Zawodoznastwo wąsko rozumiane- wiedza o zawodach ujmowana dość statystycznie, jako wiedza o czynnościach badawczych i jako informacje o znanych w społeczeństwie zawodach.
Zawodoznastwo szeroko rozumiane - interdyscyplinarny obszar wiedzy zlokalizowanej na pograniczu nauk społecznych, przyrodniczych , tech. Na ten obszar wiedzy składa się ogół badań nad własnościami i warunkami wykonywania zawodów, ich historycznym, społ., kulturowym znaczeniem, klasyfikacją, statystyką i ogólnymi problemami wyboru zawodu i przydatności zawodowej.
Celem zaw. - jest gromadzenie interdyscyplinarnej wiedzy o zawodach , badnie i określenie przemian zachodzących w strukturze zawodów pod wpływem różnorodnych uwarunkowań.
Dyscypliny naukowe zajmujące się problemami człowieka w środ. Pracy : - ekonomia, nauka zarządzani i organizacji, - socjologii pracy, - psychologii pracy, - ped. Pracy, -prawo pracy, -metodyka pracy, -nauki techniczne;
Pedagogika pracy wyodrębnia: 1. kształcenie przed zawodowe ( wprowadza wstępną preorientację zawodową) 2. Pedagogikę prozawodową ( formy szkolne i pozaszkolne, kształcenie poprzez zdobywanie doświadczeń)3. kształcenie zawodowe (formy szkolne, pozaszkolne, szkoły zawodowe, technikum zawodowe, szkoły wiejskie) 4. kształcenie ustawiczne dorosłych (człowiek który już zdobył zawód, ale ma doskonalić swoje kwalifikacje zawodowe).
HISTORIA- powstanie zawodów związane jest z podziałem pracy i ma długą historię.
Okres wspólnoty pierwotnej - 90,000 a 35,000 między tym okresem pojawiła się mowa jako sposób porozumiewania się ludzi. Obserwujemy tam początki okresu pracy. Kobieta - dom, mężczyzna - polowania. Okres walki o przetrwanie. Podział pracy w tym okresie: -zbieractwo, - myślistwo, -rybołówstwo. Pojawiła się „głowa rodu” „naczelnik plemienia” i „szaman
Okres starożytności - cywilizacja, pojawiają się miasta, osady. Pierwsze cywilizacje powstały przy zbiornikach wodnych, rzekach. 40,000 p.n.e. człowiek zaczął przekazywać pewne wzory konstruowania, obróbki. Najstarszy kult - Mezopotamia 4500 p.n.e. Pierwsze osady liczyły od 100 do 200 mieszkańców. W starożytności podział zawodów związany był z: - kapłanami, - rolnikami, - lekarz, -pisarz, -tkacz, -wojskowy, -urzędnicy. 2600 - 2000 p.n.e. zaczęto uprawiać winorośl. , 2000 r. p.n.e. w Babilonii produkowano mydło, a w Chinach produkowano lody. 59 R. P.N.E. W Rzymie , pierwsza gazeta „wydarzenia dnia”. W starożytności istniały zawody: budowniczy, architekci, kominiarze, rzeźbiarze, rycerze, Podział pracy z wyodrębnieniem na rzemiosła. Okres tworzenia starożytnych manufaktur. Handel i przemysł był podstawą gospodarki miast Greckich i Rzymskich. Rozkwit następuje do upadku Cesarstwa rzymskiego, kiedy to następuje okres średniowiecza.
