Joanna Nicińska
GR. RD 31
SYSTEM OŚWIATY W HOLANDII I GRECJI-porównanie
1.Podstawowe zasady funkcjonowania szkolnictwa
Jedną z głównych cech holenderskiego systemu edukacyjnego jest wolność nauczania, o której mówi art. 23 Konstytucji:
- wolność tworzenia szkół zgodnie z zasadami religijnymi lub ideologicznymi;
-równość finansowa szkolnictwa publicznego publicznego szkolnictwa prywatnego
-obowiązek władz miejskich organizowania właściwej formy szkolnictwa publicznego.
Wolność tworzenia szkół zgodnie z zasadami religijnymi lub ideologicznymi stanowi podstawą istnienia różnorodności placówek szkolnych, jednoczesnego istnienia szkół publicznych oraz szkół prywatnych, do których odnoszą się jednolite przepisy ustawodawcze. Około 70 % uczniów uczęszcza do szkół prywatnych.Wolność nauczania ogranicza ustawa o szkolnictwie obowiązkowym. Stanowi ona, że dzieci muszą uczęszczać do placówki szkolnej w pełnym wymiarze godzina do końca roku, w którym kończą 16 lat lub, co najmniej przez 12 lat nauki w pełnym wymiarze godzin. Zgodnie z obowiązkiem szkolnym uczniowie uczęszczający do szkoły w niepełnym wymiarze godzin realizują obowiązek szkolny, co najmniej do 18 roku życia.
W Grecji oświat stanowi jedno z głównych zadań państwa. Jej celem jest zapewnienie Grekom wychowania moralnego, intelektualnego, zawodowego i fizycznego, promowanie świadomości narodowej i religijnej oraz wychowanie wolnych i odpowiedzialnych obywateli. Wszyscy Grecy mają prawo do bezpłatnej nauki na wszystkich szczeblach szkolnictwa w placówkach szkolnictwa publicznego korzystających korzystających pomocy finansowej państwa. Każdy obywatel Grecji ma równe szanse edukacji, niezależnie od kraju swego pochodzenia, pochodzenia społecznego i płci.
2. Podział odpowiedzialności
W Holandii system szkolnictwa jest ujednolicony i podlega ustawom centralnym, podczas gdy administracja i zarządzanie szkołami są zdecentralizowane. Państwo jest odpowiedzialne za publiczny i prywatny system edukacyjny, reprezentowany przez ministra edukacji, kultury i nauki i przez władzę ustawodawczą- parlament. Administracja i zarządzanie szkolnictwem podstawowym, średnim ogólnym i zawodowym są zorganizowane na szczeblu lokalnym danego regionu. Dla wszystkich szkół władzami lokalnymi są władze gminy. Są one również władzami kompetentnymi dla szkół publicznych, podczas gdy szkoły prywatne znajdują się pod opieką fundacji lub stowarzyszenia.
Grecki system edukacyjny podlega krajowym ustawom uchwalanym przez parlament, jak również aktom prawnym wydawanym przez władze wykonawcze(dekrety, decyzje ministralne). Główna odpowiedzialność za całokształt szkolnictwa spoczywa na Ministerstwie Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych.
3.Nadzór
Kontrolę systemów szkolnictwa publicznego i szkolnictwa prywatnego w Holandii sprawuje inspekcja ds. szkolnictwa zgodnie z art. 23 Konstytucji. Procedury inspekcji określają przepisy o szkolnictwie. Ministerstwo Edukacji, Kultury i Nauki finansuje inspekcje, której członkowie mają status urzędników.
W Grecji nie istniej służba inspekcyjna. Niektóre funkcje kontrolne wykonują rady i biura, ds. szkolnictwa w prefekturach. Doradcy szkolni służą nauczycielom pomocą metodyczną.
4. Finansowanie
Wszystkie szczeble i rodzaje szkolnictwa są w Holandii finansowane przez budżet rządu centralnego. Minister edukacji, kultury i nauki zarządza prawie całością wydatków przeznaczonych na szkolnictwo przez rząd centralny, podczas gdy Ministerstwo Rolnictwa, Zarządzania Zasobami Naturalnymi i Rybołówstwa finansuje szkolnictwo rolnicze. Finansowanie placówek publicznych publicznych prywatnych odbywa się według tych samych kryteriów.
