MBS WYKŁAD
1.zalety i wady związane z realizacją obserwacji uczestniczącej pełnej
zalety - ludzie obserwowani nie zmieniają swoich zachowań, nie przybierają masek, badacz obserwuje naturalność, nie jest obserwowany
wady - badacz nie może łączyć spostrzegania z rejestrowaniem
badanie rzutuje na jego życie prywatne (poświęca się na rzecz badań)
by nie ingerować w naturę grupy badacz zajmuje miejsce peryferyjne w grupie dlatego widzi tylko tyle na ile pozwala mu jego pozycja
problem etyczny badacza - oszukuje ludzi wśród których jest nie mówiąc im o tym że jest badaczem ale przecież nie może im tego powiedzieć
2. czynniki składające się na sytuację społeczną badania empirycznego
czynniki markospołeczne - ekonomiczne, polityczne, społeczno - kulturowe
czynniki sytuacyjne - badacz nie ma na nie wpływu
czas - trzeba siędostosować do osób badanych
miejsce - niektóre miejsca nie pozwalają na współpracę
osoby trzecie - czasami pomagają czasami przeszkadzają
3. idea triangulacji i jej typy
idea triangulacji polega na zbieraniu danych za pomocą dwóch lub większej ilości metod, różne metody umożliwiają testowanie tej samej hipotezy i zmniejszenia obciążenia błędem wynikającym z ograniczeń i wad poszczególnych metod. Triangulacja podnosi jakość badania jakościowego.
Typy: triangulacja metod, badaczy, danych, teorii
4. zalety i ograniczenia związane z realizacją wywiadu grupowego
zalety- jednostka czuje mniejsza odpowiedzialność za słowa, ludzie wzajemnie stymulują się do rozmowy, rozmowa toczy się naturalnie, jest samobieżna
-wady- mogą pojawić się liderzy grupy którzy nie dopuszczą innych do głosu lub jednostki charyzmatyczne które przekonają innych do swojego punktu widzenia, badacz nie może nic narzucać, dopytywać
5. idea metody biograficznej i etapy prowadzenia wywiadu narracyjnego
metoda biograficzna - swobodna autoprezentacja osoby badanej, brak kwestionariusza minimalizuje wpływa badacza, maksymalizuje ekspresję wypowiedzi osobistej uczestnika badania. Ludzie samodzielnie opowiadają o swoich doświadczeniach.
Etapy prowadzenia wywiadu narracyjnego
-etap budowania zaufania
-spotkanie badacza z narratorem/ symulacja narratora do narracji
-etap nieskrępowanej narracji
-zadawanie pytań dodatkowych
-etap rekompensaty
6.wytyczne do realizacji obserwacji usystematyzowanej
-zdefiniować typ zachowań, które mają podlegać obserwacji, a później opisowi
-określić zakres zamierzeń badawczych
-zdefiniować poznawczo - emocjonalny stosunek do obserwowanych zjawisk lub obiektów oraz predyspozycje do obserwacji na dany temat
-określenie roli badacza w obserwowanym znaczeniu - jaki typ obserwatora i rejestrowania można wdrożyć
7.typy ankiet. Elementy, które powinien zawierać list wyjaśniający załączony do ankiety
typy ankiet - środowiskowa/badania ankietowe pilotowane, pocztowa, internetowa, prasowa
list wyjaśniający
autorzy badania
temat badań
cel w jakim realizowane są badania, czemu badanie służy
umotywowanie uczestnika badania do wypełnienia ankiety
informacje o możliwości zapoznania się z wynikami przeprowadzonego badania
szata graficzna i szacunek dla podmiotu badanego
8. hipoteza naukowa, jakie cechy powinna spełniać?
Hipoteza jest ani prawdziwa ani fałszywa
Sprawdzalna empirycznie
Odkrywcza - nowe aspekty faktów, zjawisk, okoliczności
Na tyle ogólna by obejmowała wszystkie fakty, zjawiska i okoliczności których dotyczy
Nie może być sprzeczna wewnętrznie
Formułowana w pojęciach ostrych, jednoznacznych, dokładnie definiowanych
9. metoda etnogeograficzna i specyfika mapy kulturowej
metoda etnogeograficzna - badacz nie przygotowuje sobie przed badaniami żadnych wyjaśnień, hipoteż czy przypuszczeń. Podchodzi indukcyjnie, zakłada, że teoria zjawiska wyłoni się w trakcie procesu badawczego
mapa kulturowa?
