Ubiór: Ruski strój męski - Kaftan

Liczne znaleziska z miejsc pochówków pokazują, że moda na konkretne ubiory i biżuterię w epoce Wikingów przebyła drogę od stepowych ludów nomadycznych (eg. Khazarów) do Wschodniej Skandynawii, poprzez Księstwo Ruskie z jego centrum w Kijowie (Jansson 1986; 1988). Zaliczamy tutaj metalowe guziki, aplikacje i plecionki pochodzące prawdopodobnie z rozcięcia przy podkroju szyi kaftana (prawdopodobnie wywodzącego się z perskiego kaftana jeździeckiego takiego, jakie znaleziono w Antinoee, Egipt: Gervers 1983), czasami odnajdywano też pasy w typie podobnym do wizerunków w sztuce nomadów. Różne źródła sugerują, że stroje tego typu były podarunkiem ruskiego księcia dla ważnych osób o odpowiedniej randze. (Hägg 1983a; Roesdahl and Wilson 1992). Zapewne wynikiem tej właśnie mody i migracji wzorów ze wschodu był rusiński kaftan.

Tkaniny i inne materiały

Podstawowym materiałem na kaftan była wełna o różnorodnych splotach, w tym o splocie ukośnym (ang. Twill) (Hägg 1986). Tkaniny wełniane z epoki Wikingów były to zazwyczaj samodziały, tzn. materiały nie były wygładzane (proces podobny do produkcji filcu) i nie unoszono włosa, co dawało gładką powierzchnię tkaniny lecz o widocznym splocie. Stosowano też bogatsze tkaniny jak na przykład bizantyjski jedwab brokatowy podszyty skórkami wiewiórek jak w znaleziskach w grobach z VIII i IX wieku w miejscowości Mostczevaja Balka, na Kaukazie (Ierusalimskaja 1996). Damska wersja kaftana była prawdopodobnie podszyta lnem lub jedwabiem, natomiast na temat męskiego kaftana nie mamy takich informacji (Hägg 1983). Niemniej biorąc pod uwagę inne znaleziska z okresu można założyć, że stosowano podszewkę i w męskiej wersji.

Mankiety i kołnierz wykonywano z jedwabiu zdobionego haftem. Kołnierz i mankiety są znalezione w grobach z Välsgarde (odpowiednio stanowiska 15 i 12 - Uppland, Szwecja, X wiek) zrobione są z czerwonego, grubo tkanego jedwabiu haftowanego srebrną nicią i wykończonego srebrnym drutem. W naszych Dracońskich rekonstrukcjach ze względu na cenę jedwabiu jak dotąd posługiwaliśmy się w elementach ozdobnych lepszą gatunkowo wełną co wydaje się być również prawidłowym rozwiązaniem.

Guziki i pętelki wykonywano najczęściej albo w całości z tkaniny jak w znaleziskach grobowych we wspomnianej wyżej miejscowości Mostczevaja Balka lub też z brązu, o czym świadczy choćby dwanaście odlanych guzików odnalezionych w grobie 12 w Välsgarde oraz w licznych grobach męskich w Birce, Szwecja (Arbman 1940-3; Avdusin and Puskina 1988; Geijer 1938; Hägg 1986; Jansson 1988). Znaleziono też kaftany całkowicie pozbawione guzików jak w kilku grobach w Birce (Hägg 1986).

Nici stosowane do szycia kaftanów zapewne były jedwabne, jak te odnalezione w grobowcach z X wieku w Gniezdowie, na Ukrainie (Avdusin and Puskina 1988). Nici do haftów jak już wspomniano często były srebrne. Z przyczyn jak powyżej Drakończycy często korzystają z innych nici naturalnych znanych w okresie (len, bawełna) oraz z imitacji nici z metali szlachetnych.

Krój

Na rysunkach w tekście pokazaliśmy dwa alternatywne kroje kaftanów. W obu przypadkach jest to strój sięgający mniej więcej do kolan z długimi rękawami mniej więcej do nadgarstków. W pierwszym przypadku części przednie i tylna krojone są z pojedynczych kawałków materiału. W drugim osobno krojone są części górne a osobno dolne z klinami. We wzorze pierwszym kaftan zapinany jest po środku zgodnie ze znaleziskami guzików, które to najczęściej znajdowano ułożone w rzędzie (4-24 sztuk) wzdłuż środkowej osi klatki piersiowej do talii. W drugim wzorze zapięcie realizowane jest na szeroką zakładkę. Chociaż wstawki pod pachami uważane są za późniejszy wynalazek (Nockert 1987; Nřrlund 1936), zachowane stroje z portu i osady w Haithabu (Hedeby) pokazują, że były one stosowane również w epoce Wikingów (Hägg 1984; 1991). Kołnierz jest przymocowany do kaftana jako stójka.

Źródło:

http://users.bigpond.net.au/quarfwa/Miklagard/Costume/Rus/Trader/Rus_main.htm

---