W Grecji budowanie szkół publicznych zajmuje się państwo. Koszty funkcjonowania przedszkoli, szkół podstawowych i średnich pokrywane są z funduszy Ministerstwa spraw wewnętrznych. Stosownie do decyzji tego ministerstwa fundusze są przydzielane komitetom prefekturalnym, które z kolei przyznają je władzom lokalnym na wniosek dyrektorów ds. szkolnictwa. Władze lokalne przekazują ja komitetom szkolnym. Koszty wynajmu budynków szkolnych SA pokrywane z budżetu prefektury.
5. Szkolnictwo prywatne
Tworzenie szkół prywatnych Holandii zależy od inicjatywy prywatnej. Zarządzane są przez radę administracyjną, stowarzyszeni lub fundację. Według Konstytucji szkoły publiczne i prywatne są równo traktowane w kwestii ich finansowania. Innymi słowy rząd centralny finansuje w ten sam sposób publiczne i szkoły prywatne. Również wynagradza nauczycieli szkół publicznych prywatnych. Szkoły prywatne mogą dowolnie kształtować treść programu zgodnie z własnymi zasadami, wybierać metody pedagogiczne i mianować współpracowników, którzy podzielają ich kryteria religijne lub ideologiczne. Sieć szkolnictwa prywatnego obejmuje różne rodzaje szkół: katolickie, protestanckie, prywatne ogólne.
Placówki prywatnego szkolnictwa podstawowego i średniego Grecji podlegają takim samym przepisom prawnym jak szkoły publiczne. Programy szkolne w szkołach prywatnych są takie same jak w szkołach publicznych. Podejmowanie inicjatywy w dziedzinie programów musza być zatwierdzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i Spraw Religijnych. Żadna placówka prywatna nie otrzymuje pieniędzy od państwa. Uczniowie płacą wpisowe, ale podręczniki są bezpłatne. Szkoły techniczne lub zawodowe nie mogą otrzymywać subwencji, dlatego też utrzymują się z wpisowego wpłacanego przez uczniów.
6. Edukacja przedszkolna
W Holandii, od momentu, gdy szkolnictwo podstawowe objęło swym obowiązkiem dzieci w wieku od 4 do 6 lat, przestały istnieć odrębne przedszkola. Dla dzieci w wieku od 4 do 5 lat, nieuczęszczających do szkoły podstawowej, ośrodkami opieki są najczęściej koedukacyjne grupy oraz ośrodki opieki dziennej. Ich celem jest stymulowanie rozwoju poznawczego, społecznego i emocjonalnego dziecka przez zabawę. Koedukacyjne grupy są przeznaczone dla dzieci w wieku od 2 do 4 lat i są zwykle czynne trzy dni w tygodniu, od dwu i pół do czterech godzin. Częściowo są finansowane przez państwo za pośrednictwem władz lokalnych, ale mogą również korzystać z funduszy prywatnych. Rodzice musza uczestniczyć w finansowaniu tych ośrodków. Ośrodki opieki dziennej są przeznaczone dla dzieci od 6 tygodni do 4 lub 5 lat. Czynne są pięć dni w tygodniu, od godziny 7 do 18. Finansowanie tych ośrodków opieki zapewnia Ministerstwo Zdrowia, Opieki Społecznej i Sportu za pośrednictwem władz lokalnych.
Edukacja przedszkolna w Grecji jest dla dzieci w wieku od 3,5 do 5,5 lat i jest fakultatywna. Odbywa się w przedszkolach autonomicznych lub włączonych do szkół podstawowych. Większość przedszkoli organizuje państwo, tylko kilkoma z nich zarządza sektor prywatny. W tych ostatnich pierwszeństwo przyjęcia mają uczniowi zamieszkujący w regionie, gdzie znajduje się przedszkole. Przedszkola publiczne są bezpłatne. W przedszkolach prywatnych rodzice płacą wpisowe zryczałtowane, którego wysokość jest, co roku kontrolowana przez ministra handlu. Celem przedszkola jest zapewnienie pełnego, harmonijnego zrównoważonego rozwoju dziecka, promowanie rozwoju psychomotorycznego, społeczno-emocjonalnego, moralnego i religijnego, doskonalenie umiejętności i zdobywanie zdolności umysłowych, poczucia estetyki w atmosferze wolności, bezpieczeństwa oraz podniety myślowej.