10. najważniejsze zasady obowiązujące podczas konstruowania serii pytań kwestionariusza wywiadu lub ankiety
-pytania muszą być zgrupowane wokół jednego zagadnienia
-pytania muszą być zgrupowane wokół ustalonego porządku logicznego
-układanie pytań wg. stopnia trudności
-nie można spontanicznie ani żywiołowo układać pytań
-badacz musi siebie samego zapytać dlaczego pytania mają taką a nie inna konstrukcję
-każde pytanie, każda seria pytań musi być dostosowana do poziomu intelektualnego i mentalności osoby badanej
-badacz musi zwracać uwagę na to by być dobrze zrozumianym w pytaniu
-oczekiwana szczerość udzielających odpowiedzi - specjalne pytanie
-liczba pytań musi być ograniczona
11.typy eksperymentów/technik projekcyjnych
12. normy i standardy o charakterze etycznym w badaniach społecznych
-badacz przyjmuje dwie postawy etyczne - względem badań i względem badaczy
-badacz stoi po dwóch stronach barykady - społeczeństwa, które bada, korporacji dla której pracuje
-przyjaźń nawiązana w czasie badań często jest manipulacją żeby zdobyć zaufanie
-badacz samym swoim pojawieniem powoduje często nieodwracalne zmiany natury psychicznej lub społecznej
-badacze często płacą za informacje, badacze uwalniają się tak od kwestii etyczno moralnych, nie zawsze jednak osoby te mówią prawdę badaczowi
-wielu badaczy uważa że podstawowym warunkiem przeprowadzenia badań jest uzyskanie zgody od osób badanych, nie zawsze można taką zgodę uzyskać
-badacz musi się zastanowić co badania zmienią, co dadzą, na każdym etapie projektu
-kwestia publikowania danych uczestnika badania
LEKTURY
1.jakie konkluzje wypływają z analizy dzienników Moiry, Sally i Simona? Silvermann podaje ich 15
-zaczynaj od znanego sobie obszaru
-znajdź solidną orientację teoretyczną
-zawęź zasięg wybranego tematu
-nie próbuj wynaleźć koła (np. wykorzystanie wcześniejszych badań)
-nie przerywaj pisania
-nie zwlekaj z rozpoczęciem analizy danych
-zachowaj krytycyzm wobec zgromadzonych danych
-korzystaj z pomocy promotora
-wykorzystuj inne zasoby i możliwości
-nie oczekuj że praca nie utknie na mieliźnie
-prowadź dziennik opisujący przebieg badania
-wykorzystuj w pełni czas przeznaczony na pracę
-nie czyń sobie wyrzutów
-traktuj relacje ze środowiskiem badanym jak dane
-nie istnieje idealny model projektu badawczego
2. jakie cechy przypisywane są badaniom ilościowym oraz jakie uwagi krytyczne formułowane są pod ich adresem? (Silvermann)
cechy
twarde, ustrukturyzowane, obiektywne, wolne od wartościowania, testujące hipotezy, abstrakcyjne
uwagi
-„szybkie załatwianie sprawy” bez kontaktu lub po krótkim kontakcie z ludźmi czy też z terenem
-statystyczne korelacje mogą być oparte o „zmienne”, które w odniesieniu do neutralnie przebiegających interakcji są arbitralnie definiowane
-spekulowanie po fakcie o znaczeniu uzyskanych korelacji może pociągać za sobą stosowanie procedur wnioskowania związanych z wiedzą potoczną, których wszakże nauka chciałaby uniknąć
-pogoń za zjawiskami „nienormalnymi” może oznaczać, że ukryte wartości wkradają się w badania po prostu wtedy, gdy na warsztat są brane tak bardzo problematyczne i niepewne pojęcia jak przestępczość lub inteligencja
-czysta statystyczna logika może uczynić rozwijanie hipotez sprawą trywialną i zawieść, jeśli chodzi o stawianie hipotez na podstawie danych
3. jakie uwagi krytyczne są formułowane pod adresem badań jakościowych?
