Metod oceny projektów gospodarczych, met. oceny proj. gosp. wyklad, Wstęp do metodyki inwestowania


METODY OCENY PROJEKTÓW GOSPODARCZYCH

Program przedmiotu:

  1. Wstęp do metodyki inwestowania.

    1. Istota, pojęcie i rodzaje inwestycji.

    2. Projekty inwestycyjne a przedsięwzięcia inwestycyjne.

    3. Instrumenty finansowe - lokaty udziałowe i wierzytelnościowe.

  2. Systematyka metod oceny inwestycji.

    1. Charakterystyka metod prostych: okres zwrotu nakładów, prosta stopa zwrotu, analiza porównawcza kosztów i przychodów.

    2. Charakterystyka metod dyskontowych: wartość zaktualizowana netto, zaktualizowana stopa zwrotu, wewnętrzna stopa zwrotu.

  3. Metody ograniczania ryzyka w ocenie inwestycji.

    1. Ujęcie kryterialne ryzyka.

    2. Etapy zarządzania ryzykiem projektu inwestycyjnego i przedsięwzięcia inwestycyjnego.

    3. Analiza wrażliwości.

    4. Miary zmienności.

    5. Mierniki zagrożenia.

  4. Finansowanie projektów inwestycyjnych.

    1. Ocena źródeł finansowania zewnętrznego

    2. Ocena źródeł finansowania wewnętrznego.

  5. Wstępna analiza projektu inwestycyjnego.

    1. Sprawozdawczość finansowa.

    2. Analiza wskaźnikowa.

    3. Analiza progu rentowności

    4. Ocena podatności przedsięwzięcia na zmiany czynników zewnętrznych.

    5. Wykorzystanie metod NPV, IRR, MIRR, EVA w ocenie projektu gospodarczego.

Literatura podstawowa:

1. Bodie Z., Kane A., Marcus A., Investments, McGraw Hill, 6th ed., New York 2005.

2. Jajuga K., Jajuga T., Inwestycje. Instrumenty finansowe, ryzyko finansowe, inżynieria finansowa, PWN, Warszawa 2004.

3. Listkiewicz J., Listkiewicz S., Niedziółka P., Szymczak P., Metody realizacji projektów inwestycyjnych. Planowanie, finansowanie, ocena, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2004.

4. Manikowski A., Tarapata Z., Metody oceny projektów gospodarczych, Wyższa Szkoła Ekonomiczna, Warszawa 2001.

5. Manikowski A., Tarapata Z., Ocena projektów gospodarczych. Przykłady i zadania, cz. II, Difin, Warszawa 2002.

6. Pastusiak R., Ocena efektywności inwestycji, CeDeWu, Warszawa 2003.

7. Rogowski Waldemar, Rachunek efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004.

8. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych, PWN, Warszawa 2004.

  1. Wstęp do metodyki inwestowania.

    1. Istota, pojęcie i rodzaje inwestycji.

    2. Projekty inwestycyjne a przedsięwzięcia inwestycyjne.

    3. Instrumenty finansowe - lokaty udziałowe i wierzytelnościowe.

Inwestowanie - finansowe angażowanie się w jakieś przedsięwzięcie w nadziei uzyskania przyszłych korzyści. Jest więc to przeznaczenie zasobów finansowych nie na bieżącą konsumpcję, lecz na inne ich angażowanie, od którego oczekuje się w przyszłości określonych korzyści.

Inwestycje to aktywa, które nie są wykorzystywane (np. wybudowanie magazynu pod wynajem) przez podmiot gospodarczy w jego działalności operacyjnej, ale znajdują się pod jego kontrolą w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych zasobów lub uzyskiwania z nich przychodów w postaci odsetek, tantiem, czynszów, udziału w zyskach, itp.

Inwestycja jest aktualnym wyrzeczeniem się dla przyszłych oczekiwanych korzyści. Aby inwestycja przyniosła inwestorowi oczekiwane korzyści musi upłynąć określony czas.

W literaturze przedmiotu wyróżnia się cztery podstawowe rodzaje inwestycji:

  1. inwestycje o charakterze finansowym - odzwierciedlają ruch pieniądza i dotyczą aktywów finansowych np. środki pieniężne, należności, instrumenty kapitałowe, instrumenty finansowe. Inwestycje finansowe - celowo wydatkowany kapitał przez przedsiębiorstwo (inwestora) skierowany na powiększenie jego dochodów.

  2. inwestycje rzeczowe - odzwierciedlają ruch dóbr i dotyczą aktywów materialnych, np. środki trwałe, zapasy

  3. inwestycje niematerialne i prawne, dotyczą takich aktywów np. prawa do patentów, prawa autorskie, licencje, znaki handlowe, itp.

  4. inwestycje w kapitał ludzki - proces zdobywania wiedzy i umiejętności specjalistycznych, w wyniku którego ponoszone nakłady przynoszą wymierne korzyści ekonomiczne. Są uznawane za podstawowy element tzw. kapitału intelektualnego, który stanowi najsilniejszy czynnik kreowania wartości jednostki i jej przewagi konkurencyjnej.

Inwestowanie oznacza każde wykorzystanie kapitału „dziś” dla osiągnięcia pożądanych korzyści w przyszłości. W ujęciu tym wychodzi się z założenia, że pieniądz musi pracować na właściciela i musi przynosić mu dochód, stąd też właściciel może lokować wolny kapitał w zakup obligacji, akcji, bonów skarbowych i innych papierów wartościowych, jak również może lokować je na rachunkach bankowych w formie lokat pieniężnych, terminowych lub bezterminowych.

Istotę i zakres decyzji inwestycyjnych w ujęciu finansowym wyznacza odpowiedź na pytanie: W co inwestować?

Sposób inwestowania zależy od wielkości zgromadzonego kapitału i skali oczekiwanych korzyści. Od wielkości kapitału zależy skala pomnożenia jego wartości przez inwestycje.

Proces zarządzania finansami przedsiębiorstwa składa się z dwóch kategorii decyzji:

  1. decyzje o charakterze inwestycyjnym (w szerokim znaczeniu) - decyzje inwestycyjne to decyzje, w wyniku których kształtowana jest wielkość i struktura aktywów niezbędna do prowadzenia działalności gospodarczej. Z istoty tych decyzji wynika, że dotyczą one sposobu wykorzystania kapitału.

  2. decyzje o charakterze finansowym - decyzje finansowe dotyczą źródeł finansowania tych aktywów, a szczególnie ich rozmiarów, rodzajów i struktury. Są to więc decyzje o pozyskiwaniu kapitału.