7. Obowiązek szkolny
W Holandii wszystkie dzieci musza uczęszczać do szkoły w pełnym wymiarze godzin od pierwszego dnia rozpoczęcia zajęć szkolnych w miesiącu następującym po ukończeniu piątego roku życia. Obowiązek szkolny trwa 12 lat w pełnym wymiarze godzin(od 5 do 17 lat) bądź w pełnym wymiarze godzin od 5 roku życia do końca roku szkolnego, w który uczeń kończy 16 lat, kontynuując kształcenie obowiązkowe w niepełnym wymiarze godzin do lat18, do osiągnięcia dojrzałości.
W Grecji obowiązek szkolny trwa 9 lat (uczniowie uczęszczają na zajęcia obowiązkowe od 5 do 15 roku życia) sześć pierwszych lat odpowiada szkolnictwu podstawowemu, trzy pozostałe szkolnictwu średniemu niższemu.
8. Szkolnictwo podstawowe
W Holandii szkolnictwo podstawowe trwa 8 lat i obejmuje dzieci w wieku od 4 do 12 lat. Jest organizowanie w szkołach podstawowych, podlegających ustawie o szkolnictwie podstawowym. Ustawa ta określa cele pedagogiczne, warunki organizacji kształcenia i sytuację kadry nauczycielskiej, uczniów rodziców. Celem szkolnictwa podstawowego jest zapewnienie ośmiu lat jednolitego kształcenia, które jest podstawą do dalszego kształcenia średniego. Szkolnictwo podstawowe ma za zadnie stymulować rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka, kreatywność, zapewnić zdobycie wiedzy i kompetencji społecznych, kulturowych i fizycznych. Kształcenie podstawowe odbywa się w szkołach publicznych i prywatnych. Około 65% szkół podstawowych należy do systemu szkolnictwa prywatnego. Szkolnictwo podstawowe jest bezpłatne a podręcznik szkolne dostarcza szkoła. Tylko jeden nauczyciel naucza wszystkich przedmiotów w jednej klasie w ciągu roku szkolnego. Rok szkolny trwa od 1 sierpnia do 31 lipca. Władze rządowe ustalają date wakacji letnich i czas ich trwania( zwykle sześć tygodni). Ferie letnie ustala się według trzech stref, na które jest podzielony kraj. Inne dni wolne ustalają kompetentne władze. Roczną minimalną liczbę godzin szkolnych ustala ustawa. Uczniowie muszą mieć, co najmniej 3520 godzin zajęć w ciągu czterech pierwszych lat i co najmniej 4000 godzin w okresie czterech ostatnich lat. W trakcie czterech pierwszych lat mają, co najmniej 22 godziny lekcyjne tygodniowo. Przewiduje się maksymalnie 5,5 godziny lekcyjnej. Na ogół każda lekcja trwa 60 minut. Minimalna liczba dni szkolnych w ciągu roku wynosi 200, tydzień szkolny trwa pięć dni. Po pomyślnym ukończeniu szkoły podstawowej otrzymuje się świadectwo.
Szkolnictwo podstawowe w Grecji jest przeznaczone dla dzieci w wieku od 5 do 12 lat. Generalnie jego celem jest zapewnienie rozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. Szkoły podstawowe mogą być publiczne i prywatne. Do rodziców należy wybór placówki. Jeśli opowiedzą się za szkołą publiczną, dziecko musi chodzić do szkoły najbliżej swego miejsca zamieszkania. Istnieją szkoły publiczne w całym kraju, nawet w najbardziej oddalonych regionach wiejskich. W szkołach publicznych szkolnictwo jest bezpłatne. Podręczniki szkolne są również udostępniane bezpłatnie. Szkoły podstawowe są czynne pięć dni w tygodniu, sześć godzin dziennie w zależności od klasy. Liczba godzin tygodniowo waha się od 25 do 30, w zależności od klas. Liczba godzin tygodniowo waha się od 25 do 30, w zależności od klasy oraz od tego czy nauczanie przewiduje nauki języka obcego, muzyki itp. Szkoły SA czynne od 8:15 do 13:30. Budynki, w których znajduje się kilka szkół, są czynne również po południu od godziny 14 do 19. Rok szkolny trwa 175 dni, od 11 września do 15 czerwca.