Okres średniowiecza - V - XV w. Upadek miast, feudalizm. Ustrój społeczny , wyspecjalizowani wojownicy. Klasa wyższa panuje nad chłopami. W okresie feudalizmu następuje rozkwit rzemiosła dworskiego, dworskiego później rzemiosła miejskiego. W średniowieczu były dwie hierarchie : administracyjno -świecka ( klasa rządząca , władca, wasal i chłop) kościelna. Rzemieślnicy wiejscy osiedlający się w miastach zaczęli skupiać się w cechach - związkach rzemieślniczych. Gildie - związki kupiecki. Proces organizacji cechów trwał 4 wieki, ok. 12-13 do 16 w. Powstanie cechów prowadziło do rozwoju miast. W 1621 w Norymberdze zarejestrowanych było 82 różnych rzemiosł. W 1797 było już ich 237. Wytworem rzemieślników są rzeźby, obrazy, kościoły, a więc materialne formy życia. Wiedza i umiejętności mistrza tkackiego obejmowały znajomość maszyn i narzędzi. Musiał znać i zastosować technologię tkanin. Musiał umieć organizować sobie pracę. Posiadał umiejętności kupieckie ponieważ musiał sprzedać tkaninę,
Odrodzenie - 14 lipca 1789 zburzeni Bastylii, 1797 pierwszy parowóz, 1800 pierwsze elektryczne ogniwo, Rozwój przemysłu wpłynął na likwidację zawodów. Zmiany zawodów zaczęły się od wykorzystania różnych rodzajów energii: parowej, elektrycznej, mechanicznej, od maszyn zastępujących robotników. Zastosowanie maszyn zwiększyło produkcję, zmniejszając liczbę robotników. Zmieniła się treść pracy ze względu na złożoność wyposażenia technicznego stanów pracy. Zwiększyło się zatrudnienie w oddziałach przygotowawczych pracy, konieczność dokształcania. Urządzeni elektryczne zastępują czynności umysłowe, Zwiększenie produkcji przy zmniejszeniu zatrudnienia. Rozwój informatyki prowadzi do zmian sposobu i stylu życia społeczeństw. Rozwijają się zasady związane z wydłużeniem życia, opieka na starszymi i chorymi. Postęp techniczny to istotny czynnik wpływający na zmiany w zawodach.
Doradztwo zawodowe w Europie.
UE - początków regulacji związane z doradztwem upatruje się w traktacie rzymskim 1957. konsekwencją tego były regulacje prawne z 63 r. Rada Ministerstwa Wspólnoty Europejskiej podjęła tu decyzje związane z doradztwem zaw. Na skutek tego ujednolicone zostały zasady w krajach członkowskich. Jedna z zasad jest: „poświęcenie specjalnej uwagi do stworzenia stałego systemu informacji i doradztwa zaw. dla młodzieży i dorosłych, bazującego na wiedzy na temat ludzkich zdolności i możliwości zatrudnienia i szkolenia”
CELE - ustalone przez Radę ministerstwa edukacji mające wspierać system doradztwa zaw. - uściślenie relacji między systemami edukacji i szkolnymi w Europie, -porównywalność dyplomów, studiów, -wymiany studentów, -równość szans w dostępie do pracy i oświaty, -wzrost kooperacji między uczelniami wyższymi. 1966 - wytyczne opracowane przez Europejska komisję dotyczące konieczność stworzenia sieci informacyjnej łączącej służby doradcze w różnych krajach. Zaadaptowanie pracy do potrzeb klientów. Kolejna konieczność to spowodowanie by istniały więzi w zakresie doradztwa pomiędzy resortem edukacji, a resortem związanym z zatrudnieniem. Efektem pracy tej komisji w kolejnych latach było różnicowane się różnych form pracy, nastąpiła kooperacja. Kooperacja ta dotyczyła: opracowaniu raportów na temat stanu doradztwa zawodowego w UE., - realizacji programów i inicjatyw, rozwój doradztwa zaw. dla długotrwale bezrobotnych. Luty 1992 Traktat z Mastricht - rozszerzył działanie doradz. Zaw. , dotyczące edukacji, Ważne są dla: - odbiorców indywidualnych, - instytucji oświatowych, pracodawców zatrudniających osoby o specyficznych zainteresowaniach, - dla rządów państwa, pozwalające im na racjonalne gospodarowanie zasobami ludzkimi.
Korzyści społeczne - zmniejszenie dystansu między podażą siły roboczej a wymaganiami rynku pracy, wzmocnienie motywacji pracowników, -podwyższenie ich kwalifikacji, -złagodzenie startu zawodowego młodzieży.
Jedność koncepcji w UE - dotyczy zależności między doradztwem a edukacją . wszystkie kraje UE uznają prawo uczniów do poradnictwa w sprawach zawodowych i osobistych by zapewnić im prawidłowy rozwój osobisty i zawodowy. Jedność koncepcji wyraża się w tym że tą możliwość poradnictwa ma zapewnić szkoła.