W tak pojmowanym zarządzaniu finansami przedsiębiorstwa nie rozstrzygamy, które są ważniejsze. Można przyjąć, że obydwa są ważne dla realizacji celów przedsiębiorstwa. Możemy mówić o pewnym następstwie czasowym ich podejmowania.

ETAPY procesu zarządzania finansami przedsiębiorstwa proces zarządzania finansami przedsiębiorstwa jako proces decyzyjny składa się z wielu etapów :

  1. sformułowania potrzeb w zakresie zmian poziomu i struktury aktywów, a więc spraw stricte inwestycyjnych

  2. konfrontowane tych zamierzeń z możliwościami i warunkami dostępnych źródeł finansowania.

  3. podjęcie pozytywnych decyzji o inwestowaniu w zależności od możliwości ich sfinansowania dostępnym kapitałem.

  4. weryfikacja decyzji inwestycyjnych

Istota, pojęcie i rodzaje inwestycji.

Inwestycje w aspekcie funkcjonalnym - ogół czynności związanych z przygotowaniem i realizacją przedsięwzięć rozwojowych firmy polegających głównie na tworzeniu nowych, odtwarzaniu i unowocześnianiu eksploatowanych środków trwałych oraz różnych operacji finansowo-giełdowych wykonywanych przez wyspecjalizowany zespół pracowników w ścisłym powiązaniu z innymi strefami działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. To samo nabywanie, odtwarzanie bez uwzględnienia kapitału przedsiębiorstwa (bez ruchu pieniądza)

Inwestycje w aspekcie finansowym - to całokształt nakładów finansowych związanych z tworzeniem nowych, odtwarzaniu i unowocześnianiem obiektów produkcyjnych i nieprodukcyjnych danego przedsiębiorstwa oraz poszerzaniem przez operacje finansowe kapitału firmy. (zakup akcji i udziałów, lokat)

Inwestycje w aspekcie rzeczowym - źródło przyrostu kapitału firmy w postaci nowych lub zmodernizowanych maszyn, urządzeń, środków transportu, obiektów budowlanych itp. (zmiany w strukturze środków trwałych)

Projekty inwestycyjne a przedsięwzięcia inwestycyjne.

Inwestycja - jest długookresowym obarczonym ryzykiem zaangażowaniem zasobów ekonomicznych (nakładów inwestycyjnych) w przedsięwzięcie gospodarcze mające na celu osiągnięcie korzyści w przyszłości.

(1)Projekt inwestycyjny - celowe angażowanie określonych zasobów w realizację wcześniej opracowanego planu działania, którego wykonanie powinno spowodować uzyskanie w określonej przyszłości założonych korzyści.

(2)Projekt inwestycyjny - jest to każdy pojedynczy pomysł, idea rozważana lub realizowana w tym samym czasie, wymagająca oddzielnego traktowania w sensie finansowania lub stosowania oddzielnych metod szacowania, a wymagająca nakładów finansowych z myślą o przyszłych korzyściach.

(3) Projekt inwestycyjny - zbiór zorganizowanych czynności o określonych w dokumentacji projektowo - budowlanej terminach wykonania i wielkości niezbędnych zasobów technologii oraz lokalizacji, których celem jest wybudowanie nowych lub dokonanie zmian w istniejących obiektach majątku trwałego

(4) Projekt inwestycyjny - proces obejmujący kompletny zbiór czynności o możliwym do określenia momencie rozpoczęcia oraz ściśle zdefiniowanych celach, których osiągnięcie wskazuje na ukończenie projektu. Projekt powinny być zrealizowane w ramach ograniczonych zasobów.

(5) Projekt inwestycyjny - proces w ramach którego zasoby ludzkie, materialne i finansowe są zorganizowane w oryginalny sposób w celu podjęcia unikalnego wyspecjalizowanego zakresu prac zrealizowanych w ramach ograniczeń kosztowych i czasowych, aby osiągnąć jednolitą korzystną zmianę dzięki zapewnieniu ilościowych i jakościowych celów.

Projekt jest przedsięwzięciem tymczasowym. Jest procesem zaplanowanymi kontrolowanym, który ma doprowadzić do pozytywnego skutku i stworzenia nowej, unikalnej jakości. Tymczasowość projektu oznacza, że ma on ściśle określony początek i koniec, a nowość, że produkt lub usługa w wyraźny sposób są inne niż wszystkie produkty i usługi. Progresywność projektu oznacza, że cele osiągane są poprzez liniowy i ciągły postęp.

atrybuty projektu inwestycyjnego:

Cechy projektu inwestycyjnego:

Przedsięwzięcie inwestycyjne - kompleksowe zamierzenie rozwojowe przedsiębiorstwa, skonkretyzowane co do celu, zakresu rzeczowego, czasu i miejsca realizacji oraz przewidywanego okresu użytkowania (najczęściej wdrażane, realizowane, projekt nie zawsze musi być zrealizowany). Jest pojęciem węższym niż projekt inwestycyjny. Projekt inwestycyjny, bowiem może składać się z wielu przedsięwzięć.

Inwestor - podmiot posiadający kapitał, czyli wolne czasowo środki finansowe, dobra rzeczowe lub niematerialne i lokujący go w celu osiągnięcia zysku. Angażuje środki gospodarcze rezygnując z ich bieżącej konsumpcji, oczekując, iż przyszła wartość inwestycji pozwoli na zrealizowanie zakładanych zysków. Zachowanie inwestora jest funkcją trzech zmiennych: stopą zwrotu z inwestycji, ryzyka, czasu. Inwestor powinien założyć żądaną stopę zwrotu i minimalne ryzyko znając czas, na jaki zamraża środki.

Inwestycje finansowe nazywane także lokatami kapitałowymi polegają na lokowaniu kapitału najczęściej w postaci środków pieniężnych, a niekiedy w postaci środków rzeczowych w innym podmiocie gospodarczym. Celem inwestycji finansowych jest osiągnięcie określonego dochodu w postaci:

Inwestycje kapitałowe - są dokonywane za pomocą transakcji instrumentami finansowymi. Istotą decyzji kapitałowych jest inwestowanie środków pieniężnych bez ich zamiany na dobra rzeczowe.

Instrumenty finansowe - lokaty udziałowe i wierzytelnościowe

Klasyfikacja rynku finansowego z punktu widzenia instrumentów finansowych, rynek finansowy dzielimy na:

  1. rynek pieniężny (money market)

  2. rynek kapitałowy (capital market)

  3. rynek instrumentów pochodnych

Instrumenty finansowe (financial instrument) - kontrakty pomiędzy dwoma stronami (kupujący i sprzedający) regulującymi zależność finansową, w jakiej obie strony pozostają.

