ANDRAGOGIKA SPECJALNA

Oligofrenopedagogika rok III semestr I

Dr Orzechowska G.

Psychologia człowieka dorosłego

1. Rozwój edukacji niepełnosprawnych i jej różnorodne upodobania

2. Edukacja zawodowa, a możliwości zatrudnienia w obecnych realiach pracy

3. Wyrównywanie szans życiowych osób niepełnosprawnych

4. Problemy integracji społeczno - zawodowej w Polsce i wybranych krajach

Literatura:

• Pietrasiński „Rozwój człowieka dorosłego” rozdział „Debiut człowieka dorosłego”

• Turos L. „Andragogika Ogólna”, W-wa 2004

• Wujek T. (red.) „ Wprowadzenie do andragogiki”, W-wa 1996

• Aleksander T. „Andragogika podręcznik akademicki”, Radom Kraków

Psychologia

• Trębała „Psychologia rozwojowa

• Dowolna książka - rozdział o dorosłości

Dydaktyka dorosłych

• Maklakiewicz, Solarczyk - Szwec „Dorośli uczą się inaczej” Toruń 2005

• Półturzycki J. „Dydaktyka dorosłych”, W-wa 1991

26.10.2010 (wykład)

ANDRAGOGIKA - nauka o celach, treściach, formach, metodach nauczania,

wychowania, kształcenia, samokształcenia, samowychowania osób dorosłych;

Przedmiot andragogiki:

- możliwości rozwoju ludzi dorosłych, ich edukacja;
- procesy, które składają się na edukację;
- instytucie, w których ten proces zachodzi, np. szkoła, przychodnia lekarska,

biblioteka, czytelnia, zakłady pracy.

wychowanie - (wg Kawuli) - układanie się człowieka do tych rozmaitych zmian,

które zachodzą w środowisku, z zachowaniem indywidualności;

samokształcenie - zachodzi wówczas, gdy człowiek dorosły wyznacza sobie cel,

drogę dojścia do tego celu, poszukuje środków, sam siebie kontroluje i w rezultacie

sam siebie ocenia;

samowychowanie - zdobywanie wiedzy. Jest wiązane z intelektem człowieka.

Człowiek sam sobie stawia cel, itd. ale chodzi tu o naszą wolę, charakter,

osobowość, sferę wolicjonalno - emocjonalną człowieka.

Kryteria dorosłości:

1. Kryterium wiekowe (lub biologiczne) - osoba dorosła to ta, która ukończyła 18 r. ż. Od tego momentu człowiek jest pełnoprawnym obywatelem;

2. Kryterium psychologiczne - cechuje go odpowiedzialność, adekwatne reakcje do bodźców, krytycyzm myślenia.

3. Kryterium społeczne - dojrzałość psychiczna, przekłada się na społeczną. Wypełnia się wówczas odpowiednie role, np. mąż - żona, rola zawodowa, itp.

Geneza andragogiki:

Dziedzina powstała w XX wieku. Początkowo stanowiła część składową pedagogiki ogólnej i filozofii wychowania. Jej rozwój związany jest także z antropologią filozoficzną, psychologią człowieka dorosłego, etyką, socjologią kultury i wychowania, historią oświaty i myśli pedagogicznej.

ANDRAGOGIKA - gr. aner - mąż, dorosły człowiek;

gr. ago - prowadzić;

Cele andragogiki:

- rozwój harmoniczny pełnej osobowości (człowiek jako całość);
- upowszechnienie wiedzy ogólnej w edukacji dorosłych, co daje człowiekowi

elastyczność, rozszerza horyzonty myślenia, łatwiejsze przystosowanie się do

zmian;
- umożliwianie dorosłym osobom przekwalifikowania się, zdobycia nowych -

wiadomości, nowych kompetencji zawodowych, rozwój zawodowy.

Typy instytucji oświaty dorosłych:

1. Instytucje Kształcenia Systematycznego - szkoły, kursy;

2. Instytucje, które umożliwiają samodzielne zdobywanie wiedzy - biblioteki, czytelnie;

3. Formy upowszechniające wiedzę i kulturę przez żywe słowo, mas media, wystawy, galerie, wycieczki;

4. Formy twórczości amatorskiej - domy kultury, świetlice;

Struktura andragogiki:

1. andragogika ogólna - wiedza ogólno - teoretyczna, ogólno - metodologiczna;

2. dydaktyka dorosłych - teoria nauczania dorosłych:

- odmienność ucznia dorosłego

- nauczyciel dorosły charakteryzowany

- sposoby prowadzenia zajęć z osobami dorosłymi (metody, zasady, środki);

3. teorie wychowania osób dorosłych;

4. historia andragogiki;

Współpraca z naukami humanistycznymi:

• pedagogika

• psychologia

• socjologia

• historia.

09-11-2010r. (wykład)

TENDENCJE ZMIAN W POLSKIEJ OŚWIACIE DOROSŁYCH

Sektory organizujące edukację dorosłych

1. państwo

2. duże zakłady pracy

3. towarzystwa społeczno - oświatowe

4. prywatna oświata dorosłych,

5. wyspecjalizowane spółki i fundacje edukacyjne

6. samorządy zawodowe

7. spółdzielczość.

