Zarządzanie zasobami ludzkimi.
wykład z dnia 28.10.2007
Na koniec będzie zaliczenie - 12 do 15 pytań w formie testu mieszanego, około 20 minut.
Program:
Ewolucja poglądów i terminologii w dziedzinie ZZL.
Czym jest ZZL?
Zarządzanie strategiczne.
Polityka zarządzania.
Zarządzanie kompetencjami.
Zarządzanie przez efekty.
Międzynarodowe ZZL.
Literatura:
Adamiec, Kożusznik B. „Zarządzanie zasobami ludzkimi”
Armstrong M. „Zarządzanie zasobami ludzkimi” Oficyna wyd. Kraków 2003
Griffin R. „Podstawy zarządzania organizacjami” PWN Warszawa 1996
Jurkowski R. „Zarządzanie personelem. Proces kadrowy i jego prawne aspekty” ABC Warszawa 1998
Kamińska Berezowska S. „Socjolog w zakładzie pracy - nowe wyzwania i perspektywy” wyd. UŚ Katowice 2002
Kostera M. „Zarządzanie personelem” Pol. Wyd. Ekon. Warszawa 1999
Makin P. Cooperc, CoxC „organizacje a kontrakt psychologiczny - zarządzanie ludźmi w pracy” PWN Warszawa 2000
Stoner J.A.F. Frejman RE, Gilbert DR „Kierowanie” PWE Warszawa 1999
Fajel - wprowadza zasady na początku XX wieku. Badania w HAWTHORNE /badania psychologiczne/.
1924 r. - badania w koncernie samochodowym - Bad. Następnie oświetlenia na wydajność pracy /mała grupa wydzielona bez względu na jakość oświetlenia wydajność wzrosła/. Psycholog Mayo.
1927 r. - dalsze badania - zmieniono różne czynniki - przerwy, pomieszczenia, technologia.
I efekt - pracownicy poczuli się docenieni, bo czuli się wybrani.
1932 r. - badanie 6 miesięcy - po dłuższym czasie wydajność ustabilizowała się na jednym poziomie. Kontrola wzajemna, by nikt się „nie wychylał” /kontroling/.
II odkrycie reakcji pomiędzy pracownikami, efekt w grupie pracowniczej mający duży wpływ na wydajność pracy - obrona przed czynnikami zewnętrznymi.
Grupa ludzi pracując razem oddziaływają na siebie. Najpierw poczuli się docenieni, wydajność wzrosła, potem wydajność ustabilizowała się, bo nastąpiła rywalizacja i wzajemna kontrola.
14 zasad sprawnego zarządzania Fasola /początek XX wieku/.
Podziała pracy - wyznaczanie odpowiedzialności mniejszym grupom ludzi, wyspecjalizowane się.
Autorytet - kierownictwo narzucone i przywództwo nieoficjalne /lider w grupie ma większy wpływ niż oficjalne kierownictwo, chyba że kierownik ma autorytet i oprócz nakazów, egzekucji - nagradza/.
Dyscyplina - narzucone określonymi przepisami /przestrzeganie określonych zasad/.
Jedność rozkazodawstwa - polecenia od bezpośredniego przełożonego.
Jedność kierownictwa - jednakowa odpowiedzialność nałożona na kierowników liniowych.
Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogólnemu - problemy domowe do pracy, załatwianie domowych spraw podczas pracy, zrozumienie potrzeb rodzinnych.
Wynagrodzenie - musi być sprawiedliwe.
Centralizacja - zakres odpowiedzialności różnych szczebli kierownictwa w zakładzie - określanie celów do osiągnięcia przez kierownictwo centralne.
Hierarchia - podział odpowiedzialności miedzy pracownikami i zależność.
Ład - wszystko w określonym miejscu i określonym czasie.
Odpowiednie traktowanie personelu - relacje grupy pracowników z kierownikiem.
Stabilność personelu - dbanie, aby pracownicy nie odchodzili, fluktuacja jest niekorzystna, znajomość pracy jest bardzo ważna.
Inicjatywa - podwładni powinni mieć możliwość /swobodę/ realizacji swoich zadań.
Sprzyjanie poczuciu przynależności do zespołu - praca zespołowa, grupowa - odpowiedzialność i wydajność wzrasta.
TERMINOLOGIA.
Cele wykładu:
- tło teoretyczne koncepcji zarządzania
- historyczny rozwój i stan obecny terminologii dot. zarządzania.
Klasyczne teorie:
- zarządzanie naukowe
- nurt administracyjny
- szkoła stosunków międzyludzkich
- zarządzanie personelu
Teorie współczesne:
- marketing personalny
- zarządzanie przez jakość
- Leon managment
- Outsourcing /zdobywanie zaplecza przez firmy macierzyste przekazywanie obowiązków/
- Reengenesing /inżynieria zarządzania - przewartościowanie metod zarządzania/.
