AZOT FUNKCJE:

1. strukturalna - aminokwasy, aminy, peptydy

- białka strukturalne, fosfolipidy (np. cholina) błony cytoplazmatyczne

2. synteza białek - kwasy nukleinowe DNA, RNA

3. fotosynteza i oddychanie:

- chlorofil

- przenośniki protonów i elektronów (NAD, F AD, cytochromy) faza świetlna fotosyntezy, łańcuch oddechowy

- ATP nukleotydy purynowe i pirimidynowe

- CoA

4. metabolizm rośliny

- białka enzymatyczne

- koenzymy metabolizmu węglowodanów i tłuszczowców

- CoA

- ADP, ATP

5. wzrost roślin

- auksyny, cytokininy (biosynteza i dystrybucja)

6. związki specyficzne

- alkaloidy, witamina B

7. związki zapasowe - np. warstwa aleuronowa ziarniaków zbóż

FOSFOR FUNKCJE:

1. strukturalna

- fosfolipidy (lecytyna) błony cytoplazmatyczne

2. fotosynteza

- faza świetlna ATP, NAD P

- faza ciemna - estry fosforanowe cukrów

- karboksylaza RuBP

- transport asymilatów z chloroplastów do cytoplazmy

3. oddychanie

- glikoliza - estry-P cukrów, acetylo-CoA

- cykl Krebsa NADP, FAD

- łańcuch oddechowy przenośniki H⁺ i e NAD, NADP, FAD, FMN, kumulacja energii ATP

4. aktywny transport jonów i związków organicznych

- przez membrany komórkowe (ATP-aza)

- pobieranie i transport w roślinie (ATP)

5. metabolizm związków organicznych

- cukrów - estry-P (ATP)

- tłuszczowców - CoA, NAD, NADP

- białek - redukcja NO₃^- NH₄⁺ NADH₂

biosynteza aminokwasów ATP

kwasy nukleinowe

6. wzrost roślin - cytokininy, auksyny

7. związki zapasowe - fityna (nasiona zbóż)

POTAS FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator enzymów (ADP ATP i innych)

- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna

- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna

- biosynteza złożonych cukrowców (skrobia) i białek (RuBP-karboksylaza)

2. gospodarka wodna - regulacja, wzrost uwodnienia

- regulacja stopnia otwarcia aparatów szparkowych

dyfuzja pary wodnej - transpiracja

dyfuzja CO₂ i O₂ - fotosynteza i oddychanie

- aktywne i bierne pobieranie H₂O przez roślinę

3. transport asymilatów z donorów do akceptorów (przez floem) i dystrybucja asymilatów (plon)

4. wzrost roślin - auksyny, gibereliny, cytokininy

5. odporność na patogeny i szkodniki

- wyższa zawartość złożonych cukrowców (skrobia) i białek wyższa odporność

WAPN FUNKCJE:

1. strukturalna

- pektyniany Ca - blaszka środkowa,

- CaCO₃ - ściana komórkowa,

- mostki wapniowe - Ca - Ca - struktura membran (selektywna przepuszczalność) i białek enzymatycznych

2. gospodarka wodna - regulacja (spadek) uwodnienia komórek (zamykanie szparek)

3. regulacja przepuszczalności błon - transport przez membrany komórkowe

- struktura membran komórkowych

- aktywny transport = mediator sygnałów z błon do wnętrza komórki (Ca + specyficzne białko kalmodulina) = wpływ na metabolizm i transport do komórki

- aktywacja kanałów jonowych

4. katalityczna - ATP-aza (aktywny transport)

5. odporność na choroby - owoce (liście)

np. gorzka plamistość jabłek, zgnilizna owoców pomidorów, brunatnienie liści sałaty, brukselki - przy niedoborze

6. związki zapasowe - fityna

MAGNEZ FUNKCJE:

1. katalityczna = aktywator wielu enzymów

- fotosynteza - fosforylacja fotosyntetyczna

- oddychanie - fosforylacja oksydacyjna

- glikoliza

- cykl Krebsa

- metabolizm związków organicznych - synteza białek, tłuszczowców, węglowodanów, kw. nukleinowych, ATP

2. strukturalna

- pektyniany Mg - blaszka środkowa

- mostki - Mg - Mg - stabilizacja struktur komórkowych

- chlorofil fotosynteza

- rybosomy - stabilizacja struktury (synteza białek)

3. gospodarka wodna - regulacja (obniżenie) uwodnienia komórek

4. związki zapasowe - sole Mg kwasu fitynowego = fityna - sól wapniowo-magnezowa estru fosforanowego inozytolu (nasiona zbóż).