8. międzynarodowe instytucje dokształcania i doskonalenia zawodowego

9. Edukacja za granicą (szkolenie polskich specjalistów)

Zmiany powstałe po roku 1989 w Polskiej oświacie dorosłych

1. Wzrost liczby edukatorów, najważniejszym edukatorem jest państwo

2. Pojawienie się nowych edukatorów, wyeksponowanie stowarzyszeń, np. zakłady doskonalenia zawodowego.

3. Lukę w państwowych ośrodkach szkolenia wypełnia prywatna oświata osób dorosłych.

4. Samorządy prawników, i samorządy lekarskie - do których należą wszystkie osoby z tych grup, przynależenie do tego typu samorządów jest to obowiązkiem.

5. Większe firmy organizują szkolenia za granicą, jest to bardziej ekonomiczne niż sprowadzenie osoby wyspecjalizowanej z zagranicy.

6. Istnieje komórka która próbuje połączyć wszystkie sektory organizujące edukację dorosłych. Komórka to Departament Edukacji Dorosłych przy Ministerstwie Edukacji Narodowej

7. Następną zmianą są nowe pola działania.

Nowe pola działania dzisiejszej oświaty dorosłych:

1. Mniejsze ośrodki miejskie i wiejskie - pierwszym zadaniem jest zrównanie szans miedzy mieszkańcami mniejszych ośrodków i większych

2. Imigranci i uchodźcy

3. Grupy mniejszości narodowych - w naszych czasach stwarza się szkoły dla mniejszości narodowych, w różnego typu placówkach jest prowadzone są programy włączania Romów do integracji z innymi grupami społecznymi

4. Osoby chore i niepełnosprawne - oświata dorosłych po za specjalnymi szkołami dla osób niepełnosprawnych, istnieją programy pomagające osobą chorym ukończyć szkołę, natomiast Warsztaty Terapii Zajęciowej przeznaczone dla dorosłych dnie przystosowują ich raczej do pracy, tylko nie wielki odsetek tych osób pracuje

5. Bezrobotni - edukacja prowadzona jest w zależności danego rejonu, i zapotrzebowania.

6. Osoby wykazujące trudności w adaptacji społecznej - osoby które się nie adoptują próbuje się w miarę możliwości ich zaadoptować do podstawowych pracy.

7. Przebywających w zakładach zamkniętych itp. - osoby które zbliżają się do końca wyroku, są edukowane choćby w zakresie tego aby potrafiły odnaleźć pomoc, i szybko powróciły do normalnego życia.

Podstawowe czynniki warunkujące skuteczność budowanego systemu edukacji dorosłych:

• Uregulowane podstawy prawne

• Sprawne zarządzenie

• Efektywne doskonalenie nauczycieli dorosłych

• Bogate poradnictwo metodyczne - poradnictwo z jednej strony dotyczy nauczyciela ale i uczniów - którzy mają możliwość samo edukacji,

• Właściwe dla procesów edukacyjnych wskazania dydaktyczne

• Rozmaite wydawnictwa służące praktyce oświatowej

• Prezentacja cennych doświadczeń, szeroka wymiana myśli na łamach czasopism i w formach seminaryjno - konferencyjnych w zespołach krajowych i zagranicznych (udział specjalistów zagranicznych)

Kierunki zmian przyspieszające i wzmacniające edukację dorosłych

1. EUROPEIZACJA oświaty dorosłych - doświadczenia europejskie włączać w miarę możliwości wykorzystywać.

2. UPOWSZECHNIENIE edukacji dorosłych - wcześniej edukacja ta nie była powszechna

3. PROFESJONALIZACJA - wiąże się to z kształceniem nauczycieli, muszą oni być dobrze wykształceni

4. USPOŁECZNIENIE - do 89r. edukacja miała wymiar państwowy, dziś jest ona dopasowana do grup i cech indywidualnych.

5. UPOWSZECHNIENIE SIĘ PROGRAMÓW OGÓLNOKSZTAŁCĄCYCH - programy te dają elastyczność do przystosowania się do różnych form dla każdego

6. INDYWIDUALIZACJA FORM PRACY PORADNICTWA OŚWIATOWEGO I KSZTAŁCENIA INDYWIDUALNOŚCI - wyniki pracy edukacyjnej są bardziej efektywne, edukacja ma być nie tylko dla wszystkich ale dla każdego.

7. ROZWIJANIE SAMODZIELNOŚCI I AKRTYWNOŚCI W PROCESIE KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA DOROSŁYCH

- rozwój osobowości

- zadatki wrodzone

- środowisko, życie (podstawowa rodzina)

- sieci instytucji,

- wychowanie kształcących

- aktywność własna - jeśli jej nie będzie to edukacja nie będzie miała celu

8. SAMOKSZTAŁCENIE - jako system nauczania dorosłych.

9. ROZWIJANIE IDEII EDUKACJI USTAWICZNEJ

10. AUTONOMICZNOŚĆ I NAUKOWOŚĆ EDUKACJI DOROSŁYCH - Budujemy stan edukacji który musi być ugruntowany na niewiedzy.

07-12-2010 (wykład)

ZAKŁAD PRACY JAKO EDUKATOR

W zakładach pracy istnieją różnego typu instytucje zajmujące się edukacją pracowników, w niektórych placówkach może to być np. dział kadr.