9. Szkolnictwo średnie
W Holandii po ukończeniu szkoły podstawowej uczniowie rozpoczynają naukę w szkole średniej. Jest ona przeznaczona dla młodzieży w wieku od 12 do 16-18 lat. Określa to obowiązująca od 1968 roku ustawa o szkolnictwie średnim.
Szkolnictwo średnie obejmuje następujące kategorie:
- szkolnictwo przeduniwersyteckie(VWO) przeznaczone dla uczniów w wieku od 12 do 18 lat;
- szkolnictwo średnie ogólne drugiego stopnia(HAVO) przeznaczone dla uczniów wieku od 12 do 17 lat;
- szkolnictwo średnie ogólne pierwszego stopnia(MAVO) przeznaczone dla uczniów wieku od 12 do 16 lat;
- szkolnictwo przedzawodowe(VBO) przeznaczone dla uczniów w wieku od 12 do 16 lat;
Wszystkie szkoły średnie rozpoczynają naukę trzyletnim okresem kształcenia ogólne, bez wyraźnego rozróżniania przedmiotów ogólnych i technicznych, celem opóźnienia wyboru kierunku studiów i unowocześnienia programów. Kształcenie przeduniwersyteckie(VWO) trwa 6 lat i przygotowuje uczniów do szkolnictwa uniwersyteckiego. Jednakże uczniowie, którzy ukończyli VWO, mogą również przystąpić do nauki na szczeblu wyższych studiów zawodowych. VWO odbywa się w trzech rodzajach placówek:
Atheneum - bez języków klasycznych;
Gimnasium- języki klasyczne obowiązkowe
Lyceum- języki klasyczne fakultatywne;
Kształcenie HAVO trwa pięć lat i przygotowuje uczniów do nauki w szkolnictwie wyższym zawodowym, ale duża liczba uczniów przechodzi do VWO lub do placówki kształcenia średniego zawodowego drugiego cyklu.
Kształcenie średnie ogólne pierwszego cyklu(MAVO) trwa cztery lata. Po ukończeniu MAVO uczniowie mogą uczęszczać do szkoły zawodowej drugiego cyklu lub zdecydować się na uczęszczanie do HAVO bądź na naukę przysposabiająca do zawodu.
Kształcenie przedzawodowe (VBO) trwa cztery lata i daje możliwość kontynuowania nauki w szkole średniej zawodowej drugiego cyklu oraz w systemie przysposobienia do zawodu. VBO obejmuje zajęcia techniczne, z ekonomii gospodarstwa domowego oraz prowadzenie domu, z zakresu sprzedaży, handlu i administracji oraz rolnictwa. Kształcenie średnie odbywa się w szkołach publicznych prywatnych. Około 70% szkół ogólnych jest prywatnych stosunku do 90% szkół VBO. Kształcenie jest bezpłatne dla wszystkich uczniów do lat 16, mimo że podręczniki szkolne i materiał dydaktyczny jest odpłatny. Uczniowie 16-letni i starsi musza płacić roczne wpisowe, ale ich rodzice mogą starać się o zasiłek pieniężny.
W Grecji szkolnictwo średnie podzielone jest na szkolnictwo średnie niższe i szkolnictwo średnie wyższe. Placówki szkolnictwa średniego niższego nazywają się Gymnasia. Uczęszczanie do tego typu szkoły jest obowiązkowe. Szkolnictwo średnie niższe trwa 3 lata i jest przeznaczone dla uczniów wieku od 12 do 15 lat. Wyróżnia się Gymnasia publiczne i prywatne. Gymnasio ma na celu przyczynić się do pełnego rozwoju uczniów zależności od ich umiejętności oraz wymagań życiowych. Pomaga uczniom przede wszystkim:
- w rozwijaniu wiedzy i przystosowaniu jej do różnych potrzeb społecznych
-w umiejętności i swobodnym wyrażaniu myśli
- w zapoznaniu się z różnymi formami sztuki i rozwijaniu poczucia estetyki w celu umożliwienia im własnej ekspresji artystycznej
- w zapoznaniu z różnymi zawodami w celu rozwoju jednostki jak i przyszłych pracowników.