Problem rzetelności - jak badacz radzi sobie z kategoryzowaniem opisanych wydarzeń lub działań
Anegdotyzm - przywołanie kilku wymownych przykładów bez podejmowania wysiłków analizowania mniej jasnych danych
4.jakie są preferencje badaczy jakościowych? (Silvermann)
-danych jakościowych - analizy słów i obrazów
-dane pojawiające się naturalnie - obserwacje niż eksperymenty, nieustrukturyzowane wywiady
-raczej znaczenia niż zachowania - „dokumentować świat z punktu widzenia badanych”
-odrzucanie modelu nauk przyrodniczych
-badania indukcyjne - wywodzenie hipotez a nie testowanie hipotez
5. wymień składniki projektów badawczych eksponowanych przez Uwe Flicka i omów pokrótce dwa z nich
-dobór próby
-zamierzone porównania
-zamierzony poziom generalizacji
każdy rodzaj badań już na starcie rości sobie pretensje do jakiegoś rodzaju generalizacji
generalizacje można podzielić na `wewnętrzne' i `zewnętrzne'
generalizacje `wewnętrzne' są celem do wszelkich badań jakościowych
zazwyczaj w badaniach jakościowych mniej się dąży do generalizacji liczbowej a bardziej do teoretycznej
projektując badanie należy zastanowić się który rodzaj generalizacji zamierzamy formułować i jak to wpłynie na kształt projektu
-jakość badań
-odbiorcy i reguły pisania
-triangulacja
włączanie do projektu więcej niż jednej metody
zwiększenie jakości badań jakościowych
poszerzenie wiedzy na temat danego zjawiska
najnowsze tendencje badawcze skłaniają badaczy do częstszego łączenia metod jakościowych i ilościowych, co wymaga odrębnego przemyślenia na poziomie projektowania
6. czym wyróżnia się typ badań zwanych etnografią? (Angrosino)
-opiera się na pracy w terenie
-ma charakter spersonalizowany
-jest wioloczynnikowa (dwa lub więcej technik zbierania danych)
-wymaga długotrwałego zaangażowania badacza
-ma charakter indukcyjny
-opiera się na dialogu
-ma harakter holistyczny (jak najpełniejszy obraz gupy stanowiącej przedmiot analizy)
7. jakie zalecenia formułuje Angrosino na temat kontaktu badacza z grupą badanych?
-nie zakładaj że ze społecznościami żyjącymi bliżej bądź w ramach kultur najbardziej podobnych do twojej najłatwiej się współpracuje
-nie przyjmuj zbyt wielu rzeczy za oczywistych
-nie daj się „usidlić” pierwszym osobom, które cię dobrze przyjmują
-upewnij się czy osoby pełniące funkcję twoich głównych przewodników w danej społeczności są szanowane i lubiane prze pozostałych ich członków
-staraj się okazywać pomoc kiedy tylko nadarzy się sposobność (nie pozwól aby twój plan krępował cię na tyle żebyś przestał się zachowywać jak żywa istota ludzka utrzymująca stosunki społeczne z innymi ludźmi)
-wygospodaruj wystarczająco dużo czasu na przedstawienie swoich celów
-nie obawiaj się wyrażać własnego punktu widzenia
-upewnij się że znasz i szanujesz wszelkie społeczne konwencje, których przestrzeganie jest ważne dla członków społeczności
-poinformuj osoby badane o szczegółach prowadzonej przez ciebie obserwacji uczestniczącej
-jeśli zabrałeś w teren rodzinę upewnij się że żadnemu z jej członków nie będzie przeszkadzać wpędzane czasu z rówieśnikami podczas gdy ty będziesz się zajmować własnymi sprawami
-jeśli pracujesz w zespole nie dopuść do tego żebyście stali się zamkniętym towarzystwem wzajemnej adoracji
8. jakie zagadnienia mogą być badane z wykorzystaniem metody etnograficznej? - 5 (Angrosino)
-definiowanie problemu badawczego
-definiowanie problemu, którego nie można wyrazić bezpośrednio w formule `jeśli x to y' i który wydaje się generować zachowania nieprzewidziane dotąd w istniejącej literaturze przedmiotu
-wyłanianie uczestników danego kontekstu społecznego
-dokumentacja procesu
-projektowanie miar odpowiednich dla danego kontekstu badań
9. omów dobór próby w obrębie przypadku (Hammersley & Atkinson)
trzy główne kategorie wg. których odbywa się dobór prób w obrębie dane go przypadku
czas - podczas doboru próby czasowej ważne jest aby uwzględnić rzeczy powszechne jak i zupełnie niecodzienne, do czasu należy się dostosować
ludzie - można ich wybrać albo na podstawie kategorii wyróżnianych przez uczestnika albo obserwatora. Albo przy użyciu standardowych kryteriów demograficznych (płeć, rasa, przynależność etniczna itd.)
