Demokryt
Demokryt z Abdery (gr. Δημόκριτος ὁ Ἀβδηρίτης Demokritos ho Abderites, ur. ok. 460 p.n.e., zm. ok. 370 p.n.e.) - myśliciel i podróżnik, uczeń Leucypa, wszechstronny naukowiec, znany jako "śmiejący się filozof". Prace Demokryta, które dotyczyły wielu różnych dziedzin (fizyki, astronomii, medycyny, chemii, gramatyki, techniki, logiki, strategii, muzyki itd.) nie zachowały się, przetrwały z nich nieliczne fragmenty. Powiedział on: Istnieją jedynie atomy i pusta przestrzeń; cała reszta to tylko poglądy.
Poglądy
Rozwinął atomistyczną teorię materii Leucypa, tworząc pierwszy dojrzały system filozofii materialistycznej. Szerzył tezę o nieciągłości materii (istnieją tylko atomy i próżnia).
Demokryt przejął również od Leucypa stanowisko deterministyczne - nie odwoływał się do celów i wyjaśniał zjawiska przyczynami (materialnymi, mechanicznymi).
teoria subiektywności jakości zmysłowych
Demokryt konsekwentnie wyjaśniał jako proces materialny także poznawczą (psychiczną) aktywność człowieka. Postrzeganie zmysłowe zachodzi dzięki odrywaniu się od rzeczy cząstek będących ich podobiznami (eidola), które poprzez narządy zmysłów wnikają do duszy.
3. Aksjologia
etyka
estetyka
mimetyczna teorii sztuki (mimesis)
Ontologia
Z Wikipedii
Christian Wolff spopularyzował termin "ontologia"
Ontologia lub metafizyka (por. metafizyka klasyczna) - podstawowy obok epistemologii dział filozofii, który stara się odpowiadać na pytania o strukturę rzeczywistości i problematykę związaną z pojęciami bytu, istoty, istnienia i jego sposobów, przedmiotu i jego własności, przyczynowości, czasu, przestrzeni, konieczności i możliwości.
Byt
Z Wikipedii
Dwa krzesła - typowe przykłady bytów materialnych.
Byt (gr. το ον to on lub ουσια ousia; łac. ens) - podstawowe pojęcie metafizyki klasycznej, którą współcześnie nazywa sie też metafizyką ogólną albo ontologią. Rozumienie pojęcia bytu różni się w zależności od tradycji filozoficznej, ale ogólnie można powiedzieć, że wyróżnia się byt w sensie dystrybutywnym (czyli każde coś, co istnieje w jakikolwiek sposób - por. przedmiot) i byt w sensie kolektywnym (czyli zbiór wszystkiego, co jest).
Jeżeli uznamy tożsamość między wyrażeniem "byt" a wyrażeniem "to, co istnieje w jakikolwiek sposób", wtedy możemy wyróżnić dwa aspekty bytu:
Specyfika rozumienia pojęcia bytu zależy od tego, jak pojmujemy poszczególne fragmenty pojecia, czyli cząstki znaczeniowe "to", "co" i "istnieje". Jeśli podzielimy rozumienie pojęcia bytu ze względu na to, co znaczy cząstka "to", czyli na zakres pojęcia bytu, wtedy wyróżniamy:
byt w sensie dystrybutywnym ("to" to konkretny przedmiot)
byt w sensie kolektywnym ("to" to zbiór tych przedmiotów)
byt jako wszystko ("to" wskazuje na bliżej nieokreśloną wszystkość)
Determinizm (łac. determinare — oddzielić, ograniczyć, określić) — koncepcja filozoficzna, według której wszystkie zdarzenia mają zawsze swoją przyczynę, a zatem znając stan wszechświata w danym momencie można teoretycznie przewidzieć wszystkie przyszłe wydarzenia i nie ma tu miejsca na przypadkowość czy działanie wolnej woli.
W naukach społecznych bywa też rozumiany jako uproszczone wyjaśnienie zjawisk opierające się na pojedynczej przyczynie
Atomizm fizykalny - teoria o ziarnistej, nieciągłej strukturze materii, twierdzenie, że materia składa się z niepodzielnych elementów, niegdyś atomów a współcześnie: cząstek elementarnych)
Poglądy zapoczątkowane w filozofii w V wieku p.n.e. przez Leucypa, Empedoklesa i Demokryta (istnieją tylko atomy i próżnia), w nauce - w XIX w. przez Daltona.
Racjonalizm filozoficzny - filozofia zakładająca możliwość poznania prawdy z użyciem samego rozumu - w wersji mocnej negujący rolę innych sposobów poznania: danych zmysłowych, doświadczenia, intuicji etc.; w wersji słabszej uznających drugorzędną ich rolę. Racjonalistyczna filozofia budowała systemy oparte na aksjomatach, z których poprzez dedukcję próbowała wywieść kompletny obraz świata. Filozofia racjonalistyczna została zapoczątkowana w filozofii greckiej (eleaci), a w nowożytnej postaci wywodzi się od Kartezjusza. W filozofii anglosaskiej bywa nazywana racjonalizmem kontynentalnym.
Eudajmonizm (z gr. εὐδαίμων eudaimon - "szczęśliwy", dosł. "mający dobrego ducha") - - stanowisko etyczne głoszące, że szczęście (eudaimonia) jest najwyższą wartością i celem życia ludzkiego. Eudajmonizm występuje prawie wyłącznie w teoriach etycznych hellenizmu. Eudajmonista rozumie szczęście inaczej, niż zazwyczaj rozumie się je współcześnie: nie jako subiektywne zadowolenie, ale jako pewien stan zachodzący na skutek właściwego postępowania, np. apatię, ataraksję czy eutymię.
Intelektualizm - stanowisko uznające podstawową rolę intelektu, intelekcji lub intuicji intelektualnej w życiu ludzkim. W innym sensie jest to stanowisko głoszące prymat intelektu nad pozostałymi władzami psychicznymi człowieka.
