Wykład 1 04.10.2013

Temat nr 1 - Istota wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej. Podstawowe jej cele i zakres treści.

Edukacja - kształcenie + wychowanie; „świadome, zorganizowane działanie ludzkie, którego celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka” bądź „ogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży - stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych”

• Świadome działanie instytucji szkolnej zmierzające do wyposażenia uczniów w określony system wiedzy, umiejętności i postaw.

Istota wczesnoszkolna - edukacja bezprzedmiotowa, wszystkie treści są wspólne, zintegrowane

• Początkowa nauka czytania i pisania

Treści edukacji polonistycznej - jeden z elementów, ale podstawowy i zasadniczy - jest tam najwięcej treści. Zawarte one są w podstawie programowej (dokument ministerstwa oświaty i wychowania), w którym są zawarte cele i treści edukacji polonistycznej podaje je w sposób skrótowy

Podstawa programowa została rozwinięta w programach nauczania. Wczesnoszkolna edukacja jest bezprzedmiotowa. W edukacji wczesnoszkolnej są treści edukacji matematycznej, polonistycznej, które są zintegrowane, pomieszane ze sobą, powiązane. Edukacja polonistyczna jest początkową nauką czytania i pisania w języku ojczystym. Treści edukacji polonistycznej w nauczaniu wczesnoszkolnym są zasadniczym elementem. Bez nauki pisania i czytania nie ma dalszej nauki.

Edukacja polonistyczna jest edukacją wieloelementową, składa się na nią:

1. Edukacja językowa, która dzieli się na:

• Naukę o języku (gramatyka)

• Naukę języka (umiejętność pisania, czytania, mówienia i słuchania)

2. Edukacja literacka, na którą składa się:

• Wiedza o literaturze (tytuł utworu)

• Odbiór tekstu literackiego - recepcja

Cele edukacji polonistycznej (są formułowane w poszczególnych programach):

• Kształcenie umiejętności komunikowania się (poprzez słowo mówione, słyszane, pisane)

- musi opanować odpowiedni zasób słownictwa, gramatykę, ortografię i interpunkcję w dowolnym, ojczystym języku

• Przygotowanie do odbioru (rozumienia) dzieła literackiego - początkowo dosłownego

• Rozbudzenie u dzieci twórczej ekspresji słownej

• Kształtowanie pozytywnego nastawienia do języka ojczystego (elementy patriotyczne)

Wykład 2 18.10.2013

- cel wyznacza metody i organizację zajęć;

- doskonalenie komunikowania się;

- dziecko musi pojąć umiejętności pisania i czytania; do rozumienia dzieła literackiego

Treści programowe edukacji polonistycznej w poszczególnych klasach dotyczące:

1. Mówienia:

• wdrażanie do poprawnego artykułowania głosek i całych wyrazów;

• zwracanie uwagi na właściwe akcentowanie wyrazów;

• dobieranie odpowiednich słów do intencji wypowiedzi;

2. Słuchania:

• trzeba uczyć uważnie słuchać, aby poprawnie wykonywać polecenia;

3. Czytania:

• poprawne odczytywanie wszystkich liter alfabetu;

• analiza i synteza wyrazu;

• odróżnianie głosek i sylab;

• czytanie wyrazów jedno-, dwu- i wielowyrazowych głośno, cicho, grupowo (zbiorowo), indywidualnie;

• czytanie z naturalną intonacją;

• naśladowanie wzorowego czytania nauczyciela aktora;

• odczytywanie i rozumienie sensu uproszczonych rysunków;

• podejmowanie próby samodzielnego czytania książeczek;

4. Pisania:

• przygotowanie do nauki pisania linii, figur litero podobnych;

• pisanie po śladzie;

• wprowadzanie liter;

• układanie wyrazów;

• łączenie liter;

• przepisywanie krótkich zdań do zeszytu z tablicy, książki;

5. Ortografii:

• pisanie wyrazów ze spółgłoskami miękkimi;

• pisanie z pamięci poznanych wcześniej wyrazów;

• zapisywanie dwuznaków (ch, rz,…);

• pisanie dobrze poznanych na poprzednich zajęciach wyrazów z ą, ę, ó, u, rz;

• wielka litera na początku zdania;

6. Wiedzy o języku (gramatyki):

• rozróżnianie pojęć głoska, litera;

• głoski zapisuje się za pomocą liter;

• wyróżnienie wyrazów w zdaniu;

7. Wiedzy o literaturze:

• świadomość, że w tekstach literackich występują rzeczy prawdopodobne, zmyślone (fikcyjne), zmyślone - prawdopodobne, zmyślone - nieprawdopodobne (fantastyczne);

• kształtowanie świadomości literackiej;

• wyodrębnienie w utworze literackim postaci bohatera;

• określenie nastroju utworu;

8. Słownictwa:

• bogacenie słownictwa;

• wyjaśnianie znaczenia nowych wyrazów;

• tworzenie rodziny wyrazów;

• związki frazeologiczne;

• używanie nazw czynności, osób.