Uczniowie opuszczający szkołę podstawowa SA automatycznie, bez egzaminów wstępnych przyjmowani do pierwszej klasy Gymnasio. Uczęszczanie do Gymnasio jest bezpłatne. Gymnasia są czynne 5 dni w tygodniu. Rozkład zajęć obejmuje około 33 i 35 godzin(po 40-45 minut) tygodniowo. Rok szkolny rozpoczyna się 1 września i kończy 30 czerwca. Placówki szkolnictwa średniego wyższego to Lykeia i szkoły techniczno-zawodowe. Po pomyślnym ukończeniu nauki w Gymnasio uczniowie mogą zostać przyjęci do dowolnej placówki szkolnictwa średniego wyższego, nie zdając egzaminu wstępnego. Lykeia są publicznymi lub prywatnymi placówkami. Nauka w szkole średniej trwa wyższej trwa 3 lata, a w szkole wieczorowej 4 lata. W Lykeia publicznych nauka jest bezpłatna, a podręcznik szkolne zapewnia państwa. Istnieje kilka rodzajów Lykeia: ogólne, techniczno-zawodowe, poliwalentne, klasyczne, religijne, muzyczne a także departamenty sportowe.
10. Szkolnictwo zawodowe
W Holandii szkolnictwo zawodowe obejmuje:
1. Kształcenie średnie zawodowe drugiego cyklu(MBO)
2.Przysposobienie do zawodu
3.Kształcenie prowadzone w ramach programu przeznaczonego dla bezrobotnych
Ad. 1 W zależności od rodzaju kierunku MBO może trwać do 4 lat. Jest przeznaczone dla uczniów wieku od 16 do 19 lat. MBO obejmuje 4 dziedziny kształcenia:
Sektor techniczny
Sektor usługi opieki zdrowotnej
Sektor ekonomii i administracji
Sektor rolny;
Ad. 2 System przyuczenia do zawodu określa ustawa o kształceniu zawodowym w niepełnym wymiarze godzin. Przysposobienie do zawodu przybiera formę systemu dwupoziomowego, dwupoziomowego, w którym kształcenie w przdstębiorstwie wiąże się z nauką teoretyczną, co powoduje, że praktykant posiada zarazem status stażysty i pracownik. Nauka teoretyczna jest objęta przepisami prawa szkolnego. System przysposobienia do zawodu jest przeznaczony dla młodzieży powyżej 16 lat, która ukończyła obowiązek szkolny w pełnym wymiarze godzin. Nauka trwa od roku do trzech lat, w zależności od poziomu. Jeżeli wcześniejsza edukacja jest niewystarczająca, przedłuża się ja o rok.
Ad. 3 Kształcenie w ramach polityki zatrudnienia podlega Centralnej Dyrekcji Siły Roboczej, która jest strukturą wydzieloną z Ministerstwa Spraw Społecznych i Zatrudnienia. Mają one za zadnie ustalić liczbę bezrobotnych potrzebujących kształcenia. Chodzi głownie o:
- ośrodki kształcenia zawodowego
- ośrodki orientacji i praktyki zawodowej
- szkoły zawodowe dla kobiet
- kształcenie zawodowe podstawowe dla dorosłych
- kształcenie sektorowe;
W Grecji ustawa z 14 lutego 1992 reguluje funkcjonowanie krajowego systemu szkolnictwa i kształcenia zawodowego. Zamierzone cele są następujące: organizowanie, rozwijanie i prowadzenie kształcenia zawodowego, sankcjonowanie go wydawaniem uznawanych świadectw, zapewnienie integracji uczniów, którzy opuszczają szkołę średnią na poziomie wykształcenia określonego przez wyżej wymienioną ustawę oraz Dyrektywę Unii europejskiej, jak również realizowanie wszystkich rodzajów programów krajowych i wspólnotowych dotyczących szkolnictwa i kształcenia zawodowego. Kształcenie jest bezpłatne.
