Ludzie bezdomni - powieść młodopolska:
albumowy charakter scen - akcja nie rozwija się linearnie, a poszczególne rozdziały nie są ze sobą związane za pomocą związków przyczynowo-skutkowych
synkretyzm poetyk - stosowanie w jednym utworze kilku technik pisarskich charakterystycznych dla różnych prądów (symbolizm, naturalizm, impresjonizm)
styl powieści: neutralny (informacje), gawędziarski (mowa potoczna), poetycko-patetyczny (zachwyty Judyma Joasią), nacechowany wyrazami o ujemnych znaczeniu uczuciowym
narracja trzecioosobowa i pierwszoosobowa
indywidualizacja języka postaci (każda z nich przemawia w sposób charakterystyczny dla swojego wykształcenia, pochodzenia)
zakończenie otwarte (brak wyraźnego zakończenia)
indywidualne czyny postaci nabierają znaczenia ideowego
różnorodność form podawczych: opis, opowiadanie, pamiętnik, cytaty z dzieł
Jądro ciemności - mała powieść, obszerne opowiadanie, nowela:
ma kompozycję szkatułkową - stopniowy układ świata przedstawionego: fabuła jest opowiadana w obrębie innej fabuły; fabuła pierwszego stopnia stanowi ramę dla fabuły drugiego stopnia
narracja: wyst. dwóch narratorów - jeden z nich zaczyna i kończy utwór, prezentuje sytuację, w której opowiada drugi narrator, a jednocześnie bohater utworu - Marlow
niechronologiczny porządek opowieści
jednotorowa, nieprzerwana akcja
dokładne opisy postaci, miejsc
uogólnienie ukazanych problemów, unikanie konkretów obyczajowych
brak współczesnych realiów obyczajowych
Chłopi - epopeja:
bohater zbiorowy - chłopska społeczność
wielowątkowa, rozgałęziona akcja
wszechstronne ukazanie życia wsi polskiej
tematyka narodowa (nawiązanie do powstania styczniowego, walki Polaków o odzyskanie niepodległości)
stadium socjologiczne z życia chłopów
ukazanie obyczajowości i kultury wsi
obiektywizm i rzeczowość w prezentowaniu problematyki
opisy przyrody, często pełniące funkcję opóźnienia rozwoju akcji i budowania napięcia
dbałość o szczegóły
mitologizacja życia chłopów i wpisanie ich egzystencji w odwieczny rytm natury
stylizacja na batalistyczne sceny homeryckie - bójka o las
elementy fantastyki
ludowość
narracja: realistyczny obserwator, wsiowy gaduła i młodopolski stylizator
Wesele - dramat młodopolski:
rytm i melodia - goście rozmawiają, a w tle słychać muzykę, która jest tłem akcji, ale i nośnikiem ideowym dramatu
połączenie elementów realistycznych z symbolicznymi i impresjonistycznymi
zmienność nastrojów - od radosnego, przez poetycki, melancholijny aż do tajemniczości i grozy
bohaterowie mówią językiem potocznym
zerwanie z ciągłością akcji
akcja skoncentrowana wokół jednego wydarzenia
analiza osobowości bohaterów ukształtowanych przez środowisko
skonkretyzowanie miejsca i czasu akcji
wykorzystanie motywów zaczerpniętych z legend i baśni
brak dosłowności