KLASYCZNE TEORIE
Zarządzanie naukowe /Scientific Management/ F. Taylor /przełom XIX i XX wieku/ - tzw. Tayloryzm - aspekty zarządzania:
- opracowanie prawdziwej nauki o zarządzaniu
- odpowiedni dobór pracowników
- szkolenia metod pracy adekwatne do potrzeb
- materialne premiowanie osiągnięć w pracy
Jest to ekonomiczna wizja człowieka.
Kierunek administracyjny. H. Fayol, M. Weber /początek XX wieku/.
Określenie zasad i umiejętności leżących u podstaw skutecznego zarządzania, zainteresowanie strukturą organizacji.
Funkcje zarządzania:
- planowanie
- organizowanie
- rozkazywanie
- koordynowanie
- kontrolowanie
BIUROKRACJA.
Max Weber - biurokracja to typ porządku społecznego instytucji zorganizowanej w system biurokracji nastawionej na bezosobowość, efektywność oraz pewność funkcjonowania.
Zasady:
- zorganizowany i hierarchiczny system stanowisk
- urzędnicy ściśle podporządkowani przepisom i działającym w granicach prawa zwierzchnikom
- odgrywający przypisane im role organizacyjne
Szkoła stosunków międzyludzkich /Humans Relation/. E. Mayo lata 20 -te i 30-te badania Western Electic Company, Hawthorne, Chicago
Także szkoła behawioralna - aspekty zarządzania:
- pozamaterialne bodźce motywacyjne
- znaczenie grup nieformalnych
- znaczenie relacji przełożony - pracownik
- unikanie barier komunikacyjnych
Jest to społeczna wizja człowieka
Podsumowanie teorii klasycznych:
ZALETY:
- podniesienie wydajności pracy
- Wszechstronność metod badań nad pracownikami, efektami
- racjonalizatorstwo
- dobór i szkolenia
- aktywizacja kierowników /zaangażowanie/
WADY:
- fluktuacja /przepływ pracowników przez zakład pracy/
- mechanizacja i monotonia
- wzrost zatrudnienia i spadek płac
- konflikt ze związkami zawodowymi /świadome myślenie o pracy/
Osiągnięcia teorii klasycznych.
Stworzyła podstawę do dalszego rozwoju teorii zarządzania.
Wskazała kluczowe procesy, funkcje i umiejętności kierownicze, które i dziś są uznawane za istotne /zdefiniowane/.
Skoncentrowała uwagę na zarządzaniu jako przedmiocie badań i doskonalenia.
Rozwój kierunków klasycznych.
Szkoła teorii decyzji /jacy kierownicy, w obrębie jakiego postępowania/.
Koncepcja systemowa /czy jest idealny system do obowiązywania globalnego/.
Strategia i polityka zarządzania.
Zarządzanie przez cele.
Gra organizacyjna /wskazanie na siły irracjonalne działające na siebie/.
Równowaga organizacyjna.
Zarządzanie kadrami. P. Drucker, zarządzanie personelem, połowa XX wieku / Personnel Management, PM/
- zarządzanie traktowane jest przez kierownictwo /klasyczna psychologia/ jako panaceum na wszelkie problemy organizacyjne
- większe wymagania należy stawiać naczelnemu kierownictwu /waga osobistego zaangażowania/
Zarządzanie zasobami ludzkimi M. Armstrong /Human Resorce Management/ HRM
„Podejście strategiczne do motywowania i rozwoju ludzi, stymulowanie ich zaangażowania i poświęcenia, tak aby realizując swe indywidualne ambicje i pragnienia, przyczyniali się do sukcesu firmy.”
Czynnik ludzki jest najważniejszy w organizacji.
Zasady:
ZZL odbywa się w ramach całej organizacji.
zarządzanie to ma uzmysłowić zarządzającym, że w celu pokonania konkurencji i utrzymania się pozycji na rynku, należy inwestować nie tylko w technologię, ale również w ludzi.
Wizja wykorzystania potencjału ludzkiego.
ZZL zaczyna się już od tworzenia strategicznych planów rozwoju firmy.
Teoria ZZL w Polsce.
Monika Kostera
System personalny ma wyznaczać kierunek rozwoju organizacji jako całości oraz przyczyniać się do realizacji celów strategicznych firmy.
Równoległe pojęcia do ZZL
1. zarządzanie potencjałem społecznym
2. zarządzanie ludźmi
3. polityka personalna
4. polityka kadrowa
Rozwój ZZL na świecie - trzy etapy /M. Kostera/.
Faza operacyjna 1900 - 1945 - administrowanie, ewidencjonowanie pracowników /rejestracja/, tabele płac statystyczne /tu jest Polska/.
