Wniesienie w 2011 r. samochodu jako aportu do spółki jawnej
Zamierzam przystąpić do spółki jawnej, do której jako wkład niepieniężny, planuję wnieść samochód osobowy stanowiący moją prywatną własność. Jakie w związku z tą czynnością wystąpią skutki w VAT i w podatku dochodowym od osób fizycznych dla mnie oraz dla pozostałych wspólników spółki jawnej?
W myśl przepisów Kodeksu spółek handlowych, przez umowę spółki jawnej wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu przez wniesienie wkładów oraz, jeżeli umowa spółki tak stanowi, przez współdziałanie w inny określony sposób.
Spółką jawną jest spółka osobowa, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Spółka jawna nie posiada osobowości prawnej.
Wkład wniesiony do spółki jawnej stanowi majątek tej spółki (art. 28 K.s.h.). Wkład wspólnika może polegać na przeniesieniu lub obciążeniu własności rzeczy lub innych praw, a także na dokonaniu innych świadczeń na rzecz spółki (art. 48 § 2 K.s.h.).
1.1. Wniesienie wkładu niepieniężnego do spółki jawnej a powstanie przychodu
W myśl znowelizowanych od 1 stycznia 2011 r. przepisów ustawy o PDOF, wniesienie wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki niebędącej osobą prawną (czyli m.in. do spółki jawnej) powoduje powstanie przychodu u osoby wnoszącej aport.
Jednocześnie jednak przychód ten został przez ustawodawcę zwolniony z podatkowania.
Na podstawie bowiem art. 21 ust. 1 pkt 50b ustawy o PDOF, w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2011 r., wolne od podatku dochodowego są przychody z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem wkładu niepieniężnego (aportu) wnoszonych do spółki niebędącej osoba prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osoba prawną bądź wystąpienia z takiej spółki.
W ten sposób ustawodawca rozstrzygnął kwestię, która w stanie prawnym obowiązującym do końca 2010 r. budziła poważne wątpliwości interpretacyjne i była przedmiotem licznych sporów podatników z organami podatkowymi. Trzeba przy tym zaznaczyć, że spory te w zdecydowanej większości były wygrywane przez podatników, chociaż następowało to niestety dopiero po rozpatrzeniu konkretnych spraw przez sądy administracyjne.
Nadal natomiast brak jest podstaw prawnych, aby wartość wkładu niepieniężnego potraktować jako przychód pozostałych wspólników spółki jawnej, do której został on wniesiony, albowiem w tym wypadku żaden przepis ustawy o PDOF nie przewiduje takiej kategorii przychodów.
Ponadto, z rozwiązań przyjętych w Kodeksie spółek handlowych wynika, że w przypadku rozwiązania spółki lub wystąpienia wspólnika ze spółki, równowartość wkładu powinna zostać zwrócona wspólnikowi.
Podsumowując:
Sam fakt wniesienia do spółki jawnej wkładu niepieniężnego (aportu) w postaci samochodu osobowego nie spowoduje zatem powstania obowiązku podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych, ani po stronie wnoszącego wkład niepieniężny (tj. Czytelnika), ani po stronie pozostałych wspólników spółki jawnej, która ten aport nabędzie.
1.2. Wartość początkowa i amortyzacja samochodu wniesionego jako wkład do spółki jawnej
Spółka jawna prowadzi ewidencję nabytych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, jak również dokonuje ich amortyzacji zgodnie z przepisami ustawy o PDOF.
Należy przy tym zauważyć, że w stosunku do składników majątku wprowadzonych przez spółkę jawną do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych po dniu 31 grudnia 2010 r., generalnie obowiązuje zasada kontynuowania wcześniejszej wyceny wartości początkowej i amortyzacji składnika majątku będącego przedmiotem aportu.
Wynika to ze zmian wprowadzonych do ustawy o PDOF przez ustawę nowelizującą z dnia 25 listopada 2010 r. (Dz. U. nr 226, poz. 1478), które obowiązują od 1 stycznia 2011 r.