Rynek, na którym są zawierane transakcje finansowe to rynek finansowy(financial market). Jego kształt zależy od emitentów instrumentów finansowych inwestorów, pośredników oraz działalności regulacyjnej i podatkowe państwa.

Instrumenty rynku pieniężnego - charakteryzują się terminem wymagalności co najwyżej do 1 roku i zaliczamy:

Instrumenty rynku kapitałowego - są to transakcje instrumentami finansowymi o charakterze wierzycielskim bądź własnościowym. Zaliczamy tu:

Formy instrumentów finansowych

Podstawową formą instrumentów finansowych są papiery wartościowe. Papiery wartościowe są takimi instrumentami finansowymi, które są zabezpieczone aktywami emitenta. Do papierów wartościowych zalicza się;

Instrumenty finansowe mogą przybierać różne formy. Ze względu na charakter lokaty finansowe można podzielić na dwa rodzaje:

  1. lokaty finansowe o charakterze udziałowym

  2. lokaty finansowe o charakterze wierzytelnościowym

Lokaty finansowe udziałowe - są taka formą inwestycji finansowych, których istotą jest udostępnianie kapitału w zamian za prawo do własności podmiot emitującego instrumenty finansowe. Najważniejszymi formami są akcje, udziały w spółkach nieemisyjnych jednostki uczestnictwa w otwartych funduszach powierniczych. Dochody uzyskiwane z lokat udziałowych są bezpośrednio zależne od wyników osiąganych przez biorcę kapitału. W przypadku lokaty finansowej udziałowej niezmiernie ważną sprawą dla inwestora jest ryzyko związane z lokatą finansową. W lokacie finansowej udziałowej tkwi największe ryzyko, ponieważ z tytułu nabytych praw inwestor nie ma zapewnionych przychodów, ponieważ zależą one od wypracowanych wyników, a ponadto inwestor ryzykuje utratą wniesionego kapitału, gdyż ponosi odpowiedzialność za zobowiązania spółki, a także ma obowiązek uczestnictwa w pokrywaniu strat spółki.

Lokaty finansowe wierzytelnościowe - są taką formą lokat finansowych, która polega na czasowym udostępnianiu podmiotów gospodarczych środków finansowych w zamian za określone w umowie korzyści (płatności). Przykładami są tu: bony, depozyty oszczędnościowe, obligacje, pożyczki. Lokaty finansowe wierzytelnościowe zapewniają przychód (dochód), który wyraża procent od pożyczonego (udostępnionego) kapitału. W warunkach inflacyjnych dominuje zmienne oprocentowanie lokaty finansowe wierzytelnościowe natomiast, gdy siła nabywcza pieniądza rośnie i oprocentowanie na rynku finansowym maleje, lokaty finansowe wierzytelnościowe są oprocentowane zwykle wg stałej stopy procentowej. W bilansie przedsiębiorstwa lokaty finansowe wierzytelnościowe jako inwestycje długo lub krótkoterminowe, przedstawiane są jako inne papiery wartościowe, udzielone pożyczki lub pozostałe aktywa finansowe.

Inwestycje rzeczowe są formą przedsięwzięć gospodarczych, które polegają na powiększaniu zasobów niefinansowych składników majątku trwałego przedsiębiorstwa. Jest to organizowanie środków finansowych w środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne. Przedmiotem inwestycji rzeczowych mogą być różne dobra trwałe. Z tego punktu widzenia można wyróżnić dwa rodzaje inwestycji:

  1. inwestycje na dobra rzeczowe - to taka forma inwestycji, której istotą jest lokowanie środków finansowych w dobra rzeczowe o dużej i unikalnej wartości, np. nieruchomości, dzieła sztuki, metale szlachetne. Nie chodzi tu o wartość użytkową, jaką reprezentuje dane dobro, lecz o korzyści finansowe związane z jego posiadaniem, czyli o przyrost wartości tych dóbr w przyszłości. Ten rodzaj inwestycji służy bardziej celom prestiżowym niż celom komercyjnym. Na tego rodzaju inwestycje mogą sobie pozwolić jedynie bardzo silne ekonomicznie przedsiębiorstwo o ugruntowanej pozycji na rynku np. zakup obrazów, zabytkowego dworu.

  2. inwestycje rzeczowe produkcyjne - to taka forma inwestycji, której istotą jest organizowanie (angażowanie) środków finansowych w środki trwałe podmiotu gospodarczego. Polegają one na powiększaniu środków trwałych w drodze ich zakupu lub tworzenia środków trwałych we własnym zakresie. Dzięki inwestycjom rzeczowym produkcyjnym zwiększa się zdolność wytwórcza jednostki gospodarczej. Ostatecznym celem tych inwestycji jest zapewnienie pożądanej stopy zwrotu, czyli zysku korzyści poprzez stworzenie, odtworzenie lub powiększenie zdolności wytwórczych przedsiębiorstwa. Wśród tych inwestycji są:

Etapowość projektu inwestycyjnego:

Każdy projekt posiada określoną strukturę składającą się z etapów:

Każdy etap inwestycyjny może składać się z zadań inwestycyjnych.

Każde zadanie inwestycyjne składa się z wielu obiektów inwestycyjnych.

Typy projektów:

  1. projekt duży - jego realizacja wymaga poniesienia bardzo dużych kosztów oraz wymaga interwencji dużej ilości specjalistów różnych dziedzin. Realizuje się je przez kilka lub kilkanaście lat.

  2. projekt mały - charakteryzuje się małymi kosztami. Realizowany przez 2-3 osoby w ciągu kilku tygodni..

  3. projekty organizacyjne - dotyczą zmian w organizacji przedsiębiorstwa, jego funkcjonowaniu, czy systemie pracy. Celem ich jest reorganizacja wewnętrznej struktury organizacji, zmian sposobu jego funkcjonowania, poprawie wydajności, usprawnienia przepływu informacji. Przykładem są projekty informatyczne w przedsiębiorstwach.

  4. projekty rozwojowe - dotyczą przedmiotu działalności danej organizacji. Polegają one na opracowywaniu nowych produktów lub usług, jak też na wprowadzaniu ich na rynek oraz organizowaniu działań towarzyszących ich opracowywaniu. Przykładem może być planowanie strategii marketingowej, projektowanie techniczne wyrobu.