ŻELAZO FUNKCJE:

1. metaboliczna = składnik enzymów transportujących elektrony (reakcje oksydo-redukcyjne)

- fotosynteza - ferredoksyna, cytochromy (faza świetlna fotosyntezy)

- oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza (łańcuch oddechowy)

2. katalityczna

- aktywator enzymów w biosyntezie chlorofilu ( fotosynteza)

- udział w redukcji azotanów (wiązanie N atmosferycznego)

- biosynteza białek

SIARKA FUNKCJE :

1. strukturalna

- aminokwasy cysteina, cystyna, metionina

- peptydy - glutation

- białka strukturalne

- mostki -S-S- stabilizacja przestrzennej struktury białek

2. metaboliczna i kataboliczna

- aktywność enzymów (struktura białek enzymatycznych, koenzymy)

- glutation - reakcje oksydo-redukcyjne, koenzym (przemiany cyklu Krebsa)

- acetylo-CoA (aktywny octan) cykl Krebsa, utlenianie kwasów tłuszczowych

- witaminy - biotyna (H), tiamina (B) - koenzymy

3. fotosynteza

. ferredoksyna (faza świetlna fotosyntezy)

4. związki specyficzne (grupy rodankowe - N=C=S - ), olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan)

MAGNEZ ( Mg )

Pierwiastek RUCHLIWY

OBJAWY :

Widoczne miejscowo na liściach starszych.

Liście - chloroza plamkowata, plamy nekrotyczne, zaczerwienienia, nerwy liściowe zielone.

Rośliny jednoliścienne - pasiaste.

Rośliny dwuliścienne-mozaikowe.

Łodyga - słaba i cienka.

WYSTĘPOWANIE :

l. Funkcja strukturalna - pektyny

2. Uwodnienie koloidów

3. Fotosynteza :

a) chlorofil

b) aktywacja enzymów fosforylacji fotosyntetycznej .

4. Oddychanie :

a) aktywacja enzymów fosforylacji oksydacyjnej, glikolizy, cyklu Krebsa.

5. Metabolizm związków organicznych ­synteza białek, tłuszczów, węglowodanów.

6. Nasiona - fityny.

PRZYSWAJALNOŚĆ:

Mg²⁺ - kompleks sorpcyjny w glebie, rozpuszczalny, łatwo wymywany z gleby

ZAWARTOŚĆ:

W tkankach roślin. ok.5 mg Mg / 1g s.m.

ŻELAZO ( Fe )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY:

Widoczne na liściach młodych. Chloroza blaszki pomiędzy żyłkami (kolor cytrynowo-żółty), nerwy liści-zielone, nekroza na brzegach liścia.

WYSTĘPOWANIE:

l. W fotosyntezie - synteza chlorofilu, ferredoksyna, cytochromy.

2. Oddychanie - cytochromy, oksydaza cytochromowa, peroksydaza.

3. Reakcje oksydo-redukcyjne.

4. Synteza białek.

PRZYSWAJALNOŚĆ:

Zależy od pH gleby. Przy odczynie kwaśnym przyswajalność wyższa.

Fe²⁺ ze związkami organicznymi tworzy kompleksy chelatowe

(EDTA - kwas wersenowy + Fe) łatwo przyswajalne i transportowane.

Fe³⁺, Fe(OH)₂ - słabiej przyswajalne.

ZAWARTOŚĆ:

W liściach ok. 0,1 mg Fe / 1g s.m.

SIARKA ( S )

PIERWIASTEK MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY :

Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe - żywe. Chloroza liści młodych - blaszek i nerwów. Łodygi - cienkie i słabe.

WYSTĘPOWANIE :

1.Białka

grupy SH , -S-S- ­

aminokwasy

peptydy ( glutation )

CoA

ferredoksyna (proces fotosyntezy )

2. Pierścienie heterocykliczne

tiamina (witamina B1), biotyna

3. Grupy rodankowe -N=C=S­-

olejki gorczyczne (gorczyca, czosnek, chrzan).

PRZYSWAJALNOŚĆ:

1. SO₄^2- - słabo wiązany przez koloidy glebowe.

2. Formy organ. - utleniane i mineralizowane do SO₄^2- przez mikroorganizmy.

3. Forma SO₂ dobrze przyswajana przez liście.

ZAWARTOŚĆ:

W tkankach roślinnych 2-5 mg S / 1g s.m.

AZOT (N)

Pierwiastek RUCHLIWY

OBJAWY:

Widoczne na liściach starszych. Silnie zahamowany wzrost. Liście jasnozielone, dolne żółte szybko brązowieją i usychają. Łodyga krótka i słaba. Korzenie - cienkie, długie. WYSTĘPOWANIE:

l. Aminokwasy - białka struktural. zapasowe i enzymatyczne.