Systemy obowiązujące: System to spójny, zorganizowany zespół pojęć , zasad i zachowań, norm prawnych. System poradnictwa - obejmuje diagnozę , teorię, etykę i prawo. Historia rozwoju systemów poradnictwie jest związana z historią rozwoju psychologii. Prace nad poradnictwem trwały w wielkim rozproszeniu. R. Berdie zaproponował by koncentrować się na tym aby doradca był praktykującym naukowcem behawioralnym. L. Goldman zaproponował system kostki. Obejmuje 3 obszary: obiekt interwencji ( uwzględnia jednostkę, grupę podstawową, grupę zorganizowaną, instytucje i określone społeczności), cel intern.( leczenie, zapobieganie, rozwój) , sposoby intern. (usługi , konsultacje i szkolenia, środki komunikacji masowej). Oryginalność radykalność przypisywano temu systemowi. Stwarzał szanse stosowania na różnych poziomach. Nie miał uregulowania w nauce i ulegał wpływom teorii innych.
System kontinuum Cellon i Telasi - Golibcow - jest tu 5 poziomów, poziomów potrzeby klienta są opisywane i umieszczane na 5 poziomach wzdłuż kontinuum. Poz1. problemy ogólnych oczekiwań, poz2. ogólne problemy poznawcze poz3. konkretne problemy poznawcze, poz4. problemy informacyjne, poz5. problemy behawioralne.
System modelu Medycznego DSM - zawarte są tu instytucje związane z diagnozą i opracowaniami statystycznymi. Charakteryzują się tym iż wspiera się na 5 osiach, które obowiązują w tym systemie. Jest ważny bo opracowany przez psychologów i przez towarzystwa psychologiczne. 1 oś - zobowiązuje do umieszczania klinicznych objawów natury psych. (potrzeba rozpoznania) 2 oś - kategorie długotrwałych, rozwojowych zaburzeń, 3oś - informacje o fizycznych dolegliwościach klienta. Nie musi być medycznie uzasadnione, ważne jest odczucie klienta, 4 oś- ocena psychospołecznych czynników wywołujących stres u klienta. Skala stresu 1-7, 5 oś - zdolności adaptacyjne klienta. Ocenia się też w skali 7 stopniowej.
Doradztwo zawodowe w Polsce - dyskurs poradoznawczy rozpoczął się po II w. Św. Badacze chcieli wtedy pokazać rezerwy tkwiące w osobach i dotyczące potrzeb zawodowych. Możliwości te zaprzepaściły ówczesne władze. Jakość zasobów ludzkich - potencjał zdolności, kompetencje zawodowe, motywacje w przyswajaniu wiedzy i motywacji dotyczącymi umiejętności w zdobywaniu zatrudnienia. W 1874 r. ustalono (co do dziś obowiązuje) że kwestie doradztwa i poradnictwa zaw. ma podlegać 2- um resortom. Było to oparte o uchwałę Rady Ministrów Ministrów dnia 3.05. 1974 w sprawie rozwoju i doskonalenia systemu orientacji i poradnictwa zawodowego. Styczeń 2000 - opracowana przez Rade Ministrów „Narodowa Strategia Wzrostu zatrudnienia o rozwoju zasobów ludzkich” na 2000 - 2006 uwzględniono tu kierunek działania będący odpowiedzią na potrzeby rynku pracy. Głównym celem jest prowadzenie polityki która zachęca , stymuluje, aktywizuje zawodowo i przyczynia się do tworzenia miejsc pracy. Cel ten ma być osiągnięty przez realizacje zadań: - poprawa zatrudnialności, - rozwój przedsiębiorczości ,- poprawę zdolności adaptacyjnych przedsiębiorstw i pracowników do zmieniających się realii rynku pracy poprzez stosowanie zasady równości szans na rynku pracy.
SEKTORY - . Zawody uzyskały już swoje nazwy. Do 1970 w Polsce w stosunku do klasyfikacji używano określenia nomenklatura zawodu. Nomenklatura określała nazewnictwo zawodów. Klasyfikacja to podział zawodów i specjalności. Kryterium wyodrębniania grup. Pierwsze podziały na zawody miały charakter naturalny i dotyczyły 3 zawodów. Stąd koncepcja prazawodów Szprangera: - rolnictwo, - rzemieślnik, -kupiec.
Na początku XX w. Klark Kolins wyróżnił 3 sektory gosp. a kryterium wyróżnienia stanowiły : sektory, szybkość wdrażania postępu technologicznego . Co jak wykazał powoduje różnice produkcyjności sektorów ale w liczbie osób zatrudnionych.