  5. projekty stricte inwestycyjne - dotyczą one infrastruktury technicznej danego przedsiębiorstwa i polegają na szeroko rozumianych zmianach warsztatu pracy. Mogą to być zarówno projekty uzupełniające i rozbudowujące dotychczasową infrastrukturę, jak i realizujące całkowicie nowe inwestycje. Projekty te realizowane są poprzez zlecenia zewnętrzne z udziałem wyspecjalizowanych firm i kooperantów. Są to projekty o charakterze technicznym. Projekty te zlecane są wyspecjalizowanym firmą.

Wśród projektów wyróżnia się trzy typy projektów:

  1. projekty typu identyfikacyjnego - ich celem jest przedstawienie aktualnego stanu dowolnego procesu lub obiektu.

  2. projekty typu diagnostycznego - zawierają wszelkiego typu analizy, ekspertyzy; mają one na celu ustalenie przyczyn i ocenę bieżącego stanu.

  3. projekty typu prognostycznego - dotyczą zdarzeń przyszłych, mają charakter planistyczny i często są podstawą wstępnych decyzji.

Uwzględniając kryterium rodzajowe wyróżniamy:

  1. Projekty badawcze - są to głównie prace naukowe, rozwojowe, doświadczalne. W dużych organizacjach są specjalne jednostki zajmujące się tego typu projektami: laboratoria, biura projektowe. Do tego rodzaju projektów zaliczamy problematykę dotyczącą zarządzania zasobami ludzkimi, zarządzania jakością.

  2. Projekty techniczne - często są przedłużeniem projektów badawczych, dotyczą najczęściej modernizacji, wyposażenia zakładów przemysłowych, automatyzacji produkcji, komputeryzacji zarządzania, innymi słowy są to wszelkiego rodzaju projekty inwestycyjne.

  3. Projekty przemysłowe - dotyczą zintegrowanych rozwiązań techniczno - organizacyjnych; dotyczą głównie procesu produkcji, zaopatrzenia, logistyki, controllingu produkcji itp.

  4. Projekty systemów zarządzania - możemy podzielić na:

    1. ekonomiczne - mają charakter strategiczny i skierowane są głównie na rozwój, dotyczą systemów zajmujących się zarządzaniem produkcją, personelem, marketingiem, kosztami.

    2. organizacyjne - które dotyczą głównie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa, współpracy gosp., ponadto wlicza się do tej grupy projektów również zarządzanie jakością i informacjami.

Cele projektów inwestycyjnych:

  1. cel wymaganych parametrów technicznych - jest on relatywny w stosunku do specyfikacji funkcjonalnych i technicznych wyrobów, które definiują poziom jakości i wymagają zrealizowania dużej grupy elementów, aby zaspokoić oczekiwania odbiorców.

  2. cel okresu realizacji, który wyraża minimum potrzeby i oczekiwania odbiorców. Opóźnienie może w pewnych przypadkach spowodować brak zainteresowania dobrym i solidnym zakończeniem projektu.

  3. cel kosztów - jest on finansowym tłumaczeniem środków, które zamawiający projekt akceptuje z uwagi na wymagane parametry techniczne, ekonomiczne i czas realizacji. Cel ten może być wyznaczany na pierwszoplanowy, jeśli projekt odpowiada zapotrzebowaniom klienta określonym w kontrakcie, w którym koszt realizacji i projektu jest określony, i nie podlega rewizji.

UCZESTNICY PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH:

Cykl życia projektu.

Wszystkie fazy składają się na cykl życia projektu, czyli całość procesów prowadzących od rozpoczęcia projektu do jego zakończenia. Dzięki cyklowi życia projektu można zdefiniować początek i koniec realizacji projektu oraz można umożliwić określone rodzaje działań podejmowanych przed realizacją projektu oraz podejmowanych po jego zakończeniu.

Projekty wykonywane w kolejnych fazach stanowią całość składającą się na cykl życia projektu. Każda faza ma za zadanie dostarczyć określony produkt będący podstawą prac w następnej fazie.

Cykl życia projektu - określa działania jakie będą podejmowane na początku każdej fazy i co będzie wynikiem działań danej fazy cyklu. Cykl życia projektu jasno określa jakie produkty są dostarczane przed rozpoczęciem określonej fazy cyklu życia i jakie powstają w wyniku działań rej fazy.

Cykl życia projektu pomaga określić jaka praca powinna zostać wykonana w każdej fazie oraz kto powinien brać udział w poszczególnych fazach.

Na ogół cykl życia projektu inwestycyjnego charakteryzuje się:

Należy pamiętać o tym, że cykl życia projektu nie jest tym samym co cykl życia produktu. Projekt wprowadzania nowego komputera na rynek jest tylko faza cyklu życia tego komputera, jako produktu.

Fazy projektu możemy wydzielić na podstawie ich efektów. Jeżeli efekt jest oddzielnym, możliwym do zweryfikowania produktem, to możemy mówić o fazie. Fazy pomagają w kontroli projektu, a jednocześnie trzeba patrzeć globalnie na cały projekt, aby móc kontrolować np. koszty. W tym celu wykonuje się przeglądy końcowe po każdej fazie. Przegląd wiąże się z zatwierdzeniem efektów poprzedniej fazy i decyzją o przejściu do kolejnej (lub przerwaniu projektu).

Fazy rozwoju projektu inwestycyjnego:

  1. inicjatywa inwestycyjna

  2. planowanie

  3. realizacja

  4. kontrola

  5. zamknięcie projektu

FAZA I - INICJATYWA INWESTYCYJNA

Inicjatywa inwestycyjna związana jest z uświadomieniem przez inwestora konieczności i realizacji nowej inwestycji. Podjęcie decyzji w odpowiednim czasie oraz miejscu o formie, rodzaju i wielkości lokaty inwestycji na podstawie znaczenia dla każdego przedsiębiorstwa. Dlatego wykorzystuje się wszystkie możliwości techniczno - organizacyjne wspomagane badaniami naukowymi i ekspertyzami, które mają zmaksymalizować zyski.

