadkach radę może zawiesić prefekt departamentu na okres jednego miesiąca. Wybory do nowej rady przeprowadza się w ciągu dwóch miesięcy i może ona funkcjonować
do zakończenia sześcioletniej kadencji będącej w toku. Do czasu wyboru nowej rady sprawy gminy prowadzi delegacja powołana przez prefekta.
Mandat radnego może wygasać wskutek śmierci oraz udzielenia dymisji, którą może orzec trybunał administracyjny wobec radnego, który bezzasadnie odmawia wykonywania swych funkcji. W przypadku utracenia przez radę trzecią część członków lub gdy rada musi wybrać nowego mera przeprowadza się wybory uzupełniające.
Sesje rady zwołuje mer. Obowiązkowo zwoływane są one jeden raz
w trymestrze oraz na umotywowany wniosek prefekta lub podprefekta, a także w przypadku, gdy żąda tego co najmniej połowa radnych. Inicjatywa zwołania sesji przysługuje również merowi. Sesje rady są otwarte dla publiczności, tylko w wyjątkowych sytuacjach mogą odbywać się przy drzwiach zamkniętych. Obradom przewodniczy mer lub w ściśle określonych sytuacjach jego zastępca. Głos mera jest rozstrzygający w przypadku równowagi osiągniętej w głosowaniu jawnym. W sytuacji gdy rada rozpatruje wydatki administracyjne gminy, leżące w gestii mera, przewodniczącego obrad wybiera spośród radnych. Mer uczestniczy w wyborach i składa wyjaśnienia, po czym wycofuje się przed głosowaniem.
Prawomocne uchwały rady podejmowane mogą być w obecności większości członków rady. W braku quorum w terminie do 3 dni można zwołać radę powtórnie, uchwały podjęte w drugim terminie są prawomocne bez względu na liczbę obecnych.
Rada może powoływać spośród swych członków komisje studialne, przygotowujące projekty decyzji rady. Komisją tym przewodniczy z mocy prawa mer.
Radni wykonują swoje funkcje bezpłatnie, z wyjątkiem zwrotu wydatków poniesionych w toku spełniania konkretnych misji.
Rozróżnia się dwie kategorie kompetencji rady gminy:
decyzyjne, które mają znaczenie podstawowe,
konsultacyjne, o charakterze obowiązkowym.
Kompetencje decyzyjne określa art. L. 121-26 kodeksu gmin: „rada gminy rozstrzyga swymi uchwałami sprawy gminy”.
Organem wykonawczym gminy jest mer. Jest on także kluczową postacią w zarządzaniu gminą i odgrywa rolę, której znaczenie może sięgnąć dalej niż jego atrybucje jako organu wykonawczego. Od 1882 r. mer jest wybierany przez radę spośród jej członków, którzy ukończyli 21 lat.
Wybór mera jest dokonywany:
na pierwszej sesji rady, nazajutrz po wyborach gminnych,
lub na sesji, która następuje po ustąpieniu mera składającego swe funkcje przed czasem i wtedy rada musi być w komplecie, a więc sesja musi być poprzedzona wyborami uzupełniającymi. Jeśli dwie kolejne tury głosowania nie pozwalają zakończyć wyboru większością absolutną, wybór jest prowadzony w trzeciej turze większością zwykłą. W przypadku równowagi głosów merem zostaje (zgodnie z art. L. 122-4 kodeksu gmin) najstarszy
z kandydatów.
Mer, który zastał odwołany, nie może być znów wybrany przed upływem roku. Zastępcy mera są wybierani w liczbie ustalonej przez radę gminy, nie przekraczającej 30 % jej stanu. Wybór następuje na sesji pod przewodnictwem nowego mera według tej samej procedury. W zasadzie mer i jego zastępcy wybierani są na czas mandatu (6 lat) lub, wyjątkowo, do chwili jej rozwiązania. Mer może zostać odwołany umotywowanym dekretem rady ministrów.
Atrybucje mera są następujące:
jest urzędnikiem państwa i z tego tytułu podlega kontroli prefekta,
jest urzędnikiem gminy, wyposażonym we własne kompetencje oraz wykonującym uchwały rady gminy i z tego tytułu podlega kontroli z punktu widzenia celowości i legalności oraz kontroli legalności sprawowanej przez prefekta.
Mer spełnia wobec rady poniższe funkcje:
przygotowuje projekty uchwał rady (zwłaszcza projekt budżetu) oraz występuje z inicjatywą uchwałodawczą,
przewodniczy posiedzeniom rady,
wykonuje uchwały rady, m.in. decyduje o wydatkach, prowadzi przetargi, reprezentuje gminę w sprawach sądowych, składa przed radą coroczne sprawozdanie z wykonania budżetu.
Rada gminy może żądać od mera wyjaśnień. Jeśli rada gminy nie zgadza się z polityką mera, może przyjąć postawę systematycznej opozycji wobec jego projektów i wystąpić o dymisję, może też spowodować swe własne rozwiązanie przez władzę nadzorczą, przenosząc na wyborców rozstrzygnięcia konfliktu.
Do kompetencji mera należy także wykonywanie policji gminnej w celu zapewnienia porządku, pewności, bezpieczeństwa oraz zdrowia publicznego. Kompetencję tę mer wykonuje niezależnie od rady gminy pod kontrolą prefekta.
Mer jest również przełożonym służbowym urzędników gminnych, mianuje ich, ocenia, kieruje ich działaniem w granicach określonych w statusie.
Literatura pomocnicza:
„Samorząd terytorialny i administracja w wybranych krajach. Gmina w państwach Europy Zachodniej” - pod redakcją Jana Jeżewskiego; wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1999 r.
„Ustroje Państw współczesnych” - redaktor naukowy Wiesław Skrzydło; wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000 r.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl
6
6
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl