Grupa I
1) koncepcja korzyści komparatywnych Ricardo oraz współcześnie
Teoria korzyści komparatywnych zastała sformułowana przez D. Ricardo, a rozwinięta przez J.S. Milla - przez korzyści komparatywne należy rozumieć, że wymiana międzynarodowa jest możliwa i korzystna dla dwóch krajów nie tylko wtedy, gdy istnieje bezwzględna różnica w kosztach wytwarzania tzn. w jednym kraju są tańsze jedne towary, a inne w drugim, ale również wtedy, gdy koszty produkcji wszystkich towarów w kraju są wyższe niż w drugim. Wystarczy, aby istniała pewna różnica między kosztami względnymi tych towarów w każdym kraju.
2) ochrona zatrudnienia i płac w handlu
We współczesnych warunkach rozwoju gospodarki światowej szczególnego znaczenia nabiera argument ochrony płac i zatrudnienia. Jest on wiodącym argumentem współczesnego protekcjonizmu handlowego także krajów Unii Europejskiej. Jego ważna rola wiąże się z istotnym dla każdego kraju problemem utrzymania stabilności społecznej.
Ograniczenie importu towarów zagrażających produkcji krajowej ma na celu utrzymanie podaży krajowej tych artykułów i dzięki temu niezmniejszenie płac oraz zatrudnienia w przypadku silnej presji importowej w gałęziach objętych ochroną.
Gałęzie przemysłu i firmy dotknięte konkurencją zagraniczną domagają się wprowadzenia restrykcji importowych, pozwalających im na utrzymanie cen produktów krajowych na nie zmienionym poziomie, a tym samym zachować miejsca pracy i dochodu.
W obecnych warunkach rozwoju podłożem motywacji protekcjonistycznych jest nie tyle niedopuszczenie do spadku poziomu płac, ile dążenie do ochrony zatrudnienia, a także zapewnienie wzrostu płac w miarę poprawy płac pracowników najbardziej wydajnych. Protekcja ma zatem zapewnić utrzymanie miejsc pracy i osiąganie wyższych płac od tych, jakie określają ogólne trendy wzrostu wydajności pracy.
Protekcja nie może być utrzymywana stale gdyż stała ochrona zagrożonych ze strony konkurencji zagranicznej gałęzi produkcji mogłaby doprowadzić do osłabienia podaży siły roboczej dla gałęzi bardziej dynamicznych. W celu skracania czasu protekcji konieczne jest możliwie szybkie wprowadzenie do procesu produkcyjnego innowacji technicznych i technologicznych i szybki wzrost gospodarczy w gałęziach zagrożonych konkurencją zagraniczną.
Kolejną przesłanką postulatu protekcji handlowej dla ochrony zatrudnienia i dochodów dotyczy szybkiego wzrostu importu. Szybki wzrost importu przyniósł szereg niekorzystnych skutków dla krajów Unii Europejskiej i innych zachodnich krajów uprzemysłowionych (w szczególności przyczynił się do wzrostu bezrobocia).
Protekcjonizm stosowany jest często w celu utrzymania zatrudnienia i określonego poziomu płac w dziedzinach mało efektywnych. Jednak nie może być on utrzymywany trwale, gdyż prowadzi do obniżenia efektywności działalności gospodarczej, podsyca inflację i może przyczynić się do powstawania innych negatywnych zjawisk w gospodarce.
Dla zachowania określonej struktury dochodów istnieją, wg W.M. Cordena, bardziej optymalne od protekcjonizmu środki, które umożliwiają bezpośrednią kompensatę dochodów. Stosowane mogą być subsydia produkcyjne, które zaliczamy do środków pomocy dostosowawczej, ponieważ bezpośrednio nie oddziaływają na handel zagraniczny.
3) na czym polegał spór z USA w rundzie urugwajskiej.
Grupa 2
1. Ekonomiczna polityka zagraniczna.
Zagraniczna polityka ekonomiczna - jest to świadome oddziaływanie państwa na stosunki gospodarcze z zagranicą sprowadzające się z jednej strony do wytyczenia określonych celów w tej dziedzinie a z drugiej strony do wyboru i zastosowania określonych narzędzi (instrumentów), które przez swój wpływ na obroty gospodarcze z zagranicą mają przyczynić się do osiągania tych celów.