FAZA II - PLANOWANIE

Ze względu na powodzenie realizacji całego przedsięwzięcia jest to najważniejsza jego część. W ranach tej fazy wyróżnia się następujące etapy:

  1. identyfikacja możliwości inwestycyjnej, tzw. studium możliwości

  2. wstępna selekcja projektu, tzw. studium przedrealizacyjne

  3. formułowanie projektu, tzw. studium ostatecznej wersji projektu

  4. ocena projektu i decyzja inwestycyjna, tzw. raport oceniający

A) Studium możliwości wymaga analizy:

  1. chłonności rynku i popytu, programu produkcyjnego, zdolności produkcyjnych przedsiębiorstwa

  2. nakładów materiałochłonnych, surowców i materiałów zastępczych

  3. rozmiarów i struktury importu oraz możliwości jego substytucji

  4. możliwości współpracy z zagranicą, zarówno w zakresie realizacji inwestycji, jak i zbytu produkcji

  5. możliwość pionowej integracji produkcji lub jej dywersyfikacji

  6. analiza skłonności do inwestowania

  7. ukierunkowania polityki inwestycyjnej przedsiębiorstwa lub państwa

B) Celem studium przedrealizacyjnego jest:

  1. potwierdzenie, że zbadane zostały wszystkie warianty projektu

  2. wykazanie, że koncepcja projektu uzasadnia przeprowadzenie analizy szczegółowej w formie studium ostatecznego

  3. potwierdzenie, że projekt można uznać albo za atrakcyjny z punktu widzenia inwestora, albo za niemożliwy do realizacji

  4. wykazanie, że projekt nie zagraża środowisku naturalnemu, a jego potencjalne oddziaływanie na środowisko nie narusza norm krajowych w tym zakresie

C) Studium ostatecznej wersji projektu:

Na tym etapie powinny być określone i krytycznie przeanalizowane wszystkie uwarunkowania projektu inwestycyjnego o charakterze handlowym, ekonomicznym, technicznym, finansowym i ekologicznym. Uwarunkowanie te powinny być podstawą do podjęcia decyzji inwestycyjnej.

D) Elementy ostatecznej wersji projektu:

  1. uzasadnienie budowy projektu o określonej zdolności produkcyjnej

  2. dochody ze sprzedaży

  3. koszty produkcji i sprzedaży

  4. stopa zwrotu zainwestowanego kapitału

  5. wielkość nakładów inwestycyjnych wraz z niezbędnym kapitałem obrotowym

  6. technologie i wyposażenie

  7. zaopatrzenie

  8. wpływ na środowisko naturalne

FAZA III - REALIZACJA PROJEKTU (eksploatacji projektu)

Składa się ona z dwóch etapów:

  1. inwestycyjnego

  2. operacyjnego

Etap inwestycyjny, który rozpoczyna się w momencie podjęcia decyzji o realizacji projektu inwestycyjnego. W ramach tego etapu wyróżnia się:

  1. projektowanie techniczne ( np. harmonogramy prac, szczegółowe projekty inżynieryjno - budowlane)

  2. negocjacje i zawieranie umów w sprawie finansowania projektu, nabycia technologii, dostaw maszyn i urządzeń, zakupu usług, licencji, itp.

  3. budowa obiektu (czyli przygotowanie terenu, wzniesieni budynków i ich wyposażenie)

  4. rekrutacja i szkolenia

  5. oddanie inwestycji do eksploatacji

Etap operacyjny, który trwa od rozpoczęcia produkcji na skalę narodową do likwidacji projektu, czyli zakończenia projektu inwestycyjnego. Wyróżniamy tu dwie fazy:

  1. faza dochodzenia do projektowanej zdolności produkcyjnej, pojawiają się w niej problemy techniczne, technologiczne, kadrowe. Większość tych problemów ma źródło w nieprawidłowościach kary realizacji inwestycji.

  2. faza pełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych, które oceniane są na podstawie wpływów i wydatków związanych ze sprzedażą produktu

FAZA IV - KONTROLA

Kontrola decyzji inwestycyjnych powinna obejmować:

  1. bieżącą kontrolę, względnie monitoring podstawowy dla zapewnienia efektywności przedsięwzięć inwestycyjnych wielkości ekonomicznych podczas realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia inwestycyjnego. Dzięki wczesnej identyfikacji niekorzystnych zjawisk można podjąć stosowne działania zmierzające do ich ograniczenia lub wyeliminowania. Do takich zjawisk należą:

  1. audyt porealizacyjny, przeprowadzony po zrealizowaniu przedsięwzięcia inwestycyjnego. I obejmuje on porównane prognozy z rzeczywistym wykonaniem oraz identyfikacji przyczyn ewentualnych odchyleń między wartościami planowanymi a zrealizowanymi założeniami o charakterze:

Cele kontroli efektów przedsięwzięć inwestycyjnych:

  1. poprawa jakości prognoz - osoby sporządzające prognozy w większym stopniu są pod naciskiem opinii zarządu i mobilizowane są poprzez ciągłe kontrole do stawiania coraz bardziej trafnych przewidywań. Kontrola rezultatów podjętych decyzji wpływa na zmianę szacunków korzyści związanych z nowymi przedsięwzięciami inwestycyjnymi. Każda wykazana rozbieżność między rzeczywistymi a planowanymi wynikami danego przedsięwzięcia inwestycyjnego powinna wpływać na poprawę pracy osób, które zajmowały się oceną jego efektywności.

  2. poprawa bieżących działań - przedsiębiorstwa są zarządzane przez zespół ludzi, którzy mogą pracować bardziej lub mniej efektywnie. Gdy dany zespół opracowuje prognozy dla konkretnego przedsięwzięcia, jego członkowie w pewnym sensie wystawiają na próbę swoja reputację zawodową. Jeżeli koszty przewyższają poziom prognozowany, albo przychody ze sprzedaży są poniżej zaplanowanej wielkości, to kierownicy w działach produkcji, marketingu lub sprzedaży będą się starali usprawnić działanie podległych im obszarów, aby zbliżyć wyniki do prognozowanych

Budżetowanie przedsięwzięć inwestycyjnych:

    1. jest to proces analizy danego przedsięwzięcia inwestycyjnego i podejmowania decyzji

    2. jest to zespół działań mających cna celu wybór przedsięwzięć inwestycyjnych, które zapewniają maksymalny w danych warunkach przyrost wartości firmy

    3. jest to proces oceny proponowanych długoterminowych przedsięwzięć inwestycyjnych lub przebiegu przyszłej działalności firmy w celu alokacji ograniczonych środków

    4. jest to technika wspomagająca podejmowanie decyzji długookresowej, wymagająca zastosowania właściwych metod oceny przedsięwzięć inwestycyjnych i podejmowanie decyzji na podstawie właściwych kryteriów

Budżetowanie kapitałowe jest to wieloaspektowe działanie obejmujące poszukiwanie nowych propozycji inwestycyjnych, badanie i analizowanie konsekwencji proponowanych przedsięwzięć (badanie techniczne, marketingowe i finansowe) oraz wybór najbardziej efektywnego przedsięwzięcia.