1 sektor rolnictwo - charakteryzuje się średnim tempem przemian wynikających z postępu tech. Przez przemiany techniczne rozumiał wprowadzenie do pracy urządzeń i maszyn wspomagających efektywność pracy, którą mierzył oszczędnością pracy ludzkiej. Prowadził analizę w której mierzył czas zbioru pszenicy z 1 ara. W 1920 pojawiła się żniwiarka traktorowa, czas został zmniejszony do 66s. W 1945 Kombajn - czas zbioru 30s. Wprowadzenie i zmiany urządzeń do pracy w rolnictwie. Następuje potrzeba w zmianach umiejętności rolników.
2 sektor - rzemiosło - komunikacja, budownictwo, przemysł przetwórczy - uznał że charakteryzował się najszybszym postępem tech. Dobrym przykładem jest tutaj maszyna przędzalnicza w porównaniu z kołowrotkiem. Wprowadzeni nowych maszyn uzasadnione było wydajnością pracy, mierzona podnoszeniem jakości i zwielokrotnieniem ilości produktu, a także oszczędnością czasu pracy.
3 sektor - kupiectwo - handel, administracja publiczna, banki, ubezpieczenia, usługi . jest to sektor charakteryzujący się najsłabszymi przemianami wynikającego z postępu tech. Rozwój techniki powoduje zmiany ilościowe wyrażające się liczba pracowników.
Cechy charakterystyczne postępu technologicznego : -oszczędność ludzkiego wysiłku, -zastąpienie czynności czł. Przez maszyny, - pełna automatyzacja pracy, -zmiana rutynowych czynności umysłowych pracującego. -zwiększenie czasu wolnego, - nauka pogłębiła wiedzę , wywołując zmianę w sposobach realizowania zadań poszczególnych specjalistów w dawnego prazawodu.
Zawody z przyszłością - Rządowe Centrum studiów strategicznych i Centrum studiów strategicznych przy nim funkcjonujące powołało międzyresortowy zespół ds. badania popytu na pracę do 2010 - Bio, -Techno, -Info. Biotechnologia - szacuje się że zatrudnienie powinno wzrosnąć 5 krotnie. Nowoczesnych operacji finansowych - ubezpieczeń, fundusze powiernicze, operacje handlowe przy pomocy komturów, operacje finansowe. Branża informatyczna - w stosunku do 98r. w branży tej zatrudnienie ma wzrosnąć o 96% do 2010. Ochrona środowiska , ochrona zdrowia i opieka społeczna, informacja, kultura, przemysł rozrywkowy, edukacja, logistyka.
KLASYFIKACJA:
WG. F. Bougarten : -zawody wykonawcze (prace które wykonują pracownicy zgodnie z instrukcją ), -zawody kształcące ( rzemieślnicy, projektanci, dekoratorzy) ,- zawody kierownicze (umiejętności podejmowania decyzji) , -zawody twórcze (pisarz...).
Projekt Minzenmaya - zrodzony z obaw humanistów związanych z nieustającymi zmianami technicznymi. Uważali że może wystąpić taki podział pracy w którym pozostanie pewnej grupy ludzi ciągle wykonującej proste czynności nie pobudzających do myślenia. Może to doprowadzić do zagubienia istoty pracy. Pozostanie tylko walka o egzystencje, poszukiwanie tylko możliwości zarobku. . w 1949 Minzenmaye - tworzył filozofie przygotowania do pracy osób które ze względu na utechnicznienie przedsiębiorstw będą wymagały nie dużej liczby wybitnych specjalistów. Cała duża grupa ludzi zatrudnionych może wykonywać prace proste i wtedy przygotowanie ich do pracy będzie krótkie, kursowe. Opracowanie koncepcji robotnika uniwersalnego, który ma zastąpić rzemieślnika . Projekt nowego porządku zawodowego: 14-18 lat zawód młodzieży , -18-35 okres zawodu dojrzałego pracownika, 35-60 okres zawodu starszego pracownika, 60 -70 zawody starości. Ze względu na zasób sił fizycznych ludzie do 35 r życia mogą pracować w pracach wymagających siły mięśni. Powyżej 35 roku życia praca lżejsza. Zawód starości związany z zamiłowaniem i hobby. Klasyfikacja - przyjęty został ten termin z genewskim modelem spisu zawodów.. kwalifikacje są różne wynika to z celów z tego że różne koncepcje stanowiły podstawowe kryterium do podziału zawodów.
Koncepcja F. Sztabowskiego - oparta na psych. Teorii głębi. 4 kręgi zawodów wewnątrz 10 popędów a każdemu z popędów przypisano odpowiednie zawody.
Koncepcja A. Roe - wszystkie zawody można podzielić na 3 grupy- z których preferowana jest praca z ludźmi, z rzeczami, z danymi.
Koncepcja P. Boumgarden - uwzględniająca możliwość fizycznie i psychicznie pracującego: - zawody wykonywane, - zawody kształtujące (rzemieślnicy...), -zawodowy kierownicze , - zawody twórcze. Do najbardziej użytkowych klasyfiakcacji należą: - taryfikator kwalifikacyjny, - klasyfikacja zawodów, - klasyfikacja zawodów szkolnych. taryfikator kwalifikacyjny - opisy zawierające nazwy zawodów i specjalności, kategorie szeregowania, charakterystyki kwalifikacyjne dla każdej z kategorii. Cele taryfikatora kwalifikacji - 1.jest jednakowe zaszeregowanie prac i pracowników zatrudnionych w różnych przedsiębiorstwach gałęziach gosp.2. dobór pracowników odpowiadających poziomowi i złożoności prac, z uwzględnieniem warunków wykonywania tych prac w różnych zakładach pracy. Taryfikatory najwcześniej powstały i powszechnie stosowane były w gosp. narodowej i miały charakter branżowy. W wielu branżach występują jednakowe specjalności tzn. ratyfikowane. Stąd tendencje do ujednolicania. W przypadku taryfikatorów branżowych ich przydatność polega na odpowiednim zaszeregowaniu pracowników do kategorii odpowiadającej jego umiejętnością. Kwalifikacje doprowadziły do utworzenia ogólnokrajowego spisu zawodów, którego celem było jednolite ustalenie norm zawodów. Stworzenie orientacyjnego układu dla potrzeb badań struktury zawodowej społeczeństwa, dla zestawień statystycznych. Celem było koordynowanie opracowań taryfikatorowych, ponadto opracowano bilans planowania , kształcenia, samokształcenia i zatrudnienia. Między narodowe biuro pracy w Genewie w 1957 zaproponowało , by tym kryterium były działy gospodarki narodowej, opracowane przez Międzynarodowa Organizację pracy hierarchiczna klasyfikacja zawodów uwzględniały 4 poziomy. Kryterium wyodrębniania tego podziału miało charakter praktyczny. Cele klasyfikacji: - ustalenie kierunków kształcenia zawodowego, miały pozostać resortowe, - tworzyć orientacyjny układ do badań struktury zawodowej społeczeństwa, do zastosowań statystycznych, - wykorzystane do kształcenia i rozmieszczenia sił wykwalifikowanych; Klasyfikacja ta obejmowała 2424 zawodów i specjalnoności. W 1977 odstąpiono od tej konstrukcji zawodów i specjalności. W 1995 stworzono gospodarną klasyfikację zawodów i specjalności oparto o międzynarodową typologię klasyfikacji zawodów 4 poziomy kwalifikacji: - 1. obejmował tzw. kwalifikacje elementarne. 2. wykształcenie zawodowe, 3. wykształcenie średnie, 4. wykształcenie wyższe. Cele klasyfikacji z 1995: - stanowiła podstawy dla elektronicznej ewidencji ludności, - niezbędna w procesach kwalifikowania pracowników, - orientacji w podziale pracy, - stanowiła podstawę do klasyfikacji zawodów szkolnych, - obejmowała 10 grup wielkich, 27 dużych, 111 średnich i 369 elementarnych; Wprowadzono do niej tzw. grupę pierwszą, siły zbrojne. Do tej kwalifikacji w 1996 wydano istotne materiały - opisy zawodów i specjalności. Spis zawodów składa się z 3 części: - zadania wiodące, synteza zawodów, - zbiór szczegółowych zadań zawodowych, - zadania zawodowe , które mogą być wykorzystane tylko w niektórych przypadkach. 1.1.2002 - klasyfikacje opracowano na podstawie międzynarodowych standardów klasyfikacji zawodów , ale ze zmianami z 1994. te zmiany polegały na dostosowaniu do potrzeb UE. Dostosowano układ klasyfikacji, kryteria klasyfikacji i system kodowy zmieniający 7 cyfrowy na 6 cyfrowy. Klasyfikacja - pięciopoziomowy chierahicznie usystematyzowany zbiór zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. W strukturze klasyfikacji są grupy: wielka, duża, średnia, elementarna, zawód. Klasyfikacja ustala nazwy i symbole zawodów w miarę jednolite. Za kryterium klasyfikacji zawodów przyjęto podobieństwo kwalifikacji zawodowych wymaganych do realizacji zadań danego zawodu. Poziom kwalifikacji oparto na międzynarodowej klasyfikacji standardów edukacyjnych. M. K.S.E przyjęło UNESCO UNESCO 1997 . M.K.S.E. obejmuje 6 poziomów kwalifikacji: - szkoła podstawowa, - gimnazjum, - zasadnicza szkoła zawodowa, LO, technikum, - szkoła policealna, - studia 1 i 2 stopnia + studia podyplomowe, - studia doktoranckie. 2005 wprowadzono nową klasyfikację, uwzględniając zmiany związane z wejściem do UE.
