kultura języka polskiego, zagadnienia:
kultura języka - umiejętności posługiwania się językiem; dziedzina językoznawstwa in. językoznawstwo normatywne; popularyzacja wiedzy o języku, działalność kulturowo - językowa; pozytywna postaw osób wobec języka; dyscyplina naukowa;
polityka językowa - zespół zaplanowanych i skoordynowanych działań, których celem jest oddziaływanie zarówno na język, jego rozwój, jak i na postawy użytkowników wobec języka; próba częściowego kierowania rozwojem języka i kształtowania postaw użytkowników, dokonywana w przekonaniu, że taki zabieg jest możliwy i potrzebny społecznie
językoznawstwo normatywne
język, jego funkcja w komunikacji społecznej:
komunikacyjna
impresywna
ekspresywna
kreatywna
fatyczna
poznawcza
praktyczne formy działalności kulturalnojęzykowej
dialekt kulturalny, a polszczyzna literacka, a polszczyzna ogólna (zespół gwar albo poszczególna gwara używana w danym regionie, w przeciwstawieniu do języka ogólnonarodowego i standardowo literackiego. Dialektyzacja oznacza użycie w utworze literackim zapożyczeń z dialektu)
socjolingwistyczne zróżnicowanie współczesnego języka polskiego
postawy polaków wobec języka:
poprawność - zgodność ze współczesnymi normami
sprawność - skuteczność wypowiedzi; umiejętność operowania różnymi stylami
etyka - szanowanie zdania odbiorcy; wypowiedź zgodna z prawdą (język nie służy wulgaryzacji)
estetyka wypowiedzi - sposób artykulacji, dykcja, eufemizm, zręczność,
norma językowa - zbiór zaaprobowanych przez dane społeczeństwo jednostek języka oraz reguł określających zasięg realizacji związków między tymi jednostkami
system, a norma;
norma, a uzus (językowy - przyjęty w danej społeczności sposób posługiwania się jednostkami jęz., wpływający na kształtowanie się normy jęz., uważany na jedno z najczęściej rozstrzygniętych kryteriów poprawności językowej; zwyczaj językowy);
norma realna (naturalna, zwyczajowa) - jest dynamiczna; jest to skodyfikowany uzus. Obiektywny stan funkcjonowania języka. Normą staje się to, co szerzy się w języku osób wykształconych. Jednak uzus jest pojęciem szerszym od normy zwyczajowej. Termin uzus obejmuje bowiem wszelkie środki będące w obiegu, a więc i błędy językowe, efemerydy związane z modą w języku i zapożyczenia;
norma skodyfikowana - odbicie normy w gramatykach czy słownikach. Zespół działań normatywnych, stabilizujących normę językową za pomocą ustalenia przepisów zalecających lub zakazujących. Polega na wyborze jednego z istniejących w języku wariantów, uznanie go za obowiązujący w określonym obiegu komunikacyjnym i potępieniu innych nie dopuszczonych do danego obiegu.;
norma wzorcowa;
norma potoczno - użytkowa;
błąd językowy - nieświadome odstępstwo od normy językowej; wybór złego elementu systemowego, gramatycznego lub stylistycznego; wyróżniamy błędy powyżej normy i poniżej normy;
innowacja (każdy nowy element języka), a błąd: biorąc pod uwagę proces kształtowania się języka polskiego, za błąd uznać trzeba wszelkie innowacje nieuzasadnione funkcjonalnie; przy ocenie innowacji bierze się pod uwagę następujące kryteria: wystarczalności językowej; ekonomiczności językowej; stopnia rozpowszechnienia; autorytetu kulturalnego; narodowe.
kryteria błędów językowych:
funkcjonalne
wystarczalności
ekonomiczności
typy błędów językowych
błędy w artykulacji
błędy w akcentowaniu
błędy w intonacji
błędy ortograficzne
błędy interpunkcyjne
błędy fleksyjne (odmiany wyrazów)
błędy składniowe
błędy słownikowe albo leksykalne, które polegają na niepoprawnym użyciu wyrazu lub związku frazeologicznego w konkretnym tekście bądź też na używaniu wyrazów niepotrzebnych lub źle skonstruowanych
błędy stylistyczne, które polegają na niedostosowaniu użytego środka językowego do całości wypowiedzi ze względu na jej treść lub formę
błędy logiczne, czyli językowe odbicie błędów myśleniu
błędy w zakresie spójności tekstu
ortografia, poprawność ortograficzna - zbiór zasad i norm regulujących sposób zapisu słów danego języka za pomocą liter alfabetu lub innych symboli; w skład zasad ortograficznych wchodzą również zasady dot. interpunkcji, natomiast typografia jest osobnym zagadnieniem
poprawna wymowa: zgodna z normami artykulacyjnymi; wymowa sceniczna; wymowa szkolna; wymowa potoczna;
wariantywność polskich form rzeczownikowych w obrębie kategorii przypadka i liczby; norma dotycząca rodzaju rzeczowników; rzeczowniki zapożyczone
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
odmiana przymiotników, liczebników, zaimków; tworzenie form mianownika liczby mnogiej; stopniowanie przymiotników; odmiana liczebników głównych, zbiorowych, nieokreślonych
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
poprawne tworzenie form koniugacyjnych
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...
hasła:
nie tolerujemy „misiów”, „mi się” do lasu