Celem procesu budżetowania kapitałowego jest podjęcie decyzji o przyjęciu bądź odrzuceniu przedsięwzięcia inwestycyjnego w momencie, gdy analizowane jest przedsięwzięcie niezależne lub, gdy dokonuje się wyboru przedsięwzięcia najefektywniejszego w wypadku przedsięwzięć wzajemnie wykluczających się.

Etapy realizacji procesu budżetowania przedsięwzięć inwestycyjnych.

Model 1

  1. sformułowanie długofalowej strategii inwestycyjnej

  2. twórcze poszukiwanie i identyfikacja nowych możliwości inwestycyjnych

  3. oszacowanie oraz prognoza bieżących i przyszłych korzyści

  4. przygotowanie zestawu kryterium decyzyjnych

  5. zapewnienie przepływu niezbędnych informacji o możliwościach inwestycyjnych na szczebel decyzyjny

  6. przeprowadzenie stałego monitoringu przedsięwzięcia inwestycyjnego

Model 2

  1. inicjatywa inwestycyjna

  2. opis przedsięwzięcia inwestycyjnego

  3. ustalenie kryterium efektywności

  4. wyznaczenie wariantów inwestycyjnych

  5. wstępna selekcja wariantów inwestycyjnych

  6. ocena wariantów inwestycji

  7. wybór wariantu najlepszego

  8. realizacja przedsięwzięć inwestycyjnych

  9. kontrola przedsięwzięć inwestycyjnych

Model 3

  1. opracowanie strategii działania firmy

  2. określenie w ramach strategii potrzeby w zakresie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych

  3. określenie możliwości firmy w odniesieniu do sformułowanych potrzeb

  4. zebranie informacji niezbędnych do oceny przedsięwzięć inwestycyjnych

  5. określenie metody oceny przedsięwzięć inwestycyjnych

  6. określenie kryteriów wg których dane przedsięwzięcie inwestycyjne zostanie lub nie zostanie zaakceptowane

  7. wskazanie, które przedsięwzięcia inwestycyjne spełniają kryteria opłacalności, a które powinny być odrzucone

  8. szczegółowe określenie wysokości środków kapitałowych na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych

  9. rozpoczęcie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych

  10. przeprowadzenie monitoringu przyjętych założeń

  11. rozpoczęcie eksploatacji przedsięwzięć inwestycyjnych

  12. przeprowadzenie likwidacji przedsięwzięć inwestycyjnych

  13. ocena i analiza ewentualnych odchyleń rzeczywistych wyników od wyników oczekiwanych

Model 4

  1. Faza generowania idei przedsięwzięcia inwestycyjnego

    1. poszukiwanie możliwości przedsięwzięć inwestycyjnych zgodnych ze strategią firmy

    2. wstępna ocena idei możliwości inwestycji umożliwiająca określenie celowości powodzenia dalszych szczegółowych badań nad przedsięwzięciami inwestycyjnymi

    3. definiowanie przedsięwzięć inwestycyjnych

    4. określenie możliwych inwestycji alternatywnych

    5. gromadzenie danych i przyjmowanie założeń

  2. Ocena przedsięwzięć inwestycyjnych

    1. obliczanie przyrostowych strumieni gotówkowych charakteryzujących korzyści z przedsięwzięć inwestycyjnych

    2. pomiar korzyści

    3. analiza ryzyka przedsięwzięć inwestycyjnych

    4. ocena korzyści i strategicznych celów przedsięwzięć inwestycyjnych na tle ryzyka i ograniczeń występujących w przedsiębiorstwie

  3. Autoryzacja przedsięwzięcia inwestycyjnego

    1. przygotowanie i zatwierdzenie całkowitych, planowanych nakładów inwestycyjnych w ramach rocznego budżetu środków kapitałowych

    2. przekazanie danych w zakresie potrzeb kapitałowych

    3. podjęcie decyzji inwestycyjnej polegającej na akceptacji, odrzuceniu lub modyfikacji

  4. Wdrażanie przedsięwzięcia inwestycyjnego

    1. faza monitoringu i kontroli wdrażania

    2. ocena postępu i oczekiwanego rezultatu decyzji inwestycyjnych

    3. kontrola po zrealizowaniu przedsięwzięć inwestycyjnych

Cechy nakładów inwestycyjnych:

  1. znaczne obciążenie dla inwestora - oznacza, że wartość oraz rozmiary projektów inwestycyjnych realizowanych zarówno w nowo powstałych lub funkcjonujących przedsiębiorstwach, są z reguły znaczne w stosunku do istniejących zasobów

  2. zaangażowanie zasobów na długi czas - zwrot zaangażowanych środków jest możliwy po długi okresie czasu ze względu na rozmiary inwestycji

  3. uzyskiwanie korzyści w przyszłości - biorąc pod uwagę długi okres realizacji projektu oraz spłatę kapitału, efekty ekonomiczne znane są dopiero w dłuższym okresie czasu, z tego względu w każdym projekcie inwestycyjnym należy uwzględnić zmianę wartości pieniądza w czasie

  4. element ryzyka i niepewności - biorąc pod uwagę cykl życia projektu należy uwzględniać zmienność wszystkich parametrów charakteryzujących projekt

  5. znaczny wpływ na osiąganie zakładanych celów finansowych - dotyczy to w szczególności przedsięwzięć realizowanych w ramach funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wyniki finansowe zależą od wielu czynników, z których do najważniejszych zaliczamy poziom nakładów na rozwój majątku rzeczowego, obrotowego, finansowego i niematerialnego danego przedsiębiorstwa.

  6. określenie przyszłego kierunku rozwoju przedsiębiorstwa - nabyte i wytworzone wartości wskazują na jaki rynek lub segment rynku przedsiębiorstwo zmierza. O kierunku rozwoju może również decydować rodzaj i wielkość ponoszonych nakładów.

Wyznaczniki decyzji inwestycyjnej.

  1. otoczenie ekonomiczne - określane jest ono przez wskaźniki gospodarcze i ekonomiczne, tj. poziom stóp procentowych, poziom wynagrodzenia, inflacji, dynamika PKB, stopa oszczędności w gospodarce, saldo obrotów handlowych, wielkość bezpośrednich inwestycji zagranicznych oraz wielkość inwestycji portfelowych, przyrost naturalny, przeciętne wynagrodzenie w danej branży, itp.

  2. otoczenie prawne i administracyjne - wytycza je m.in. licencjonowanie, system zezwoleń, dotacje, subsydia, a z drugiej strony ograniczenie udziału państwa w procesie gospodarczym, prosty i przejrzysty system podatkowy, system prawa gospodarczego oraz sprawna administracja rządowa.