kontekst - nie można mylić miejsca z kontekstem. Trzeba postrzegć konteksty w kategoriach zachowań ludzkich w danym środowisku oraz mieć świadomość że chodzi o społeczne konstruktya nie fizyczne lokacje
10. badacz w terenie: cechy osobiste, role i pozycja, kreowanie wizerunku (Hammersley & Atkinson)
cechy osobiste - przypisane - płeć, wiek, rasa, przynależność etniczna - nie da się ignorować wpływu tych cech na stosunki badacz a badanymi
kreowanie wizerunku - wygląd - podobny do grupy badanej, wtopienie się w tłum, złagodzenie różnic, wyróżnianie się; znajomość urządzeń technicznych, spełnianie lub nie spełnianie oczekiwań osób badanych
to jaki wizerunek przyjmiemy zależy od sytuacji, trzeba tak pokierować swoim wizerunkiem i zachowaniem by zdobyć zaufanie i zrozumienie osób badanych
rola -obserwator w pełni uczestniczący
uczestnik jako obserwator
obserwator jako uczestnik
obserwator nieuczestniczący
pozycja - marginalna, pomiędzy „zewnętrznym” punktem widzenia obserwatora a „wewnętrznym” spojrzeniem uczestnika
11. Źródła pisane: podział, wykorzystanie, źródło a kontekst (Hammersley & Atkinson)
podział - „nieformalne” - listy, pamiętniki, lit. Piękna, produkty massmediów
„formalne”, „oficjalne”
wykorzystanie - w celach porównawczych, podsuwają potencjalne strategie badawcze, pomagają opracować schematy, zwiększają wiedzę i pomagają w wywiadach
źródło a kontekst - ?
12. analiza danych: pojęcia, typologie, wskaźniki, metoda porównawcza
pojęcia - przy analizie danych jakościowych należy wypracować jakieś pojęcia, które pomogą w zrozumieniu sensu znanych już faktów
pojęcia analityczne
pojęcia uwrażliwiające
pojęcia definicyjne
typologie - bardziej systemetyczna typologia, którą można stosować w innych środowiskach ?
wskaźniki - ?
metoda porównawcza ?
13. etnografia a teoria ugruntowana (konecki)
etnografia - nacisk na eksplorację zjawisk społecznych, a nie na testowanie hipotez
praca nad nieustrukturyzowanymi danymi
bada się szczegółowo małą liczbę przypadków empirycznych
otwarta interpretacja znaczeń i funkcji ludzkiego działania
metoda ta opiera się głównie na zastosowaniu obserwacji uczestniczącej
teoria ugruntowana - nie jest ograniczona terenem i czasem związanym z badaniem danego obszaru
centralną kategorią jest jakiś podstawowy proces społeczny
uwolnienie od zniekształceń płynących z przyjętych założeń i perspektywy badacza
nie wymaga pełnego opisu faktów na danym obszarze (opis to hipotetyczne uogólnienia)
generowanie teorii z wielu przypadków empirycznych `pobranych teoretycznie' do analizy jakiegoś obszaru
jednak może być całkowicie uwikłana w opis etnograficzny
14. typologie studiów przypadku (Konecki)
-istotne studium przypadku - badanie przeprowadza się by lepiej zrozumieć dany przypadek, dany przypadek został wybrany dlatego, że ilustruje jakąś konkretną cechę lub problem, jest interesujący sam w sobie ze względu na swoją unikalność, celem nie jest budowanie teorii ale przedstawienie szczególnej osoby, firmy, szkoły społeczności
-instrumentalne studium przypadku - szczególny przypadek jest przebadany i opisany, by umożliwić wgląd w jakiś ważny problem lub teorię, sam przypadek odgrywa rolę drugorzędną, ułatwiajączrozumienie czegoś nadrzędnego i wychodzącego poza dany konkretny przypadek, np. szczegółowy opis społeczności lokalnej na pokazać mechanizmy władzy
-wielokrotne studia przypadków - badacze studiując kilka przypadków jednocześnie bądź razem w ramach jednego przedsięwzięcia badawczego, chcą zbadać jakieś zjawisko, zbiorowość lub jakieś ogólne uwarunkowania zjawisk, jest to instrumentalne studium poszerzone do kilku przypadków