2. SAD.
Od 1 stycznia 1988 roku obowiązuje wielofunkcyjny dokument, tzw. Jednolity Dokument Administracyjny (SAD). Dokument ten został wprowadzony także do praktyki handlowej krajów EFTA.
Celem wprowadzenia SAD było uproszczenie formalności związanych z zawieraniem transakcji handlowych i tranzytowych krajów Unii. Wiązało się z tym ominięcie barier językowych i szerokie zastosowanie techniki komputerowej w obsłudze transakcji handlu zagranicznego poprzez:
ujednolicenie formy wielofunkcyjnej deklaracji celnej dla wszystkich krajów Unii, przy jednoczesnym zastosowaniu jednolitej formy dla eksportu, tranzytu i importu
ujednolicenie procedur handlowych i celnych
szerokie wykorzystanie kodów zamiast zapisów tekstowych
Formularz SAD sporządzony przez eksportera wypełniającego deklarację eksportową w ośmiu kopiach (kopie: 1-3 dla kraju wysyłki/eksportera; 4-5 dla procedury tranzytu; 6-8 dla kraju przeznaczenia/importu), towarzyszącą przesyłce towarowej, powinien być wystarczającym dokumentem dla potrzeb celnych, tranzytu i statystyki- w kraju wysyłki, tranzytu i przeznaczenia.
W Polsce obowiązek stosowania w ewidencji celnej SAD wprowadzony został 1 stycznia 1992 roku. SAD zastępujący dotychczasowe zgłoszenia celne zawiera bowiem więcej informacji handlowych zarówno dla eksportera, jak i dla importera. Ponadto znaczenie jego wiąże się z powszechnym wprowadzeniem do procedur handlowych techniki komputerowej
3. Opłaty wyrównawcze w UE i ich zmienność
Opłaty wyrównawcze były zmienne, a ich wartość określała w danym momencie różnicę między ceną progu a najniższą ceną światową.
W charakterze środka protekcjonizmu rolnego w krajach UE szeroko wykorzystywane były opłaty wyrównawcze, które chroniły wewnętrzną produkcję artykułów rolnych poprzez utrzymywanie wysokiego wewnętrznego poziomu cen na produkty rolno-spożywcze. Działanie zmiennych opłat wyrównawczych podobne było do ceł. Tak samo jak cła opłaty pobierane były przy imporcie towarów i również jak cła bezpośrednio wpływały na cenę towarów. Była jednak pewna różnica - stawka opłat wyrównawczych nie była stała. Ulegała ona zmianom w zależności od wzajemnego stosunku cen wewnętrznych i cen światowych na określone towary. Zmienne opłaty wyrównawcze utrzymywały na stałym poziomie ceny wewnętrzne. Ich wysokość zwiększała się, gdy ceny światowe obniżały się, i zmniejszała się w przypadku wzrostu cen światowych.
System opłat wyrównawczych był bardziej elastyczny niż taryfa celna. Opłaty wyrównawcze mogły izolować ruch cen na tym lub innym rynku od zmian cen światowych, przyczyniać się do wzrostu konkurencyjności towarów wytwarzanych przez producentów krajowych i zamykać drogę dla towarów pochodzących z importu. System ten ochraniał pozycję producentów rolnych UE, przyczyniał się do wzrostu cen na artykuły rolne na rynkach krajów Unii Europejskiej i wzrostu zysków farmerów.
Grupa 3
1. Czynniki określające relacje podaży, popytu i cen towarów surowcowo-rolnych na rynku światowym.
Struktura i warunki podaży towarów surowcowo-rolnych na rynku światowym określane są przede wszystkim przez strukturę MPP.
Kraje słabo rozwinięte opierają swoje wpływy z zagranicznych środków płatniczych przede wszystkim na eksporcie towarów surowcowo-rolnych.
Sztywność podaży wynika z charakteru produkcji rolnej. Mniejsza elastyczność podaży produktów rolnych w porównaniu z produkcją przemysłową występuje zarówno w okresie spadku jak i wzrostu koniunktury.
