1. DURKHEIM - FAKT SPOŁECZNY

Fakt społeczny jest przeciwstawny faktom psychicznym. Wszelkie próby redukowania społeczeństwa do zjawisk psychicznych, fizycznych czy biologicznych nie ma uzasadnienia.

Wg Durkheima „Grupa myśli, czuje i działa zupełnie inaczej niż robili by to jej członkowie gdyby znajdowali się w izolacji.”

• rzeczywistość społeczna jest rzeczywistością zastaną

• fakty społeczne różnią się zewnętrznym przymusowym charakterem od indywidualnych

• samobójczy akt jest faktem społecznym, samobójstwo wynika ze stanu grupy społecznej w której uczestniczy jednostka, jest aktem wymuszonym na jednostce przez grupę:

* samobójstwo zmienia się w stosunku odwrotnym do stopnia integracji społeczności domowej

* samobójstwo zmienia się w stosunku odwrotnym do stopnia integracji religijnej

* samobójstwo zmienia się w stosunku odwrotnym do stopnia integracji politycznej

3 typy samobójstw w zależności od stopnia przywiązania do społeczeństwa:

- EGOISTYCZNE - brak powodów do życia

- ALTRUISTYCZNE - (ostre kamikadze) zbyt silny związek z grupą

- ANOMICZNE - efekt zakłócenia porządku, brak regulacji

współczesne wskaźniki - religia - płeć

2. FERDINAND TöNNIES - IDEA WSPÓLNOTY

- więź społeczna była przeciwieństwem wolności

- jednostka jest wolna tylko wtedy gdy nie jest niczym ograniczona, w świecie współczesnym nie jest wolna

- powinność jest świadomością granic wolności (własnej)

- ludzka wola to czynnik, który umożliwia tworzenie zbiorowości społecznych:

* wola ograniczona - jest niedostępna dla refleksji płynąca z głębi jaźni

* wola arbitralna - wynik namysłu, wyrachowania: z każdym typem woli łączy się inny typ działania: wola ograniczona to działanie z wewnętrznej potrzeby, a arbitralna działanie ze względu na jakieś cele

- wspólnota i społeczeństwo (stowarzyszenie)

- wspólnota to wszystkie rodzaje więzi, w których przeważa wola organiczna

- społeczeństwo - kształtowanie wolą arbitralną wg Tonniesa to wspólnota i społeczeństwo nie są typami ludzkiej zbiorowości

Treści idei wspólnoty:

* występuje wszędzie tam gdzie mamy doczynienia ze stycznościami ludzkimi opartymi na wzajemnej zależności, wynikającej z najgłębszych, najbardziej koniecznych potrzeb człowieka

* wspólnota to wszystko to co intymne, prywatne i polegające wyłącznie na współżyciu razem

* wspólnota to stosunki w których ludzie działają zgodnie z pragnieniami, skłonnościami, miłością i przyzwyczajeniem

* współżycie we wspólnocie opiera się na braterstwie, koleżeństwie lub przyjaźni

* prototypem wszelkiego autorytetu opartego na wspólnocie jest godność ojcowska

Życie we wspólnocie charakteryzuje:

- łatwość wzajemnego przystosowania się polegająca na podobieństwie mowy i myśli

- wspólne zrozumienie, zgoda

- zdolność do tworzenia wspólnego życia (pochodna miłości)

Czynnikiem kontroli jest zwyczaj, tradycja, łączy ludzi jako osobowości. Gospodarczą podstawą jest własność zbiorowa.

