Obowiązywanie prawa w przestrzeni

• Zasada terytorialnej podległości prawu (zasada terytorialności) - „Każdy kto przebywa na terytorium danego państwa podlega jego prawu”

• Terytorium państwa - prawo dotyczące:

• granic

• morza

• prawo lotnicze

• prawo kosmiczne

• Wyjątki

Obowiązywanie prawa w czasie

• Moment początkowy i końcowy obowiązywania prawa

• Początek obowiązywania:

• Decyzja ustawodawcy, ale nie wcześniej niż z dniem publikacji,

• Odsunięcie w czasie od dnia publikacji (vacatio legis)

• Problem retroakcji „Lex retro non agit”

• Dopuszczalność retroakcji (?)

• Przebieg czasu obowiązywania i końcowy moment obowiązywania:

• Zwykle obowiązuje bezterminowo (t.j. do momentu uchylenia)

• Wyjątki (obowiązywanie oznaczone w czasie lub zasada „Lex posteriori derogati legi priori”

System prawa

Zasada niesprzeczności

• System prawa powinien być niesprzeczny. W rzeczywistości jednak jest to postulat, który trudno jest zrealizować; sprzeczności jednak występują.

• Zasady eliminowania sprzeczności w prawie, czyli tzw. REGUŁY KOLIZYJNE:

• Reguła porządku hierarchicznego

• Reguła porządku czasowego

• Reguła porządku treściowego

• Reguły kolizyjne znajdują zastosowanie w przypadku braku regulacji derogacyjnych.

System prawa

Zasada zupełności

• Luka w prawie - to brak regulacji, co do którego można racjonalnie stwierdzić, że nie jest zamierzony (przeciwieństwo prawnej indyferencji - dejudyryzacji lub braku zamierzonego)

• System prawa powinien regulować wszystkie, ale tylko te kwestie, które uznaje się za istotne. Jednak, co jest istotne i kto to ustala?

• Z definicji w systemie prawa NIE MA luk - ustawodawca uregulował te dziedziny, które chciał uregulować, a więc tylko kwestie istotne (w ten sposób wskazał kwestie istotne: „te, a nie inne”)

• Poza kwestiami ważnymi, które uregulowano są i inne, które z jakiś powodów nie zostały uregulowane. Są one istotne, a więc luki w prawie WYSTĘPUJĄ

System prawa

Struktura

• Trzy dziedziny prawa - obszary występowania norm o odmiennej metodzie regulacji (administracyjnej, cywilnej i karnej)

• Gałęzie prawa (liczne), wyodrębniane według różnych kryteriów:

• Charakter stosunków, które są regulowane (przedmiot regulacji)

• Podmiot regulacji (kryterium szczątkowe)

• Zakres terytorialny regulacji (zasięg krajowy, regionalny, lokalny)

Akty normatywne

Rodzaje / źródła prawa

• Konstytucyjne źródła prawa (Roz. III „Źródła prawa”

• Art. 87 Konstytucji:

• Konstytucja

• Ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenie Prezydenta w czasie stanu wojennego

• Rozporządzenia

• Akty prawa miejscowego

• Art. 93 Konstytucji:

• Uchwały Rady Ministrów

• Zarządzenia Prezydenta, Prezesa Rady Ministrów, ministrów

• Zarządzenia centralnych i terenowych organów administracji

• Normatywne uchwały Sejmu i Senatu

2 / 6

---