Dzieje oświaty
W czasie zaborów:
Ziemie polskie rozdzielone między Austrię, Prusy i Rosję, poddawane były bezwzględnemu wynarodawianiu. Istotnym i najważniejszym jego terenem było szkolnictwo
Połowa XIX w. to moment, w którym w PL edu. dorosłych dotyka coraz większych kręgów. Ponieważ początek jej istnienia przypada na czas niewoli państwa polskiego. Najstarszą formą edukacji w omawianym okresie były wykłady popularne zorganizowane przez Uniwersytet Jagielloński w roku akademickim 1850/51
Zabór pruski = oświata wiąże się z ruchem gospodarczym w przypadku Polaków - ruch spółdzielczy. Książka i biblioteka ostoja (w zaborze Pruskim - Towarzystwo Czytelni Ludowych ). Wydawano czasopismo dla Bibliotekarzy = „Czytelnia Ludowa”
Zabór austriacki = największe swobody rozwoju kulturowego.
Uniwersytet Ludowy na wzór Grundwiga działał w 3-ech środowiska: 1 - wśród rzemieślników = Towarzystwo Oświatowe Gwiazda. 2 - środowiska wiejskie = działało Towarzystwo Szkoły Ludowej Adama Asnyka 3 - wśród robotników - lata działało Towarzystwo Uniwersytetów Ludowych im. A. Mickiewiczka. został wydany I-wszy podręcznik oświaty dorosłych
Zabór rosyjski =ograniczano analfabetyzm, nie występowało wykształcanie obywateli, przeciwdziałanie wynarodowieniu.
Ruchy robotnicze ożywiały dostęp do oświaty.
stowarzyszenie kursów dla analfabetów dorosłych, kierował nim B.Prus.
Polska Macierz Szkolna Jej zadaniem było zakładanie szkół, ochronek, bibliotek, domów ludowych, kół samokształceniowych oraz organizacja kursów dla dorosłych analfabetów
Liczne Stowarzyszenia regionalne (St.Żeromski)
Uniwersytet Latający. organizowane w domach prywatnych w Warszawie konspiracyjne kursy samokształceniowe dla kobiet, dla których edukacja na poziomie uniwersyteckim była zamknięta, potem przekształciły się w nieformalną, tajną szkołę wyższą
Lata międzywojenne:
Podnoszenie poziomu moralnego i intelektualnego społeczeństwa
Nie włączenie oświaty dorosłych w obręb systemu oświaty
Organizacją oświaty dorosłych zajęły się:
- Samorządy terytorialne
- Szkoły wyższe
- Organizacje społeczne
- Wojsko
Wydział Oświaty Pozaszkolnej (1918)
- Komisja Porozumiewawcza Polskich Towarzystw Oświatowych
- Zjednoczenie Polskich Towarzystw Oświatowych
- Federacja Oświatowa Organizacji Społecznych
- Skarb Pracy Kulturalno- Oświatowej
- Instytut Oświaty Dorosłych
Uniwersytet Powszechny w Warszawie (1925/26)
- 2- letni cykl kształcenia ogólnego (przyroda martwa, polonistyka, geografia gospodarcza Polski, prawo, ekonomia i socjologia, biologia, historia ustroju i ruchów społecznych XIX i XX wieku)
- słuchaczami Uniwersytetu była młodzież warszawska oraz ludzie w pełni dorośli:
Uniwersytety regionalne - Związek Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych
- Aleksander Patkowski
Uniwersytety Ludowe
Ruchomy Uniwersytet na Wileńszczyźnie
Przedstawiciele z danych okresów:
-
-
-
-
-
Reforma szkolna
dniu 11 marca 1932 r. Sejm uchwalił ustawę „O ustroju szkolnictwa” uchwalonej z inicjatywy między innymi wyznań religijnych i oświecenia publicznego Janusza Jędrzejewicza. w oparciu o którą rząd dokonał reformy całego systemu szkolnictwa. w zasadniczy sposób przebudowała ona ustrój szkolny. Porządkowała sprawy dotyczące ustroju i zadań: przedszkoli, szkół powszechnych, średnich, zawodowych, kształcenia nauczycieli, a także zasadnicze kwestie szkół wyższych. Ustawa dokonała również przebudowy systemu kształcenia nauczycieli. W każdej gminie i powiecie powoływano komisje oświatowe, które nadzorowały całość spraw oświatowych na danym terenie, ze szczególnym uwzględnieniem realizacji wydatków budżetowych. W okresie przedwojennym bezpłatne szkolnictwo dotyczyło jedynie publicznych szkół powszechnych.
Andragogika w okresie okupacji:
Rządy niemieckie Generalnego Gubernatorstwa zakazały nauczania na uniwersytetach oraz w szkołach średnich i zawodowych (23 listopada 1939 r.) Nauczanie było jedynie w szkołach podstawowych gdzie podstawą nauczania było tylko: rachunki, czytanie i pisanie. Tajna oświata zaczęła się formułować w roku 1942 gdy powstawał front walki podziemnej
Przedstawicielem Departamentu Oświaty i Kultury był Czesław Wycech. Po studiach pracował jako nauczyciel; udzielał się również jako działacz oświatowy. był członkiem kierownictwa Tajnej Organizacji Nauczycielskiej;
Tajna Organizacja Nauczycielska (TON) -w Warszawie (założyciele: Zygmunt Nowicki, Kazimierz Maj, Wacław Tułodziecki, Teofil Wojeński i Czesław Wycech).Od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej organizowała tajne nauczanie, pomoc dla nauczycieli, ukrywała poszukiwanych przedstawicieli inteligencji, pomagała osadzonym w obozach koncentracyjnych i więzieniach.