3. GEORG SIMMEL - DIADA I TRIADA (RÓŻNICE)

6 praw charakteryzujących różnice między diadami a triadami:

1) w diadzie istnieje poczucie zagrożenia jej wewnętrznych stosunków przez śmierć, natomiast w triadzie pojawia się poczucie trwałości

2) triada stanowi dla swych członków rodzaj zewnętrznej całości pewnej zbiorowości, w diadzie to zjawisko nie występuje

3) w diadzie możliwe jest pojawienie się intymności jako cechy tej struktury, w triadzie intymność zostaje poddana kontroli lub ograniczona do części grupy

4) w triadzie pojawia się zjawisko delegowania obowiązków i odpowiedzialności, które w diadzie jest nieobecne

5) pojawienie się „kozła ofiarnego” dezintegruje diadę, podczas gdy w triadzie może on czasowo pełnić funkcję ośrodka przebudowy (strategia dziel i rządź)

6) obecność 3 elementu pozwala przezwyciężyć rozbieżności lub zasymilować

4. MAŁA GRUPA - DEFINIOWANIE, MODEL SPÓJNOŚCI SPOŁECZNEJ I IDENTYFIKACJI SPOŁECZNEJ (RÓŻNICE MIĘDZY NIMI), WIĘZI, CELE, NOWE STRUKTURY

1. Teoria strukturalno- funkcjonalna
-natura świata społecznego charakteryzuje się brakiem ciągłości
-jednostki ludzkie nie są istotne
-interesujące są układy i struktury

Koncepcja małej grupy:
-cechy
zrzeszenie trwałe
grupa społeczna jest zorganizowana i ustrukturalizowana
grupa pociąga za sobą interakcje i stosunki między członkami
grupa składa się z wybranej ograniczonej liczby członków mających wspólne prawa lub korzyści
- każda struktura ma 4 wymiary
w. normatywny- wartości, normy, zespoły wartości i norm [ które reprezentują pożądane standardy w grupie]
w. idealny- sieć idei, przekonań poglądów i wizji
w. interakcyjny- zobiektywizowane kanały wzajemnych oddziaływań determinujących układ organizacyjny grupy
w. interesów i szans życiowych - rozkład dostępu do dóbr uznanych za pożądane
Funkcje- te rodzaje aktywności, które przyczyniają się do trwania i rozwoju systemu społecznego
- jawne [ zaplanowane, oczekiwane, uświadamiane]
- ukryte
Dysfunkcje- uniemożliwiają rozwój

2. Teoria integracyjna
Skupienie uwagi na procesach interakcji poprzez które ludzie tworzą stosunki społeczne
Organizacja społeczna podlega nieustannym zmianom a struktura to tylko jeden z wielu obiektów , jakie działający włączają w swą definicję sytuacji [Blumer]
Grupa jest to sieć stosunków między rolami społecznymi. Treść roli wypełniona jest dopiero w konkretnej interakcji. Grupa to wzajemne rozpoznawanie , interpretowanie zachowań i dostosowanie własnych, zmodyfikowanie zachowań.

Koncepcje więzi społecznych
1. Więź społeczna jest tym samym, co organizacja grupy- koncepcja interakcyjna
Więź społeczna to zorganizowany system stosunków, instytucji i środków kontroli społecznej, skupiający jednostki, podgrupy i inne elementy składowe w całość zdolną do trwania i rozwoju
[ Szczepański]

2. Więź jest czynnikiem konstytutywnym budującym grupę
- koncepcja strukturalna- więź to stosunki społeczne
- koncepcja psychospołeczna - więź to poczucie łączności, identyfikacja z grupą [ subiektywny punkt widzenia]
- koncepcja dwuaspektowości więzi Pawła Rybickiego: „ więź to ogół stosunków społecznych i postaw członków tego zbioru do grupy jako całości.
Koncepcja więzi społecznej wg Roberta Zillera:
- z punktu widzenia jednostek
- wykorzystuje współczynnik humanistyczny [ jak ja definiuję swoje więzi, relacje z innymi]
- koncepcja powiązania jednostek z grupą ; teoria orientacji ja- Inny