Klasyfikacja - jest pięciopoziomowy, hierarchicznie usystematyzowanym zbiorem zawodów i specjalności występujących na rynku pracy. Grupuje poszczególne zawody w coraz bardziej zagregowane grupy oraz ustala ich symbole i nazwy. Została opracowana na podstawie międzynarodowych standardów. Klasyfikacja zawodów ISCO - 88` przyjęto na XIV Międzynarodowej konferencji statystyków pracy w Genewie w 1987.
Struktura klasyfikacji - oparta jest na systemie pojęć z których najważniejsze to : zawód, specjalność, umiejętność, kwalifikacje zawodowe. Jest wynikiem grupowania zawodów na podstawie podobieństwa kwalifikacji zawodów wymaganych do realizacji zadań danego zawodu z uwzględnieniem obydwu aspektów kwalifikacji tj. ich poziomu i specjalizacji. Wymienione kryteria posłużyły grupowaniu poszczególnych zawodów i specjalności w grupy elementarne, a te z kolei w bardziej zagregowane grupy średnie i grupy wielkie . Struktura klasyfikacji obejmuje 10 grup wielkich, 30 grup dużych, 116 grup średnich, 392 grupy elementarne, 1707 zawodów i specjalizacji.
Specjalizację kwalifikacji - zdefiniowano przez rodzaj koniecznej wiedzy czy umiejętności posługiwania się określonymi urządzeniami i narzeczami lub przez rodzaj stosowanych materiałów czy produkowanych wyrobów albo rodzaj świadczonych usług, mogą być i często są nabywane w ramach systemu kursowego lub poprzez praktykę.
Kryterium klasyfikacji - decydującym czynnikiem dla określenia jak dany zawód powinien być sklasyfikowany są wymagane klasyfikacje niezbędne do wykonywania zadań i obowiązków i jeszcze ze struktury kwalifikacji są nabywane poprzez formalne wykształcenie lub szkolenie.
Poziom wykształcenia - poziom kwalifikacji : 1. ISCED - uzyskiwany w szkole podst. Kwalifikacje elementarne, 2. gimnazjum, 3. LO LP Z.Sz. Tech. , Szkoły policealne, zawodowe, 4. Studia wyższe 1 i2 stopnia i studia podyplomowe, 5. studia . Poziom kwalifikacji zdefiniowano wielkich odniesieniu do poziomów wykształcenia określonych wielkich Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych przyjętej na sesji UNESCO 1997r. doktoranckie.
Charakterystyka wielkich grup: -1. przedstawiciele władz publicznych, wyżsi urzędnicy i kierownicy, 2. specjaliści, 3. techn. Icy i inny średni personel, 4. pracownicy biurowi, 5. pracownicy usług osobistych i sprzedawcy, 6. rolnicy, ogrodnicy, leśnicy, rybacy, 7. robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy, 8. operatorzy, monterzy maszyn i urządzeń, 9. pracownicy przy pracach prostych ,10. siły zbrojne.
Cel klasyfikacji : - ujednolicenie nazewnictwa zawodów i specjalności, - wykorzystywana jest w pośrednictwie pracy i poradnictwie zawodowym, - wykorzystywana jest w szkoleniu zawodowym , badanich statystycznych, - wykorzystywana jest w gromadzeniu danych do określania polityki zatrudnienia , kształcenia i szkolenia zawodowego, - wykorzystywana do prowadzenia badań analiz, statystyk, prognoz i innych opracowań dotyczących rynku pracy, - stanowi podstawę do szkolenia zawodowego, - podstawę do tworzenia klasyfikacji i specjalności zawodów szkolnych.