Jeżeli zatem samochód osobowy, który Czytelnik zamierza w 2011 r. wnieść w formie aportu do spółki jawnej, był uprzednio przez niego amortyzowany, to spółka jawna powinna:
ustalić wartość początkową tego samochodu - w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej uprzednio przez Czytelnika oraz
dokonywać odpisów amortyzacyjnych, z uwzględnieniem odpisów amortyzacyjnych dokonanych wcześniej przez Czytelnika, a także kontynuować przyjętą przez niego metodę amortyzacji (art. 22g ust. 1 pkt 4 lit. a) i art. 22h ust. 3d ustawy o PDOF).
Natomiast jeżeli samochód osobowy, który Czytelnik zamierza w 2011 r. wnieść w formie aportu do spółki jawnej nie był uprzednio amortyzowany, to wartość początkowa tego samochodu:
co do zasady powinna być ustalona przez spółkę jawną w wysokości wydatków poniesionych przez Czytelnika na nabycie tego samochodu, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie (art. 22g ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o PDOF) albo
może być określona przez spółkę jawną na podstawie wartości rynkowej tego samochodu, ale tylko wówczas, gdy ustalenie wydatków poniesionych przez Czytelnika na nabycie tego samochodu nie jest możliwe i samochód ten nie był wcześniej wykorzystywany przez Czytelnika w działalności gospodarczej (art. 22g ust. 1 pkt 4 lit. c) ustawy o PDOF).
W przypadku, gdy samochód osobowy, który Czytelnik zamierza w 2011 r. wnieść w formie aportu do spółki jawnej nie był uprzednio przez niego amortyzowany - spółka jawna będzie miała pełną swobodę w wyborze stawek i metod amortyzacji przewidzianych w postanowieniach art. 22a-22o ustawy o PDOF.
1.3. Ewidencja księgowa wniesienia aportu
Środki trwałe wniesione do spółki jawnej w postaci wkładu niepieniężnego wycenia się według wartości zadeklarowanej w umowie spółki. Wartość ta nie powinna być jednak wyższa od wartości rynkowej (ceny sprzedaży) otrzymywanego składnika aktywów. Wynika to z art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości.
Wprowadzenie do ewidencji środków trwałych otrzymanego w formie aportu samochodu, przebiega na ogólnych zasadach, zapisami:
1. Należne wkłady według umowy spółki: |
- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki", |
2. Wniesienie wkładu: |
- Wn konto 01 "Środki trwałe", |
Księgowań tych można również dokonywać z pominięciem konta 24.
Wniesione do spółki jawnej środki trwałe podlegają amortyzacji na zasadach ogólnych określonych w art. 32 ustawy o rachunkowości. W księgach rachunkowych spółki ujmuje się je zapisem:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5 |
1.4. Wniesienie towaru aportem a VAT
Dla celów VAT wniesienie towarów aportem (tu: samochodu osobowego) opodatkowane jest analogicznie jak dostawa towaru. Ponieważ jednak w omawianej sprawie aport wnosi osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej, która nie rozlicza VAT, obowiązek wykazania VAT należnego nie wystąpi.
WAŻNE: Wniesienie towaru aportem przez osobę prywatną nie wywołuje żadnych skutków w VAT (ani u wnoszącego, ani u otrzymującego aport).
Ponieważ przedmiotem aportu jest samochód osobowy, warto zaznaczyć, że spółka nie będzie miała prawa odliczać VAT od zakupu paliwa do tego pojazdu. Wynika to z art. 4 ustawy z 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy o transporcie drogowym.
Natomiast ewentualna późniejsza sprzedaż przez spółkę samochodu otrzymanego aportem będzie opodatkowana według zasad ogólnych (jeżeli spółka jest czynnym podatnikiem VAT). Przy czym jeżeli sprzedaż nastąpi po półrocznym okresie używania tego pojazdu, zastosowanie będzie miało zwolnienie z VAT na mocy art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Spełniony jest bowiem warunek wymieniony w tym przepisie, a mianowicie brak prawa do odliczenia VAT przy nabyciu tego pojazdu.