Grupa społeczna- coś więcej niż suma składających się na nią jednostek.
Model spójności społecznej [ Tajfel, Freisier ?]
-Grupa to zbiór jednostek pozostających ze sobą w pewnych stosunkach [ stosunki oparte na wzajemnej zależności] wchodzących we wzajemne interakcje.
- interakcja musi trwać długo, prowadzić do identyfikowania się członków grupy z całą grupą Interakcje powodują identyfikowanie się z własną grupą, prowadzą do poczucia przynależności do niej.
Poczucie przynależności do własnej grupy
- pewna liczba ludzi przestrzega określonych norm
- role społeczne- członkowie grupy przyjmują na siebie role wynikające ze struktury
- każda grupa musi mieć cel
- relacje uczuciowe, granice struktury socjometrycznej zakreślają granice małej grupy
Model identyfikacji społecznej
Obraz samego siebie
-tożsamość społeczna [ terminy określające przynależność jednostki do kategorii grup społecznych]
- tożsamość osobista [ cechy charakteru, wygląd]
- …. System relatywnie trwały przechowywany w świadomości nie zależnie od sytuacji . Obraz samego siebie to drogowskaz, który pozwala podejmować decyzje co do własnego postępowania.

Podstawowe struktury socjometryczne [ jeśli to nie o to chodzi, to proszę, by ktoś to poprawił]
socjometryczna
przywództwa
komunikowania

5. ZACHOWANIE GRUPOWE - CZYM JEST, KONSEKWENCJE

faworyzowanie członków własnej grupy

6. STRUKTURALIZM, INTERAKCJONIZM (WIZJA GRUPY)

7. ZILLER - WIĘŹ SPOŁECZNA, MARGINESOWOŚĆ

• z punktu widzenia jednostek

• wykorzystuje współczynnik humanistyczny (jak ja definiuje swoje więzi, relacje z innymi)

• koncepcja powiązania jednostki z grupą, teoria orientacji (relacji) ja - inny

• społeczne Ja

• system Ja

• orientacja Ja - inny

odp. Na pytania:

- Dlaczego i w jaki sposób możemy rzecz tak prywatną jak ja zrozumieć w porozumieniu z innymi?

- W jaki sposób pojęcie ja zapewnia sobie stabilność mimo zmian w prywatnym i społecznym polu

KOMPONENTY społecznego Ja:

* samoocena - postrzeganie własnej wartości w danym kontekście społecznym np. robię coś lepiej niż X ale gorzej niż Y

* zainteresowanie społeczne - JA jako włączony do grupy istotnych innych

* marginesowość - tkwienie między odrębnymi grupami

* centralność JA - postrzeganie środowiska z punktu widzenia JA

* złożoność koncepcji JA - postrzegana liczba wymiarów dla opisu JA

* identyfikacja - postrzeganie podobieństwa między JA, a istotnymi innymi

* władza - JA wyższe lub niższe od istotnych innych

* otwartość - liczba postrzeganych powiązań między JA a istotnymi innymi

TEORIA TA PRZYJMUJE, ŻE NIE SAMO POJĘCIE „JA” (SELF) PEŁNI ROLĘ MEDIATORA W ZACHOWANIU ALE POJĘCIA OKREŚLAJĄCE JA-INNY

8. ETAPY ROZWOJU MAŁEJ GRUPY (KOLEJNO) + OPIS KAŻDEGO ETAPU, ETAPY SOCJALIZACJI W GRUPIE WTÓRNEJ

I Badanie alternatyw - wybór grupy. Na człowieka wywierają wpływ te grupy do których człowiek należy i aspiruje. Grupa rekrutuje lub próbuje rekrutować członków

II Przyłączanie się do grup - konkretny wybór grupy spośród dostępnych alternatyw

Koncepcja R. Mertona - zmiennymi rozmieszczającymi osoby do danej grupy jest:

• status

• motywacja

III Inicjacja

• rytuały inicjacji służą przetrwaniu grupy, wpływają na trwałość grupy

• służy temu, żeby członkowie lojalnie, chętnie działali na rzecz grupy

• członkowie mają poświęcać się dla dobra grupy

• nie wszystkie inicjacje mają charakter przejścia (wykazanie się jakimiś podmiotami)