Istotnym czynnikiem współdecydującym o elastyczności podaży towarów surowcowo-rolnych na rynku światowym jest niski poziom koncentracji i monopolizacji ich produkcji w porównaniu ze stopniem koncentracji i monopolizacji produkcji przemysłowej.
2. Dumping i postępowanie antydumpingowe w UE
Dumping - sprzedaż dobra za granicą po cenie niższej od ceny uzyskiwanej za to dobro na rynku krajowym.
Zgodnie z Porozumieniem, aby stwierdzić, czy towar został wprowadzony na obszar celny innego kraju po cenach dumpingowych, należy:
określić jego wartość normalną i cenę eksportową
porównać obie wielkości i obliczyć margines dumpingu.
Środki antydumpingowe.
Oprócz dumpingu, drugim elementem warunkującym zastosowanie środków antydumpingowych jest wystąpienie szkody wyrządzonej przemysłowi w kraju importującym. Pod pojęciem szkody rozumie się materialną szkodę wyrządzoną przemysłowi krajowemu, groźbę wyrządzenia materialnej szkody lub istotne opóźnienie w utworzeniu takiego przemysłu.
Do środków antydumpingowych należą środki tymczasowe i ostateczne (cła antydumpingowe i zobowiązania cenowe). Mogą one być stosowane tylko po udowodnieniu zagranicznym eksporterom sprzedaży po cenie dumpingowej i stwierdzeniu szkody wyrządzonej lub zagrażającej krajowemu przemysłowi. Ich wysokość nie może przekroczyć ustalonego marginesu dumpingu.
3. Traktat z Maastricht i jego postanowienia
Traktat o Unii Europejskiej został zatwierdzony przez Radę Europejską na spotkaniu w Maastricht, odbywającym się w dniach 9 i 10 grudnia 1991 roku, i podpisany tamże 7 lutego 1992 roku. Po ratyfikowaniu go przez 12 parlamentów krajowych, wszedł w życie 1 listopada 1993 roku.
Podzielony na sześć części Traktat, wraz z długą listą aneksów i protokołów, zawiera głównie poprawki do Traktatu Rzymskiego, w którego tekst został włączony.
Oto zasadnicze postanowienia Traktatu z Maastricht:
1. Zobowiązanie Wspólnoty do osiągnięcia unii gospodarczej i walutowej, łącznie z jednolitą walutą, zarządzaną przez jeden niezależny bank centralny. Ma to zostać osiągnięte w trzech etapach. Etap trzeci powinien się rozpocząć nie później niż 1 stycznia 1999, być może nawet już 1 stycznia 1997 roku. Zobowiązuje on kraje, które wypełnią cztery szczególne kryteria- dotyczące inflacji, deficytów budżetowych, kursu walut i stóp procentowych- do wprowadzenia wspólnej waluty. Protokół przewiduje, że Wielka Brytania nie będzie zobowiązana do partycypowania w realizacji trzeciego etapu unii gospodarczej i walutowej bez podjęcia przez jej rząd i parlament oddzielnej decyzji w tej sprawie.
2. Rozwijanie wspólnych polityk zagranicznej i obrony, przy czym kwestie związane z obronnością będą rozpatrywane początkowo w ramach Unii Zachodnioeuropejskiej, w której członkostwo będzie otwarte dla wszystkich państw członkowskich Wspólnoty Europejskiej.
3. Wprowadzenie obywatelstwa unijnego, określenie praw i obowiązków obywateli państw członkowskich. Obejmują one swobodę poruszania się, prawo do zamieszkania, prawo do wybierania i kandydowania w wyborach samorządowych i europejskich, korzystanie z opieki dyplomatycznej poza granicami Unii.
4. Potwierdzenie lub rozszerzenie uprawnień Wspólnoty Europejskiej w takich dziedzinach jak: edukacja, kształcenie zawodowe, sieci transeuropejskie, przemysł, zdrowie, kultura, rozwój współpracy i ochrona konsumenta.
5. Utworzenie Funduszu Spójności w celu transferu zasobów finansowych z bogatszych państw członkowskich do biedniejszych.