2. Pierścienie pirolowe - chlorofil pirymidynowe i purynowe ­DNA,RNA,ATP, NAD, FAD. Regulatory wzrostu - auksyny, cytokininy, wit. B, alkaloidy.

3. Zasady amoniowe - fosfolipidy (np. cholina w lecytynie-membrany) PRZYSWAJALNOŚĆ:

Forma azotanowa - NO₃^- - pH lekko kwaśne.

Forma amonowa NH₄⁺ -pH obojętne, słabo zasadowe. Trudniej przyswajalna. Związki organiczne - nieprzysw. (obornik, kompost) Mocznik (przysw. - ureaza) Przyswajal. zależy od: nitryfikacji, zawart . O₂ w glebie, warunków świetlnych roślin.

ZAWARTOŚĆ:

W tk. roślin. 20- 40mg N / lg s.m.

FOSFOR (P)

Pierwiastek RUCHLIWY

OBJAWY:

Widoczne na liściach starszych. Liście ciemnozielone, czerwono­fioletowe (synteza antocjanów). Dolne liście żółte. Łodyga krótka, słaba. Korzenie cienkie.

WYSTĘPOW ANIE :

l. Nukleotydy­

a) przenoszące energię (ATP,UTP)

b) transp. wodor H⁺ (oksydo-red) NAD, NADP, FAD, FMN

c) przenoszące grupy czynne (CoA)

2. Kwasy nukleinowe.

3. Estry fosforanowe cukrów

4. Fosfolipidy (np. lecytyna) membrany cytoplazmatyczne.

5. Zapasowe związki fosforu -fityna (nasion. zbóż).

Przy deficycie P - akumulacja skrobi w chloroplastach. Brak możliwości wykorzystania skrobi nawet w nocy.

PRZYSWAJALNOŚĆ:

Zależy od pH: ­

Rośnie gdy pH kw. -H₂PO₄^- (rozp)

Rośnie gdy pH oboj. -HPO₄^2-

Wysoka- pH zas. -PO₄^3- (nierozp.)

Optymalne pH wynosi 6-7

Obecność Ca - Ca(H₂PO₄)₂ (rozp.)

Przyswajalność zależy od:

CO₂ w glebie i wilgotności gleby.

ZAWARTOŚĆ:

W tkankach roślin.3-4 mg P/1g s.m.

POTAS ( K)

Pierwiastek RUCHLIWY

OBJAWY:

Widoczne na liściach starych. Objawy o charakterze miejscowym. Liście niebieskozielone, nekroza międzyżyłkowa, brzegi zasychają i podwijają się. Łodygi słabe i cienkie. Rośliny wyglądają na więdnące.

WYSTĘPOWANIE :

Funkcja katalityczna (aktywacja enzymów ADP ATP )

1. Fotosynteza - fosforyl. fotosyn .

2. Oddychanie - fosforyl. oksydac.

(ATP wykorzystane do metabolizmu zw. organ.)

3. Odporność na choroby i szkodniki roślin. (mniej zw. rozpuszczalnych).

4. Gospodarka wodna ­zaopatrzenie w wodę.

5. Ruchy szparek - transpiracja spada (wzrost uwod. komórek). Regulacja transp. asymilatów ­załad. i rozład. floemu.

PRZYSWAJALNOŚĆ:

Jony K⁺ zaabsorbowane przez koloidy glebowe.

Konieczność zasilania!

ZAWARTOŚĆ:

W tkan. rośl. 20 -100 mg K / 1g s.m.

WAPŃ ( Ca )

Pierwiastek MAŁO RUCHLIWY

OBJAWY:

Widoczne na liściach młodych. Pąki wierzchołkowe zamierają. Liście młode - wierzch. zagięte, brzegi liścia zamierają. Łodyga załamuje się. Korzenie śluzowacenie włośników. WYSTĘPOWANIE:

l. Funkcje strukturalne ­

pektyniany Ca- blaszka środkowa, (podziały kom.; kieł. pyłku) CaCO0₃ - ściana komórkowa, membrany cytoplazm. - Ca - Ca - ­struktura enzymów.

2. Gospodarka wodna - spadek uwodnienia (występowanie suchej zgnilizny owoców).

Regulacja przepuszczalności błon cytoplazmatycznych (kanały jonowe).

Opóźnia starzenie liści.

PRZYSWAJALNOŚĆ:

Forma wymienna - kompleks sorpcyjny.

Forma CaCO₃ - łatwo przysw. dwuwęglany np. Ca(HCO₃)₂

Dobrze wpływa na strukturę gleby.

Wpływ pH:

pH kw. spada przysw. Ca, wymywany - konieczność wapnowania!

ZAWARTOŚĆ:

W tkan. roślin. 5-30 mg Ca / 1g s.m.

---