4 cechy inicjacji, żeby pozytywnie zmienić obraz kandydata:

1. inicjacja musi mieć charakter aktywny

2. musi mieć charakter publiczny

3. wymagają dużego wysiłku

4. własne postępowanie musi być widziane przez uczestników inicjacji jako nie wymuszone

IV Odnajdywanie niszy - etap spotkania, okres próby

• nowi członkowie poznają zasady funkcjonowania

• nowi członkowie mogą zmieniać grupę, wpływać na grupę

• od tego etapu zależy czy nowy członek zostanie przyjęty czy nie

V Negocjacja roli

- etap asymilacji

- odpowiadamy na pytanie co to znaczy być?

- nowi członkowie grupy ustalają swoje role, negocjują role

- demokratyczna anarchia - małżeństwo ustala zasady codziennego funkcjonowania, codziennie każdy z małżonków ustala swoje zadania

VI Osłabienie więzi - faza dywergencji, co powoduje chęć opuszczenia grupy

• jeśli grupie zależy aby utrzymać członka w grupie będzie starała się go resocjalizować

• jeśli próby resocjalizacji się nie powiodą to jednostka opuści grupę lub grupa będzie chciała ją wyrzucić

• odejście jednostki z grupy świadczy o jej słabości

VII Odejście - etap wyjścia, wspomnienia.

- uprzedni status - różnicuje grupę także, były członek grupy, grupa wywiera wpływ na byłego członka

9. WPŁYW SPOŁECZNY - 5 PRZYKŁADÓW I CHARAKTERYSTYKA, SYNDROM GRUPOWEGO MYŚLENIA, SYMPTOMY

zmiana zachowania spowodowana prawdziwym lub wyobrażonym naciskiem ze strony innych osób (konformizm, uległość, posłuszeństwo)

-informacyjny
-normatywny

Myślenie grupowe-pojawia się w zachowaniu grupy-prowadzi do zgody, jednomyślności
Co temu sprzyja?
*dyrektywny przywódca
*brak określonej procedury poszukiwania rozwiązań
*stres i brak perspektyw na znalezienie lepszego rozwiązania

Symptomy:
*przecenianie swych kompetencji i możliwości w grupie(np. iluzja wszechmocności)
*członkowie grupy staja się zamknięci na inny sposób myślenia (stereotypowe postrzeganie przeciwnika)
*grupa zmusza jednostki do ujednolicenia funkcjonowania (nacisk na konformizm)

10. STRUKTURA GRUPY, STRATYFIKACJA MAŁEJ GRUPY, STRUKTURA ROLI, STRATYFIKACJA ROLI LEVINSON

Struktura małej grupy - układy norm i wartości, którym towarzyszą oczekiwania, wymogi a także możliwość wywierania wpływu na różnorodne części struktury i działające w ich ramach jednostki. Struktury zbudowane są z pozycji społecznych.

Stratyfikacja - tworzywem stratyfikacji są statusy. Wprowadza do danej grupy wyraźnie widoczną hierarchizację.

Stratyfikacja grupy - układ hierarchiczny grupy pochodny wobec danej struktury lecz dodatkowo zdeterminowany cechami jednostek statusy te posiadających

Stratyfikacja jest układem zależnym od:

• okoliczności w danym okresie

• sytuacji wewnątrz grupowej

• indywidualnych cech jednostek

Rola społeczna pełni rolę pośredniczącą i integruje układ strukturalno-stratyfikacyjny

Daniel Levinson - Rola społeczna jest strukturą wielopoziomową, złożoną ze zjawisk różnego typu. Generalnie obejmuje dwa poziomy zjawisk społecznych