Faza taktyczna 1945 - 1980 /faza menedżerska/ działy kadrowe - utrzymywanie dobrych stosunków z otoczeniem organizacji i rynku pracy, pracownicy - rekrutacja i selekcja, szkolenia, analiza i statystyka pracy.
Faza strategiczna od 1980 ZZL to zdobywanie przewagi konkurencyjnej na rynku zdecentralizowanie działu personalnego.
ZZL - Pl
Aby podnieść jakość zarządzania w Polsce należałoby przyjąć podstawowe założenia filozofii zarządzania i tym samym uczynić realnym postęp. /Dostosowana do czynnika ISO/
Ważne jest zwłaszcza:
- kojarzenie interesów pracodawcy i pracowników
- staranie się coraz bardziej profesjonalnym w dziedzinie zarządzania.
NOWE KIERUNKI W ZARZĄDZANIU
Teorie współczesne:
Marketing kadrowy /personalny/ K. Schwał i K. Speipel
Marketing ten ma na celu zwiększenie efektywności zarządzania personelem, a przez to zwiększenie konkurencyjności firmy dzięki lepszemu wykorzystywaniu przez nią możliwości własnego personelu.
- Traktowanie zatrudnionych jak i potencjalnych pracowników jako klientów /staranie się o pracowników jak o klientów/.
- MK = strategiczne zarządzanie kadrami.
Proces wdrażania:
analiza stanu istniejącego
sformułowanie koncepcji strategicznej
wdrażanie tej koncepcji
kontrolowanie stanu realizacji planów strategicznych.
Zarządzanie przez jakość.
Zarządzanie jakością /Total Quality Management/ TQM
- Zespołowa filozofia zarządzania przedsiębiorstwem, w której potrzeby klienta oraz cele przedsiębiorstwa są nierozłączne /British Quality Association/ - badanie rynkowe.
- wzięcie pod uwagę nie tylko potrzeb klientów zewnętrznych, ale także klientów wewnętrznych, czyli własnych pracowników
Zbigniew Kłosa TQM /w Polsce/
- podejście systemowe, zorientowane na cele strategiczne, zdolność do ciągłej i trwałej poprawy oraz aktywne, zespołowe działanie całego personelu, w tym pełny udział naczelnego kierownictwa
- spełnianie przyszłych /potencjalnych potrzeb klienta, aby wprowadzić go w zachwyt
- stąd badania marketingowe i przewidywanie trendów na rynku - w stosunku do oczekiwań klientów: czy zostają one spełnione dostatecznie szybko i skutecznie.
E. Deming TQM
Usuwanie wszelkich barier utrudniających pracę:
- włączanie pracowników do procesu wdrażania zmian i doskonalenia praca /nie tylko kierowników/
- zachęcanie do kształcenia
- stosowanie jakościowych ocen pracy oraz jakościowych celów pracy
- unikanie barier komunikacyjnych pomiędzy pracownikami
- ucieczka przed zarządzaniem „przez zastraszanie”
Leon Management
Uszczuplone zarządzanie - ograniczanie zasobów potrzebnych do produkcji /w Japonii/.
Toyota - zwiększenie efektywności poprzez zmniejszenie liczby zatrudnionych personelu, zmniejszenie powierzchni produkcyjnych oraz ilość zapasów materiałowych.
- ciągły przepływ materiałów: just in time. Rozwój owych produktów i wprowadzanie ich na rynek aktywny marketing w pozyskiwaniu nowych klientów, dbałość o stałych klientów, pozyskanie inwestora strategicznego, harmonijne powiązanie przedsiębiorstwa /dbałość o wizerunek firmy/ ze społeczeństwem /… sztucznych potrzeb dla przyszłego przed./
- wadą są znaczne koszty społeczne.
Outsourcing
Korzystanie z zewnętrznych zasobów rynkowych w celu obniżania kosztów własnych z otoczeniem organizacyjnym /np. sprzątanie przez firmy zewnętrzne/.
- Działalność pomocnicza - zlecenia do firm zewnętrznych, a specjalizacja na określonych procesach produkcyjnych.
- Procesy restrukturyzacji firmy - podział dużego zakładu na mniejsze firmy - brak konieczności zatrudniania własnych pracowników /”córki”/.
Reengenring
Jest to przemyślenie od nowa i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie prowadzące do dramatycznej poprawy osiąganie wyników kosztów, jakości, serwisu i szybkości.
- ogranicza kontrolę, zwiększa autonomie i odpowiedzialność za wykonywaną pracę
- stałe kształcenie i doskonalenie pracowników
- wynagrodzenie uzależnione od wyników
- awanse uzależniane od zdolności /wypracowanych/
- rola przełożonego: jako trenera i doradcy
- spłaszczanie struktur organizacyjnych.
Ostatecznie jest ewolucyjnym podejściem do zmian.