Wykład 3 15.11.2013

Początkowa nauka czytania i pisania - jest to fundamentalny cel i zadania kształcenia wczesnoszkolnego

• gwarantuje i umożliwia dalszy cel kształcenia

czytanie - czynność stworzenia dźwiękowe j formy słowa na podstawie obrazu graficznego.

• Czynność polegająca na rozpoznawaniu drukowanych i pisanych symboli służących jako bodźce do przywołania znaczeń, informacji (rozpoznawanie sensu wypowiedzi mieszczących znaczeń) - rozkodowanie symboli

Posiada kilka aspektów

Techniczny opanowanie techniki czytania

Semantyczny umiejętność odczytywani a znaczeń

Krytyczno-twórczy interpretacja określonych znaczeń

• Metody nauki czytania wg Zborowskiego:

1. Metody syntetyczne

2. Metody analityczne

3. Metody analityczno-syntetyczne

4. Metody globalne

1. Metody syntetyczne

Przechodzenie od najmniejszej cząstki wyrazu (napisanego lub usłyszanego) do całości

- od litery lub głoski do całego wyrazu, zdania

-myślenie indukcyjne

Metody syntetyczne dzielą się na metody:

Alfabetyczne uczenie na pamięć poszczególnych liter alfabetu (pisanie i wypowiadanie)

Etapy: sylabizowanie, sylabizowanie, wyrazy

Fonetyczne znając literki słuchowo układano wyraz

Sylabowe dzielenie wyrazu na sylaby - najpierw uczono samogłoski, potem spółgłoski

2. Metody analityczne

- wychodzą od wprowadzenia liter z wyrazu (z wyrazu wyprowadzamy litery i głoski) - analiza fonetyczna np. co słychać na początku wyrazu DOM?

3. Metody analityczno-syntetyczne

Etapy wprowadzania nowej litery

1. Stworzenie sytuacji dydaktycznej dla wywołania danej litery (np. zagadka, ilustracja)

2. Analiza fonetyczna - słuchowa

3. Przedstawienie nowej litery drukowanej i pisanej (demonstracja)

4. Pisanie po śladach

5. Pisanie samodzielne - bez śladu

4. Metody globalne

Zapoznanie się z całymi wyrazami (wzrokowe zapoznanie się)

- najpierw się odczytuje, potem się analizuje

Wprowadzenie liter i uczenie się czytania - ważne są środki dydaktyczne!

Polecenie - pamięciowe uczenie się tekstów wierszowanych

Wykład 4 29.11.2013

DOSKONALENIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA

1. Poznawanie liter

2. Doskonalenie

Jest to podstawa, która ma wpływ na dalszą edukację szkolną i ma wpływ na przyszłościowe samokształcenie się.

Cechy dobrego czytania:

• czytanie poprawne - poprawne i staranne wypowiadanie określonych wyrazów zdania (nie przekręcamy, nie opuszczamy, nie dodajemy), przestrzeganie znaków interpunkcyjnych.

• czytanie płynne - bez zatrzymywania, czytanie tekstu całymi zdaniami bez dłuższych przerw

• czytanie biegłe - szybkie i poprawne rozpoznawanie wyrazów, zdań z jednoczesnym ich rozumieniem

• czytanie wyraziste - właściwa dykcja, właściwe pauzy/przerwy

Jaką formę przyjmuje czytanie?

o Wzorowe czytanie nauczyciela (wzór jak należy czytać)

o Czytanie głośne indywidualne i zbiorowe - służy do ukształtowania techniki czytania

o Czytanie zbiorowe lub chóralne

o Czytanie z podziałem na role (czytanie tekstu z dialogami)

o Czytanie ciche ze zrozumieniem

o Czytanie ciche z poleceniem

~podczas czytania~

Ćwiczenia słownikowe - zapoznawanie uczniów z nowymi wyrazami (wyjaśnianie niezrozumiałych wyrazów i zwrotów znajdujących się w tekście)

Wprowadzanie nazw przedmiotów i zjawisk i nadawanie im nazw

Tworzenie wyrazów i zwrotów zastępczych

Zestawienie słownictwa o znaczeniu podobnym

Czytanie odbywa się poprzez lekturę domową - pierwsza lektura powinna być odczytana z przyjemnością.

Wykład 5 13.12.2013

Temat: Dłuższe formy wypowiedzi ustnych i pisemnych.

- opowiadanie- zawiera akcję, ma fabułę

- opis- np. rzecz, przedmiot, postać; jest statystyczny

- list- do bliskich, do znajomych

- zaproszenie

- sprawozdanie- opis zdarzenia, którego byliśmy świadkami np. film, wycieczka do muzeum

---