  3. otoczenie technologiczne - wpływa ono na szybkość wdrażania nowych rozwiązań

  4. otoczenie polityczne - tworzy je system rządu, stabilność polityczna, skład koalicji rządzącej, kultura polityczna i system wyborów.

  5. otoczenie naturalne - decyduje o preferencjach środowiska, w którym funkcjonuje dane przedsiębiorstwo, a tworzy je klimat, położenie geograficzne, ukształtowanie terenu, dostęp do morza i szlaków wodnych, powierzchnia terenów niezurbanizowanych, jakość i troska o stan środowiska naturalnego.

  6. otoczenie kulturowe - wpływ na nie mają zwyczaje i upodobania konsumentów, zakres korzystania z usług instytucji finansowych, otwartość na inne kultury i innowacje.

  7. preferencje i oczekiwania konsumentów - są one z reguły autonomiczne, ale mogą ulec zmianie pod wpływem działań marketingowych

  8. wrażliwość przedsiębiorstwa na cykl koniunkturalny - oznacza, że niska wrażliwość na cykle koniunkturalne jest pożądana przede wszystkim z punktu widzenia przedsiębiorstw wytwarzających artykuły pierwszej potrzeby

  9. koszt i dostępność surowców - przedsiębiorstwa działające w oparciu o wykorzystywanie rzadkich surowców generują większe ryzyko, ponieważ rzadkość występowania przekłada się na poziom cen i koszty transportu

  10. poziom konkurencji - im większa konkurencja, tym trudniejsze warunki działania.

  2. Systematyka metod oceny inwestycji.

    1. Charakterystyka metod prostych: okres zwrotu nakładów, prosta stopa zwrotu, analiza porównawcza kosztów i przychodów.

    2. Charakterystyka metod dyskontowych: wartość zaktualizowana netto, zaktualizowana stopa zwrotu, wewnętrzna stopa zwrotu.

Systematyka metod Oceny Inwestycji

- metody proste

- metody dyskontowe

Metody proste:

Metody dyskontowe

Cech metod prostych:

  • oparte na analizie jednego roku lub kilku lat (do trzech lat)

  • nie uwzględniają zmienności efektów i nakładów

  • nie uwzględniają wartości rezydualnej (wartości pozostałej)

  • nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie

  • nie są skomplikowane i nie są kosztowne

Cech metod dyskontowych:

  • oparte są na analizie całego okresu realizacji i eksploatacji inwestycji (długi okres)

  • uwzględniają zmienność osiągniętych efektów i poniesionych nakładów

  • uwzględniają wartość rezydualną (wartość pozostałą)

  • uwzględniają zmianę wartości pieniądza w czasie

  • wymagają bardziej złożonych obliczeń

Rodzaje metod prostych:

  • prosty okres zwrotu nakładów

  • prosta stopa zwrotu

  • analiza porównawcza kosztów

  • analiza porównawcza zysków

  • analiza progu rentowności

Rodzaje metod dyskontowych

  • wartość zaktualizowana netto (NPV)

  • zaktualizowana stopa zwrotu nakładów (NPVR)

  • wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

  • zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu (MIRR)

  • współczynnik korzyści koszty (BCR)

Metody proste

Metody proste powinny być stosowane

  1. Okres zwrotu nakładów - ile lat będziemy eksploatować inwestycje, aby odzyskać poniesione nakłady inwestycyjne. Metoda ta w rzeczywistości nie odpowiada jednak w pełni na to pytanie, ponieważ inwestycje są wieloletnie.

    2. OZN=

    PNI

    lub

    OZN=

    PNI

    ZR +A+O

    ZR

    gdzie:

    OZN - okres zwrotu nakładów

    PNI - początkowe nakłady inwestycyjne

    ZR - zysk roczny

    A - amortyzacja

    O - odsetki (nadwyżka finansowa, jaką spodziewamy się uzyskać z inwestycji)

    Wady i zalety metody okresu zwrotu nakładów:

    Przy analizie okresu zwrotu nakładów wybieramy ten wariant inwestycji, który charakteryzuje się krótszym okresem zwrotu poniesionych nakładów.

    1. Proste stopy zwrotu - są relatywną miarą bezwzględnej opłacalności przedsięwzięć inwestycyjnych i wyrażają relację korzyści netto z danego przedsięwzięcia inwestycyjnego do wielkości zaangażowanego w nie kapitału. Prosta stopa zwrotu jest stosunkiem zysku netto (ZN) do całkowitych początkowych nakładów inwestycyjnych (I) lub też jako stosunek zysku netto do kapitału zakładowego lub akcyjnego (KA). Ogólna postać prostych stóp zwrotu wyrażają formuły:

    ROI=

    ZN

    lub

    ROE

    ZN

    a

    Jkc =

    ∑(Q x Jkz) + CKS

    I

    KA

    Q

    gdzie:

    ROI/ROE - prosta stopa zwrotu

    I - nakład inwestycyjny

    ZN - zysk netto

    KA - kapitał akcyjny lub zakładowy

    Jkc - jednostkowy koszt całkowity

    Jkz - jednostkowy koszt zmienny

    CKS - koszt stały

    Q - liczba wytworzonych wyrobów

    Okres zwrotu nakładów i prosta stopa zwrotu to metody, które pozwalają w większym stopniu na porównanie efektywności co najmniej dwóch projektów inwestycyjnych. Jeśli mamy tylko jedną inwestycję, metody te zawodzą.

    1. Księgowa stopa zwrotu z inwestycji (ARR)

    jest wskaźnikiem prezentującym średni księgowy zysk w stosunku do poniesionej inwestycji. Jest wiec to średnioroczny zysk netto (suma zysków netto podzielona przez liczbę lat funkcjonowania projektu) generowany przez projekt podzielony przez średnioroczną inwestycję rozumiana jako suma wartości początkowej i końcowej księgowej wartości netto inwestycji (czyli po uwzględnieniu amortyzacji) podzielony przez dwa:

    0x01 graphic

    gdzie:

    ARR - księgowa stopa zwrotu

    L - liczba lat (lub innych okresów) funkcjonowania projektu

    WPI - wartość początkowa inwestycji

    WKI - wartość końcowa inwestycji

    Księgowa stopa zwrotu z inwestycji (ARR) - to przeciętną wartość okresowej dochodowości jaka jest możliwa do osiągnięcia w zakładanym czasie jej eksploatacji. Obliczamy ja jako wartość średniej arytmetycznej z przyszłych oczekiwanych strumieni pieniężnych generowanych z inwestycji (CF) w stosunku do wartości początkowej nakładów inwestycyjnych.

