RYZYKO ZABIEGU OPERACYJNEGO
Przed każdym zabiegiem operacyjnym niezbędna jest dokładna ocena stanu chorego.
Należy określić ryzyko operacyjne, czyli niebezpieczeństwo wystąpienia powikłań i śmierci w czasie i po zabiegu, które określają :
Podstawowa choroba chirurgiczna,
Stan ogólny chorego,
Współistniejące choroby,
Rozległość i czas trwania operacji,
Ryzyko związane ze znieczuleniem.
Choroby nie chirurgiczne zwiększające ryzyko operacji.
Choroby nie chirurgiczne, szczególnie dotyczące: układu krążenia, oddechowego oraz moczowego są często przyczyną bardzo ciężkich a nawet śmiertelnych powikłań.
Prawidłowe rozpoznanie i przedoperacyjne leczenie tych zaburzeń pozwala uniknąć wielu poważnych powikłań.
Choroby układu krążenia.
W postępowaniu przedoperacyjnym należy ocenić:
rytm pracy serca
wydolność układu krążenia
stan ukrwienia mięśnia sercowego
Zaburzenia rytmu serca
leczy się lekami antyarytmicznymi,
w blokach przedsionkowo-komorowych należy rozważyć możliwość zastosowania sztucznej stymulacji serca.
Świeży zawał mięśnia sercowego
jest przeciwwskazaniem do planowego zabiegu operacyjnego.
Podjęcie decyzji o zabiegu należy odroczyć na ok. 6 miesięcy.
Jedynie zabiegi ze wskazań życiowych wykonuje się bez względu na stan chorego.
W tym przypadku jednak wymagana jest stała intensywna opieka kardiologiczna przed, w czasie i po zabiegu operacyjnym.
Przewlekła choroba wieńcowa
bez okresu zaostrzenia objawów pozwala na wykonanie zabiegu po dokładnym przebadaniu chorego.
Niewydolność krążenia
zwiększa ryzyko operacji.
Ryzyko to rośnie w miarę narastania objawów niewydolności krążenia.
Chory taki może być operowany tylko ze wskazań życiowych i to po wdrożeniu intensywnego leczenia:
preparatami naparstnicy
lekami moczopędnymi
preparatami potasu.
Nadciśnienie tętnicze.
Chorzy z nadciśnieniem tętniczym mogą być operowani po jego obniżeniu i ustabilizowaniu oraz ustaleniu przyczyny.
Wady serca
powinny być wykryte przed zabiegiem operacyjnym.
Choroby układu oddechowego.
Zarówno ostre, jak i przewlekłe choroby układu oddechowego znacznie zwiększają ryzyko operacji.
Badania przedoperacyjne mają na celu ustalenie stopnia wydolności układu oddechowego i istnienia ostrych lub przewlekłych stanów zapalnych dróg oddechowych.
Stany te wymagają podjęcia odpowiedniego leczenia przed podjęciem decyzji o wykonaniu zabiegu.
Czynnikiem obciążającym jest również palenie tytoniu. Chory powinien powstrzymać się od palenia przed planowym zabiegiem operacyjnym.
Przeciwwskazaniem do leczenia operacyjnego jest zaawansowana niewydolność oddechowa.
Choroby układu moczowego.
W trakcie przygotowania przedoperacyjnego konieczna jest ocena
wydolności nerek i wykrycie ewentualnego zakażenia dróg moczowych.
Inne czynniki zwiększające ryzyko operacji :
Wiek.
Sam wiek kalendarzowy nie jest przeciwwskazaniem do zabiegu operacyjnego, natomiast występujące wraz z wiekiem obciążenia zmieniają zarówno wskazania, jak i taktykę operacyjną.
Chorzy w wieku podeszłym wymagają:
ostrożnego podawania płynów,
stosowania mniejszych dawek leków
oraz stałej kontroli wskaźników laboratoryjnych.
Natomiast wiek dziecięcy charakteryzuje się dużą labilnością w zakresie podstawowych funkcji życiowych.
Otyłość.
Chorzy otyli mają większą skłonność do współistniejących poważnych chorób metabolicznych oraz częściej występują u nich powikłania w gojeniu rany operacyjnej i powikłania zakrzepowo-zatorowe.
Ciąża.
Stan ten może zmieniać lub maskować objawy i przebieg wielu chorób chirurgicznych, utrudniając rozpoznanie.
Operacje planowe odracza się do czasu zakończenia połogu.
Wykonuje się tylko operacje nagłe, gdy istnieją bezwzględne wskazania do zabiegu.
Cukrzyca.
W przebiegu cukrzycy powikłania wynikają najczęściej z:
hiperglikemii,
kwasicy ketonowej
zaburzeń wodno-elektrolitowych.
W przebiegu cukrzycy utrudnione jest także gojenie się ran.
Przed zabiegiem operacyjnym pacjent przechodzi ze stosowania doustnych leków przeciwcukrzycowych i insulin o przedłużonym działaniu na preparaty insulin krótkodziałających. Chory musi mieć prowadzony dobowy profil glikemii a insulinę otrzymuje wg aktualnego poziomu glukozy we krwi.
Zamiast posiłku chory otrzymuje we wlewie kroplowym glukozę.