16. Rola gier i zabaw w stymulacji aktywności matematycznej dziecka.
Gry dydaktyczne to podejmowanie konkretnych wyborów, odnajdywanie różnych dróg prowadzących do tego samego celu, korekta posunięć nieskutecznych, przeżywanie nagrody lub kary, czyli uczenie się złożonych procesów decyzyjnych.
Uczą samodzielności w myśleniu. Gra może stanowić niezwykle atrakcyjny sposób powtarzania materiału, bądź utrwalonych treści matematycznych. Gry dydaktyczne, poza swym walorem zabawowym, wzbudzają i zaspakajają takie potrzeby społeczne, jak przynależność do określonej grupy, współdziałanie z rówieśnikami, otrzymywanie pozytywnych wzmocnień w postaci aprobaty, uznania, nagradzania.
Gry rzadko kojarzą się dzieciom z nauką. Możliwość odniesienia sukcesu przez dziecko mniej lub mało zdolne jest kolejną wartością tej metody, gdyż uczy ona wiary w siebie i sprzyja rozwojowi odporności emocjonalnej
Gry i zabawy matematyczne są skutecznym sposobem na stopniowe likwidowanie lęku i niechęci, związanych z matematyką.
Kształtowanie gier-opowiadań ma jeszcze jedną wartość kształcącą: są to ćwiczenia intensywnie rozwijające mowę. Dziecko musi skupić się na określonym temacie. To co mówi, układa się w sensowne opowiadanie. Plan tego opowiadania jest narysowany na planszy. Wiele jest tam znaków umownych: strzałki, kreski, zestawy kropek itd. Rysując planszę dziecko uczy się kodowania informacji. Musi dbać o to, aby rysunki i oznaczenia graficzne były zrozumiałe dla obu grających.
17. Uczenie dzieci sztuki konstruowania gier.
Na początku dzieci muszą uchwycić sens gry: umowność ścigania się na planszy, przemienne rzucanie kostką i przesuwanie pionków. Ważne jest aby zrozumiały, że w czasie ścigania się obowiązują określone zasady i trzeba ich przestrzegać.
Konstruowanie gier odbywa się przemiennie. Pierwsza grę z danej serii konstruuje zawsze dorosły. Dziecko pomaga mu, a potem razem ją rozgrywają. Następną grę układa dziecko, dorosły wspiera, podpowiada, służy pomocą. Potem wspólnie grają.
Taka przemienność sprzyja uczeniu się i rozwija twórcze zdolności dziecka. Dorosły pokazuje jak się to robi, jak się trzeba zachować, czego przestrzegać a dziecko podpatruje i naśladuje.
Każda gra to osobne opowiadanie. Schemat jest podobny: po planszy ścigają się zwierzęta, pojazdy, osoby itd.
Gry-opowiadania należą do gier planszowych, plansza to zapis opowiadania. Plansze powinny być dużych rozmiarów, aby nie były nieczytelne. Mały format nie sprzyja także kształtowaniu sprawności manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej.
Po ułożeniu serii gier-opowiadań konstruowanie gier jest już dla dzieci zbyt łatwe, aby nadal było kształcące. Można przejść do następnego etapu: do gier o rozbudowanym wątku matematycznym. Przejście to musi być łagodne. Wraz z upływem czasu w każdej kolejnej grze coraz mniej będzie opowiadań a coraz więcej czynności matematycznych.
Układanie trudniejszych gier sprawia więcej kłopotów. Poprzednio wystarczyło aby dorosły z dzieckiem ułożył trzy, cztery gry aby potrafiło tworzyć samodzielnie wiele wariantów gier-opowiadań.
Ucząc dzieci tworzenia gier z czynnościami matematycznymi, trzeba organizować serie zajęć. Każda taka seria obejmuje:
1. Konstruowanie nowej gry. Dorosły jest tu wiodący, dziecko mu pomaga.
2. Rozgrywanie ułożonej gry. W przeciwieństwie do gier-opowiadań można ją rozegrac kilkakrotnie na tej samej planszy.
3. Tworzenie różnych wariantów gry. Dziecko jest tutaj wiodące, to ono tworzy inny wariant gry. Dorosły wspiera, pomaga.
4. Rozgrywanie ułożonego przez dziecko wariantu gry. Dorosły nie powinien tu ukazywać swej przewagi intelektualnej. Dziecko musi mieć szansę wygrać.