6. Wzmocnienie prawa, imigracja i współpraca policji między państwami członkowskimi, głównie w oparciu o porozumienia międzyrządowe.
7. zgoda 11 państw członkowskich, wyjąwszy Wielką Brytanię, na wykorzystanie mechanizmów Wspólnoty Europejskiej do podjęcia działań wynikających z Karty Społecznej, przyjętej w 1989, odnośnie do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, warunków pracy, informowania pracowników i konsultowania z nimi ważnych spraw, równych możliwości i traktowania, oraz integracji osób wyłączonych z rynku pracy.
8. zmiany instytucjonalne, łącznie z rozszerzeniem uprawnień legislacyjnych Parlamentu Europejskiego, przedłużenie kadencji Komisji z czterech do pięciu lat oraz nadanie Trybunałowi Sprawiedliwości uprawnień nakładania kar pieniężnych na państwa członkowskie, które nie wykonują jego orzeczeń.
Grupa 4
1.Czynniki wpływające na podaż, popyt i cenę towarów przemysłowych na rynku światowym.
We współczesnych warunkach rozwoju dominują kraje wysokorozwinięte. Produkcja w tych krajach odznacza się wysokim stopniem koncentracji i monopolizacji. Umożliwia to szybsze i łatwiejsze dostosowywanie się produkcji do zmieniających się warunków rynkowych.
W tych warunkach o podaży decydują przede wszystkim koszty produkcji, zysk przeciętny→ podstawa kształtowania się cen. Ceny towarów odchylają się w górę od kosztów produkcji. Na warunki kształtowania się cen wpływają w dużym stopniu monopole.
Polityka cen monopolowych ograniczona jest takimi czynnikami jak stopień zmian popytu na zmianę cen towarów zmonopolizowanych oraz przez zmianę kosztów przy różnych rozmiarach produkcji. Należy zaznaczyć, że po stronie popytu występują również monopole.
Konkurencja na rynku międzynarodowym szczególnie we zakresie towarów przemysłowych najsilniej zmonopolizowanych ma w związku z tym charakter konkurencji między monopolami i od siły różnych konkurujących ze sobą grup monopolowych w skali światowej i ich strategii rynkowych zależą w decydującej mierze warunki podaży, popytu i cen towarów przemysłowych.
2.Bariery ochrony środowiska naturalnego.
Problem ochrony środowiska znalazł się w centrum uwagi współczesnego świata, a wiele krajów ustanowiło specjalne przepisy prawne dotyczące zabezpieczenia środowiska przed zanieczyszczeniem. Przepisy te ograniczyły stosowanie szeregu środków chemicznych, ustanowiły normy dotyczące wyrzucania do wody i w powietrze środków trujących, a także doprowadziły do zbadania z punktu widzenia niektórych procesów technologicznych. Przepisy stały się jednocześnie barierami, dla niektórych przemysłów, wynikającymi z wymogów ochrony środowiska naturalnego.
Środki dotyczące ochrony środowiska naturalnego dzielą się na dwie grupy:
budowa urządzeń oczyszczających, tworzenie nowych materiałów i źródeł energii, opracowanie nowej technologii procesów produkcyjnych
ustawowe reglamentowanie, ograniczanie i zabranianie kontynuacji procesów produkcyjnych, a także importu wyrobów przemysłowych powodujących zanieczyszczenie środowiska naturalnego.
3.Efekty Rundy Urugwajskiej GATT
Efektem porozumień Rundy Urugwajskiej jest:
-wzrost roli ceł w następstwie taryfikacji w handlu artykułami rolnymi, tj. zastąpienia środków poza taryfowych cłami
-zmniejszenie możliwości subsydiowania eksportu i produkcji rolnej i całkowity zakaz stosowania większości subsydiów eksportowych wobec wyrobów przemysłowych
-zakaz stosowania większości środków szarej strefy, takich jak dobrowolne ograniczanie eksportu, porozumienia cenowe itp.
-obowiązek wyeliminowania w ciągu kilku lat obecnie stosowanych dobrowolnych ograniczeń i ich odmian, które naruszyły ideę GATT, ale formalnie nie były sprzeczne z nimi .