Stratyfikacja roli - układ cech:
* Podstawowe [ musi] -niezbędne dla danej roli stanowiące o jej odrębności
* Wystarczające [ powinien]- ich brak w sposób istotny odbija się na charakterze roli
* Peryferyjne [ może] ich brak nie pozbawia roli jej istoty

Daniel Levinson utrzymuje że tradycyjną teorią roli społecznej można poddać krytyce z powodu założenia że definicja roli jednostki determinowana jest nieomal całkowicie przez strukturę społeczną. W tej kwestii wytworzyły się dwa podejścia

1ci badacze którzy upatrują w niej głębszego czynnika determinującego osobowość jej poszczególne elementy i cechy. Usiłują oni wskazać poszczególne jej segmenty i ich wpływ na osobowość.

2odwrotnie czynią badacze osobowości. Ci z kolei nie grerują adekwatnym rozpoznaniem zewnętrznej wobec jednostki rzeczywistości - struktury społecznej - wysuwają tezę dokładnie przeciwną. Twierdzenie że adaptacja jednostki jest determinowana przede wszystkim osobowością oraz że rzeczywistość jest w przeważającej część amorficzną planę ustrukturalizowaną przez jednostkę dla zaspokojenia jej wewnętrznych potrzeb. Niewątpliwie jak pisze Levinson indywidualna koncepcja roli i indywidualne pełnienia roli nie emanuje z głębin świadomości całkowicie ukształtowane oni nie są lustrzanymi odbiciami szablonu ustalonego przez strukturę społeczną. Oba ogólne poziomy roli zawierają dalsze elementy strukturalne: subpoziomy odgrywające istotne funkcje.

11. PROCES UOGÓLNIANIA STATUSU - UMIEĆ WYJAŚNIĆ

Proces ten jest odpowiedzialny za powstanie struktur grupowych. Osobnik przychodzący do grupy ma już jakieś doświadczenia, wnosi jakieś statusy. Jeśli zaczynają one dominować mamy doczynienia z procesem uogólnienia statusu.

Nierówność jaką wprowadza osobnik ma wpływ na strukturę grupy.

12. ROZŁAM W ROLI, DYSTANS DO ROLI

dystans w roli - to taki stan świadomości podmiotu, w którym nie identyfikuje się on z wykonywana rola: podejmuje przewidziane nią czynności rutynowe, lecz bez zaangażowania- jest na ogol mało kreatywny, odtwórczy, zorientowany na wywiązywanie się z narzuconych obowiązków

rozłam w roli - to stan napięcia powstały w sytuacji niewspółmierności wymagań w obrębie roli lub miedzy kilkoma sprawowanymi przed podmiot rolami

13. STRUKTURA SOCJOMETRYCZNA + ŹRÓDŁA SPÓJNOŚĆI GRUPY

To struktura atrakcyjności, zbliżania się do ludzi lub ich unikania. Twórcą socjometrii był J.L. Moreno.

Technika socjometrii - badanie relacji interpersonalnych za pomocą wywiadu. Polega na:

• zadawaniu pojedynczych pytań

• nie mogą być anonimowe

• najlepiej zadać 2 lub 3 pytania, nie może to być 1 pytanie

• nie można łączyć ze sobą pytań ze sobą niezwiązanych

• nie można pytać kogo lubi się najbardziej

• grupa nie może poznać wyniku badania socjometrycznego

ŹRÓDŁA SPÓJNOŚĆI GRUPY:

* atrakcyjność interpersonalna (lubię członków grupy, lubię z nimi przebywać)

* popieranie zadań grupy, identyfikacja z działalnością grupy

* zaspokajanie potrzeb jednostki ulokowanych poza grupą

* struktury punitywne (karzące) - to kultura grupy, która nie jest dostępna wszystkim grupom:

• specyficzny zestaw norm

• specyficzna etyka pracy

• złożona sfera języka (idiomy)

• filozofia stosunków międzyludzkich

zadania struktur punitywnych:

• niedopuszczenie poprzez przymus, naciski, sankcje do osłabienia, obniżenia spójności wewnątrzgrupowej

• rozwiązywanie problemów wewnątrzgrupowych

14. PRAWIDŁOWOŚCI DZIAŁAŃ KOMUNIKOWANIA SIĘ

1. gdy zadanie grupowe jest proste układ scentralizowany potrzebuje mniej czasu na rozwiązanie tego zadania

2. gdy zadanie grupowe jest złożone układ scentralizowany potrzebuje więcej czasu na rozwiązanie tego zadania. Zadanie złożone - wymagają wymiany mnóstwa komunikatów

3. w strukturach zdecentralizowanych jednostki są bardziej aktywne (przesyłają więcej informacji) i przejawiają większą satysfakcje uczestnictwa w grupie niż osoby w strukturach scentralizowanych bez względu na rodzaj zadania

4. efektywność struktur komunikacyjnych uzależniona jest od stopnia scentralizowania i typów zadania: jeśli zadanie jest proste bardziej efektywne są struktury scentralizowane

5. struktury zdecentralizowane cechują się wyższym stopniem niezależności w stosunku do struktur scentralizowanych; wzrost wielkości grupy wpływa na obniżenie się stopnia niezależności każdej pozycji

15. PLOTKA - STRUKTORA , MOTYWY

Jest to wiadomość przekazywana z ust do ust , często szkodząca czyjejś opinii, posługuje się niedomówieniami i informacją częściową. Uderza zawsze w konkretną osobę. W każdej plotce tkwi źródło prawdy.

Dlaczego ludzie plotkują:

• strach

• lęk przed ludźmi

• wewnętrzna niepewność

• niechęć

• zawiść

• konkurencja

• potrzeba znaczenia

• samo potwierdzenie się

identyfikacja celu

początek

epizodu

ocena celu

Możliwe

Formy

Odpowiedzi

wyjaśnienie rozwinięcie potwierdzenie (kiwnięcie głową) przesadne wzruszenie sprzeciw

FUNKCJE PLOTKI:

a) społeczna funkcja kontrolna - ustalamy pewne standardy wśród osób, które plotkują

b) funkcja wentylowa - łagodzenie napięć, lęków

c) integracja społeczna - tworzenie wspólnoty osób plotkujących

16. STRUKTURA WŁADZY - PRZYKŁADY

Władza to stosunek wiążący 2 pozycje lub 2 osoby zajmujące określone pozycje w grupie: Władza:

a) „nad” - jednostka A ma władzę nad B (dana osoba kieruje zachowaniem drugiej osoby nawet bez jej zgody)

b) „od” - możliwość ignorowania prób kontrolowania zachowania swojego przez A

c) „do” - wolności i prawo wyboru własnych zachowań

Struktury władzy: Władza pośrednia kiedy A ma władzę nad C pośrednio, kiedy kontroluje bezpośrednio B, a B kontroluje C (ma nad nią władzę)

a) B C

A D

Maksymalna pośrednia władza (D ma bezpośrednią władzę nad C, a pośrednią nad B i A) D ma maksymalną władzę

b) C

B D

A

Władza względnie równo rozłożona np. grupa przyjaciół

c) A

B C D

Struktury władzy różnią się ze względu na:

a) stopień wzajemności - wzajemność istnieje gdy dana osoba dysponuje kontr władzą w stosunku do osoby, która ma władze nad nią

b) liczba poziomów władzy - wskaźnikiem poziomów władzy jest łączna ilość lini łączących 2 pozycje, które są najbardziej od siebie oddalone

c) powiązanie struktury - funkcja stopnia, w której członkowie sprawują nad sobą władzę ( bezpośrednią lub pośrednią)

d) proporcja wpływu bezpośredniego i pośredniego - stopień władzy bezpośredniej do pośredniej określa suma lini łącząca każdego członka grupy z wszystkimi innymi

---