11. Szkolnictwo wyższe
Szkolnictwo wyższe w Holandii obejmuje szkolnictwo wyższe zawodowe nieuniwersyteckie, szkolnictwo uniwersyteckie oraz uniwersytet otwarty. Szkolnictwo wyższe przyjmuje studentów wieku około 18 lat i powyżej. Zarówno kształcenie wyższe zawodowe, jak i uniwersyteckie obejmuje kształcenie pedagogiczne. Szkolnictwo wyższe zawodowe(HBO) zapewnia wykształcenie zarówno, jak i praktyczne przygotowujące do zawodów wymagających wyższych kwalifikacji zawodowych. Kształcenie HBO jest prawie zawsze ściśle związane ze specyficzną dziedziną pracy i większość tych szkół przewiduje obowiązkowy staż w przedsiębiorstwie. Ten rodzaj kształcenia odbywa się w 70 instytutach HBO, które w 30% SA publiczne, a w 70% prywatne. HBO obejmuje siedem następujących sektorów: rolnictwo, szkolnictwo, technologię, ekonomię, sprawy społeczne i kulturowe, opiekę zdrowotna oraz sztukę. Kształcenie może być typu krótkiego lub długiego. Zajęcia normalnie trwają cztery lata, z możliwością studiowania maksimum 6 lat. W przypadku studiów w niepełnym wymiarze godzin maksymalna liczba lat studiów wynosi 9. Aby zapisać się na zajęcia HBO, studenci musza posiadać świadectwo HAVO, VWO, lub MBO. Studenci HBO płacą roczne wpisowe. Każdy rok akademicki obejmuje 42 tygodnie. Zajęcia rozpoczynają się w pierwszym tygodniu września. Kształcenie uniwersyteckie odbywa się w 13 uniwersytetach oraz w systemie uniwersytetu otwartego. Dziewięć uniwersytetów prowadzi zajęcia z dużej liczby dyscyplin, a trzy uniwersytety techniczne i jeden rolniczy koncentrują się na swoich specjalistycznych dziedzin. Istnieje 10 uniwersytetów publicznych 3 prywatne. Młodzież, która chce studiować na uniwersytecie, musi posiadać dyplom VWO, zdać egzamin z propedeutyki HBO lub zdać egzamin wstępny. Studenci na uniwersytecie płacą roczne wpisowe równoznaczne z wpisowym dla studentów HBO. Rok akademicki liczy 42 tygodnie. Zajęcia rozpoczynają się w pierwszym tygodniu września. Kształcenie obejmuje studia teoretyczne i kształcenie specjalistyczne, jak prawo czy medycyna.
W Grecji jest 18 uniwersytetów. Uniwersytety składają się z wydziałów, wydziały z departamentów, te zaś dzielą się na sekcje. Aby dostać się na uniwersytet należy posiadać świadectwo ukończenia Lykeia, mogą przystąpić do ogólnego egzaminu wstępnego organizowanego, co roku w drugiej połowie czerwca. Studia uniwersyteckie i podręczniki SA bezpłatne. Rok akademicki rozpoczyna się 1 września i kończy 31 sierpnia następnego roku. Każdy rok akademicki skład się z dwóch semestrów. W Grecji jest także szkolnictwo wyższe technologiczne. Różnią się od uniwersytetów swoją rolą i orientacją oraz poziomem przedmiotów i dyplomów. Dyplomów szczególności mają za zadnie:
*udostępnić studentom kształcenie teoretyczne i praktyczne mające na celu rozwój wiedzy naukowej, technicznej, artystycznej lub innej oraz umiejętności zawodowych
*przygotować przyszłych obywateli do uczestnictwa w życiu demokratycznym
* promować prawa każdego obywatela greckiego do korzystania z bezpłatnej nauki
Kandydaci po dwunastu latach kształcenia ogólnego zdają egzamin wstępny. Kształcenie i książki są bezpłatne. Rok akademicki rozpoczyna się 1 września i trwa do 15 lipca. Dzieli się na dwa semestry.
Moim zdaniem system oświatowy w Holandii daje młodym ludziom większe możliwości i daje także duże szanse na rozwijanie swoich zainteresowań. Uczniowie sami podejmują decyzję gdzie chcieliby się kształcić, a sieć oświatowa jest bardzo szeroko rozwinięta.
13