1. Hipotezy badawcze
Na podstawie literatury przedmiotu i opublikowanych wyników badań w pracy przyjęto następujące hipotezy:
H1. Im silniejsze bodźce erotyczne w reklamie tym bardziej pozytywny jest wizerunek marki
H2. Im silniejsze bodźce erotyczne w reklamie tym bardziej pozytywny jest ocena reklamy
H3. Im silniejsze bodźce erotyczne w reklamie tym większa jest chęć zakupu produktu
H4. Reklamy z erotyką kobiecą są lepiej oceniane są przez mężczyzn, zaś reklamy z erotyką męską - przez kobiety.
H5. Lepiej zapamiętywane są produkty i marki bez erotyki lub z erotyką umiarkowaną niż o mocnym nasileniu bodźców erotycznych.
H6. Mężczyźni lepiej zapamiętują produkty i marki reklamowane przez mężczyzn, a kobiety - reklamowane przez kobiety.
2. Operacjonalizacja zmiennych
Na potrzeby badań skonstruowano własne metody. Wykorzystano specjalnie zredagowane gazety oraz zestaw kwestionariuszy.
Materiał użyty w eksperymencie miał formę kolorowej gazety w sześciu wersjach. Każda gazeta zawierała jednakowo umieszczone, te same artykuły dotyczące bieżących wydarzeń. Zaczerpnięto je z popularnych portali internetowych. W piśmie rozmieszczono także reklamy fikcyjnych marek: 6 reklam buforowych, wspólnych dla wszystkich wersji oraz 5 reklam bodźcowych, różnicujących grupy. Reklamy bodźcowe w każdej z sześciu wersji gazety różniły się płcią występującego w nich aktora oraz stopniem erotyzmu. Były to następujące rodzaje reklam: 1: kobieca, bez erotyki; 2: kobieca, ze słabą erotyką; 3: kobieca, z mocną erotyką; 4: męska, bez erotyki; 5: męska, ze słabą erotyką; 6: męska, z mocną erotyką.
Dla skontrolowania wpływu erotyki na zapamiętanie reklam oraz ich ocenę zastosowano część kwestionariuszową. Zapamiętanie reklam sprawdzono za pomocą tabeli. W każdym wierszu wymieniono 5 produktów, spośród których tylko jeden znalazł się w gazecie. Analogiczną tabelą posłużono się do zbadania zapamiętania prezentowanych marek.
W celu pomiaru wpływu stopnia erotyki oraz płci aktora i odbiorcy na ocenę reklamy i marki oraz gotowość do zakupu reklamowanego produktu zastosowano skonstruowany na potrzeby eksperymentu kwestionariusz do oceny reklamy i marki, składający się z trzech części. Pierwsza z nich zawiera 4 itemy - pary przeciwstawnych przymiotników. Służy ona do oceny (na siedmiostopniowej skali) prezentowanej reklamy. Część druga to pytanie o prawdopodobieństwo, z jakim (od 1 do 7) osoba badana kupiłaby reklamowany produkt. Trzecia część to 11 par przeciwstawnych przymiotników, poprzez które (na siedmiostopniowej skali) badany ocenia osobowość prezentowanej marki. W obliczeniach brano pod uwagę zagregowane oceny wszystkich pięciu reklam.
Na końcu kwestionariusza umieszczono metryczkę, zawierającą rubryki dotyczące zmiennych demograficznych, zasobów finansowych osoby badanej oraz korzystania z mediów.
3. Strategia badań własnych
Badaniem objęto 120 osób. Układ badań eksperymentalnych oraz liczebność grup przedstawiono obrazowo w Tabeli 1.
Tabela 1. Schemat eksperymentu i liczebność grup eksperymentalnych
płeć |
nasilenie erotyki |
|||
osoba badana |
aktor |
brak erotyki |
erotyka średnia |
erotyka mocna |
kobieta |
mężczyzna |
10 |
10 |
10 |
|
kobieta |
10 |
10 |
10 |
mężczyzna |
mężczyzna |
10 |
10 |
10 |
|
kobieta |
10 |
10 |
10 |
4. Osoby badane
Zbadanych zostało sześć dwudziestoosobowych grup osób w wieku 18-35 lat (przeciętnie 27 lat). Każda z grup obejmowała tyle samo kobiet, co mężczyzn. Przeciętne środki finansowe do wykorzystania przez badanych w miesiącu to 1000 złotych. Statystyczny badany spędza przed telewizorem 2 godziny dziennie, czyta 3 kolorowe pisma w miesiącu i korzysta z Internetu 2 godziny na dobę. 71% badanych pochodzi z dużych miejscowości (powyżej 100 000 mieszkańców), 14% z miejscowości średnich (20-100 000 mieszkańców), a pozostałe 15% z miejscowości zamieszkałych przez mniej niż 20 000 osób. Analiza równoważności grup eksperymentalnych ze względu na niektóre zmienne zawarta została w Załączniku 6.
5. Przebieg badań
Badania wymagały indywidualnego kontaktu badającego z osobą badaną. Dla zminimalizowania wpływu zmiennych zakłócających (takich jak wstyd) badania przeprowadzały dwie osoby: mężczyzna (badał mężczyzn) i kobieta (badała kobiety).
Osoba badana otrzymywała gazetę ze słowną instrukcją:
„Przejrzyj to pismo i powiedz, z którymi z zawartych w nim informacji spotkałaś/spotkałeś się wcześniej. Zrób to we własnym tempie, czas nie jest mierzony.”
Po przejrzeniu gazety była ona zabierana i badany dostawał tabele produktów i marek, gdzie zaznaczał, które z nich były reklamowane.
Następnie badający otwierał pismo na pierwszej reklamie buforowej i prosił badanego, by - patrząc na nią - uzupełnił kwestionariusz do oceny reklamy i marki. Służy to zapoznaniu się ze sposobem jego wypełniania oraz rozwianiu ewentualnych wątpliwości. Później badający pokazywał kolejno reklamy bodźcowe, prosząc o wypełnienie kwestionariusza do każdej z nich.