    0x01 graphic

    Wady i zalety księgowej stopy zwrotu z inwestycji (ARR):

    nie można jej stosować dal przedsięwzięć cechujących się różnym poziomem ryzyka

    1. Analiza porównawcza kosztów ma zastosowanie dla wyrobu alternatywnych wariantów inwestycji, w których efekcie powstanie możliwość produkcji i sprzedaży produktów o identycznych walorach użytkowych i rynkowych, zapewniających możliwość zastosowania jednakowej ceny sprzedaży.

    Jako bardziej efektywny wariant wybiera się ten, który zapewnia niższe jednostkowe koszty wytwarzania produktu, przy założeniu, że próg rentowności sprzedaży w danym wariancie leży poniżej przewidywanego zapotrzebowania rynku.

    Jeżeli przyjąć, że koszty zmienne zmieniają się proporcjonalni w miarę wzrostu produkcji i sprzedaży, przy równoczesnej degresji jednostkowych kosztów stałych, to próg rentowności wyznacza wielkość produkcji, przy której przychody ze sprzedaży zrównują się z kosztami wytworzenia sprzedanych wyrobów (zysk równa się 0).

    Zadanie

    Na podstawie danych z tabeli obliczyć jednostkowy koszt całkowity i określić, która inwestycja jest bardziej opłacalna.

    Wariant A

    Wariant B

    Planowane rozmiary sprzedaży

    2500

    2500

    Jednostkowy koszt zmienny

    420

    390

    Koszt stały

    18600

    21400

    Jednostkowy koszt całkowity

    427,4

    398,6

    Im jednostkowy koszt całkowity (Kjc) jest niższy, tym lepsza jest inwestycja, ponieważ są tańsze koszty.

    Oznacza to, że wariant inwestycyjny B przyniesie inwestorowi niższy jednostkowy koszt całkowity, a zatem dana inwestycja charakteryzować się będzie niższymi kosztami.

    UWAGA! Metodę tę można wykorzystywać tylko w przypadku jednorodnych wyrobów.

    1. Analiza porównawcza zysków - ma zastosowanie dla wyborów alternatywnych warunków inwestycji, w efekcie których powstanie możliwość produkcji i sprzedaży produktów o podobnych warunkach użytkowych i rynkowych zapewniających możliwość zastosowania różnych cen sprzedaży.

    Jako bardziej efektywny wariant wybiera się ten, który zapewni wyższe zyski, przy założeniu, że próg rentowności i sprzedaży w danym wariancie leży poniżej przewidywanego zapotrzebowania rynku.

    1. Analiza progu rentowności

    Wstępna analiza obejmuje:

      1. analizę progu rentowności

      2. analizę wrażliwości

    Analiza progu rentowności - pozwala na określenie tzw. punktu wyrównania, odpowiadającego takiej wielkości produkcji (sprzedaży), przy której przychody ze sprzedaży zrównoważą koszty produkcji. Jest to punkt graniczny, powyżej którego badane przedsięwzięcie zaczyna przynosić zyski.

    Metody wyznaczania progu rentowności

    - graficzna

    - algebraiczna

    Graficzne wyznaczanie progu rentowności - założenia:

    1. wartość produkcji jest równa wartości sprzedaży

    2. koszty produkcji są funkcją wielkości produkcji lub wielkości sprzedaży

    3. koszty stałe są jednakowe dla każdej wielkości produkcji

    4. jednostkowe ceny sprzedaży nie ulegają zmianie z upływem czasu i wraz ze zmianą skali produkcji

    5. wartość sprzedaży jest funkcją liniową jednostkowej ceny i ilości sprzedaży

    Równanie kosztów produkcji

    YKP =

    JKZ x Q + CKS

    Równanie przychodów ze sprzedaży

    YPS =

    C x Q

    Ilościowy próg rentowności

    BEPI =

    CKS

    C - JKZ

    Wartościowy próg rentowności

    BEPW=

    CKS

    x C

    C - JKZ

    gdzie:

    YKP - równanie kosztów produkcji

    JKZ - jednostkowy koszt zmienny

    Q - produkcja, sprzedaż, popyt

    CKS - całkowite koszty stałe

    C - cena

    YPS - równanie przychodów ze sprzedaży

    BEPI - ilościowy próg rentowności

    BEPW - wartościowy próg rentowności

    Maksymalny poziom zysku przy pełnym zaspokojeniu przewidywanego popytu:

    Z =

    Q x C - (CKS + Q x JKZ)

    Przykład

    Przedsiębiorstwo wytwarza jeden produkt. Jednostkowe koszty zmienne wynoszą 500 zł\szt. Przewiduje się, że przy cenie 700 zł\szt popyt wyniesie 20 000 szt w ciągu roku. Całkowite koszty stałe funkcjonowania przedsięwzięcia wynoszą 1 200 000 zł rocznie. Obliczyć ilościowy i wartościowy próg rentowności, zysk i jednostkowy koszt całkowity.

    Dane:

    C = 700 zł\szt

    Q = 20 000 szt

    CKS = 1 200 000 zł

    JKZ = 500 zł/szt

    Oblicz:

    Jkc = ?

    BEPi = ?

    BEPw = ?

    Z =?

    0x08 graphic

    Jkc =

    (20 000x500) + 120 000

    = 506

    20 000

    Z = 20 000 x 700 - (120 0000 + 20 000 x 500) = 14 000 000 - 11 200 000 = 2 800000

    YKP = 500 x 20 000 + 120 0000 = 11 200 000

    YPS = 20 000 x 700 = 14 000 000

    Analiza wrażliwości

    Podstawą analizy wrażliwości jest opracowanie optymistycznego i pesymistycznego wariantu zmiany warunków działania przedsiębiorstwa w przyszłości. Zmiany te wpływają bowiem na poziom elementów obliczeniowych progu rentowności.

    Analiza wrażliwości służy do oceny podatności przedsięwzięcia na zmiany poszczególnych czynników wykorzystywanych przy obliczaniu progu rentowności.

    W badaniach można uwzględnić zmianę jednego czynnika np. ceny, przy innych nie zmienionych lub też jednoczesną zmianę kilku czynników np.

    0x01 graphic

    graniczny poziom jednostkowej ceny sprzedaży

    C min =

    (JKZ x Q) + CKS

    Q

    graniczny poziom jednostkowych kosztów zmiennych

    JKZ max =

    (C x Q) - CKS

    Q

    margines bezpieczeństwa inwestycyjnego