5 wykład
ROZWÓJ EMOCJONALNY
Podłoże powstawania miłości: mleko?
H. Harlov , „ The nature of love” ( 1958)
1. schemat eksperymentów na rezusach , odizolowanych od matki i stada.( dwa rodzaje matek zastępczych)
Jedna matka to kukła , szkielet, źródło pokarmu, druciana małpka.
Druga małpka to metalowy szkielet obciągnięty miękką tkaniną, bez pokarmu.
2. pierwsze wyniki:
- spędzanie czasu przez małpki
Na matce drucianej 2 godziny w ciągu doby.
Na matce puchatej 18 godz. w ciągu doby.
Reakcja na zabranie małpki matki:
Zabranie małpki mechatej ( małpki uderzały o klatkę)
Po zabraniu małpki drucianej takiej reakcji nie było.
Preferowane cechy matek
Gdy było zamontowane źródło ciepła większe zainteresowanie.
Nie pokarm leży u źródeł powstawania miłości. To dotyk ma główny wpływ na powstawanie miłości.
3. wprowadzenie nowych bodźców ( hałasujące zabawki, pudełka)
- z matką drucianą niewiarygodne zaburzenia rozwoju
4. matki „potwory”
Matka mechata zmieniała się w potwory 4 typów:
- ramię matki odchylało się i odrzucało małpkę
- potwór kołysał się i małpka odpadała
- ziało zimne powietrze
- kolce się wysuwały
Jak syk ustawał to poraniona małpeczka przytulała się do matki . doznawanie okropności od obiektu miłości nie likwiduje miłości.
Małpce mechatej zmieniano głowy:
- okrągła drewniana kula
- zmiana na lepsze
Po zmianie głowy małpki zachowywały się tak jakby matki zniknęły bo głowa jest bardzo ważna w identyfikacji obiektu
Jeden rok izolacji ( 16 lat życia człowieka)
6. skutki odizolowania
Wolniejszy rozwój ruchowy , małpki są mniejsze mniej sprawne manualnie)
Zaburzenia zachowania - bierność, agresja i autoagresja, stereotypie, katatonia
Po roku włączono te małpki do stada
Brak kompetencji społecznych, nie potrafiły bawić się z innymi , jakby były przedstawicielami innego gatunku
Zaburzony instynkt macierzyński ( ignorowanie dziecka, agresja)
7. próby modyfikacji zaburzonych zachowań.
Nieudane umieszczenie w grupie rówieśniczej ( agresja i autoagresja)
Udana rehabilitacja przez młodsze małpki ( badania Meliny Novak ) roczną małpkę połączono z małpkami 3-4 miesięcznymi.
Wnioski : to nie karmienie jest podłożem miłości i powstawania związków.
Przywiązanie- więź, długotrwały emocjonalny związek między dzieckiem a dorosłym/i.
Cechy przywiązania:
Selektywność - skupienie się na konkretnej osobie lub osobach w zakresie nie spotykanym w relacjach z innymi.
Poszukiwanie fizycznej bliskości , staranie się o utrzymanie kontaktu fizycznego z obiektem przywiązania
Komfort i bezpieczeństwo wynikające z osiągnięcia bliskości
Lęk separacyjny - jako reakcja na zerwanie więzi na niemożność uzyskania bliskości.
Funkcje przywiązania:
biologiczna, zwiększenie szansy na przeżycie
psychologiczna
zapewnienie poczucia bezpieczeństwa
sprzyjanie eksploracji otoczenia i rozwojowi kompetencji poznawczych i społecznych
Determinanty przywiązania:
wrażliwość opiekuna na potrzeby dziecka ( nie czas)
temperament dziecka ( u jednych powstaje szybciej u innych wolniej). Działanie przywiązania wg zasady termostatu.
Typy przywiązania ( Ainsworth, Bowlby)
bezpieczne - dziecko wykazuje umiarkowane skłonności do szukania bliskości z matką , niepokoi się jej zniknięciem i wita ją ciepło po powrocie.
pozabezpieczne unikające - dziecko unika kontaktu z matką zwłaszcza po jej powrocie, jej odejście nie wywołuje zbytniego zaniepokojenia
pozabezpieczne ambiwalentne - opór, dziecko silnie reaguje na zniknięcie matki , po jej powrocie z trudem odzyskuje spokój, jednocześnie szuka bliskości i przeciwstawia się jej.
zdezorganizowane - zachowania dziecka sprzeczne i zmienne , wskazujące na zagubienie i lęk dotyczący związku z matką.
J. Bowlby - monotropia ( jedna osoba) ( jeden związek jest jakościowo różny od pozostałych daje podstawę wszelkich relacji interpersonalnych w latach późniejszych )
Schaffer i Emmerson - politropia ( badania 60 niemowląt w domach rodzinnych w wieku 18 miesięcy, tylko 13% było przywiązanych do jednej osoby, a 87% wobec wielu osób)
Okres krytyczny czy sensytywny
Bowlby: okres krytyczny do 2-6 r.ż.
- nie nawiązanie przywiązania to problemy emocjonalne społeczne i intelektualne w latach późniejszych)
- badania porównawcze młodych przestępców i ich rówieśników bez konfliktów z prawem , w grupie przestępczej ponad 50% w pierwszych 2,5 latach przeżyło raz oddzielenie z rodzicami, w grupie drugiej było tylko 2% oddzielonych od rodziców
Franz: badania longitudinalne: dzieci otoczone ciepłą opieką we wczesnym dzieciństwie tworzą w wieku 41 lat trwałe i szczęśliwe związki
Ale:
Parkes: część dorosłych zaniedbywanych w dzieciństwie, było czułymi rodzicami , a ich dzieci wykazują bezpieczne przywiązanie.
WNIOSKI
największe szanse na pełny rozwój , dobre związki z innymi i stabilną samoocenę mają dzieci ufnie przywiązane
przywiązanie pozabezpieczne wiąże się z występowaniem trudności w dorosłym życiu.
największe zaburzenia stwierdzono u osób w dzieciństwie przywiązanych w sposób zdezorganizowany.