Tego typu instytucje edukacyjne zajmują się:

• Rekrutacja pod kontem przydatności do danego działu w danym przedsiębiorstwie czy firmie.

• Te działy zajmują się szkoleniami dla poszczególnych pracowników.

• Podejmują decyzje o miejscu kursów czy innych miejscach szkoleń

Zakładowe ośrodki kształcenia i doskonalenia kadr - są to takie formy które organizują to co w sensie edukacyjnych jest ważne dla danego zakładu pracy. Zakładowe ośrodki istnieją w dużych firmach. Małe firmy wspomagają się innymi formami szkoleń, w innych miejscach na to przeznaczonych.

Korzyści z posiadana własnego ośrodka kształcenia i doskonalenia zawodowego

1. Ułatwia systematyczność dokształcania i doskonalenia zawodowego

2. Aktywizuje wokół organizacji kształcenia kadrę pracowniczą;

3. Jest stymulatorem do własnego doskonalenia się (chodzi o kadrę)

Kierunki działań dydaktycznych:

1. Kształcenie obligatoryjne w zakresie bhp i ochrony przeciwpożarowej - podobne w każdym zakładzie pracy, daje podstawy do bezpiecznej pracy w każdym zakładzie pracy. Każdy pracownik musi przejść to podstawowe szkole w zakresie bhp.

2. Nauka zawodu i ćwiczenie nowych pracowników w opanowaniu czynności zawodowych - dotyczy to stażu pracy, którego długość zależy od danego stanowiska

3. Nauka języków obcych; - szkolenia tego typu odbywają się szczególnie w firmach międzynarodowych, gdzie pracownik osiąga w ten sposób lepsze rezultaty

4. Edukacja informatyczna; - w czasach dzisiejszych kursy tego typu nie są przeprowadzone, jedyne kursy mogą dotyczyć szkoleń dla poszczególnych programów.

5. Kształcenie psychologiczne; - kadra kierownicza powinna być przeszkolona w tym kierunku, aby dbać o dobro poszczególnych pracowników

6. Przekaz i pogłębianie wiedzy ekonomiczne; - jeśli człowiek wie po co pracuje, co z tego wynika, jaki jest cel naszej pracy. Świadomość taka pozwala na zwiększenie zadowolenia z danej pracy.

7. Zapoznanie z podstawami prawnymi; - kodeks pracy, znajomość tego, niewiedza nie zwalnia z pewnych zadań, pracownik musi wiedzieć jakie ma obowiązki i prawa w danym zakładzie pracy.

8. Kształcenie specjalistyczne (największa część edukacji) - część edukacji polegająca na doskonaleniu tych umiejętności które są niezbędne w wykonywaniu danej pracy.

FUNKCJE EDUKACJI ZAKŁADOWEJ

• Rozszerza wiedzę pracowników i przyczynia się od lepszego wykonywania czynności zawodowej;

• Umożliwia zakładowi pracy lepszą realizację zadań gospodarczych i społecznych;

• Jest formą stabilizacji załogi i wysokiej satysfakcji jej członków z zatrudnienia;

• Podnosi wizerunek firmy.

Formy edukacji zawodowej:

1. Kursy

2. Szkolenia

3. Konferencje, seminaria

4. Autoedukacja

Przed transformacją 2/3 pracowników było niewykwalifikowanych. W dzisiejszych czasach przyjmuje się pracowników z pewnymi kwalifikacjami.

STOWARZYSZENIA SPOŁECZNO - OSWIATOWE JAKO EDUKATOR

STOWARZYSZENIE - dobrowolne i trwałe zrzeszenie osób w celach niezarobkowych, samodzielnie określające swoje programy i strukturę

Klasyfikacje stowarzyszeń ze względu na:

1. Terytorialny zasięg działania (np. krajowe, regionalne, lokalne itp.)

2. Branżę, w której działają (np. naukowo - techniczne, naukowe, przyrodnicze, oświatowe, kulturalne itp.)

Główne kierunki działań:

1. Ochrona interesów swoich członków i ich rodzin,

2. Pełnienie funkcji opiniodawczych wobec wielu zjawisk działań,

3. Funkcji socjalne i popieraniem interesów tworzących jej grup,

4. Dokształcaniem i doskonaleniem zawodowym swoich członków

Najaktywniejsze stowarzyszenia w Polsce

1. Stowarzyszenia naukowo - techniczne

2. Stowarzyszenia naukowe

3. Stowarzyszenia twórcze

4. Stowarzyszenia fachowe

5. Stowarzyszenia naukowe typu regionalnego

PRYWATNA OŚWIATA JAKO EDUKATOR

Prywatna oświata dopełnia wszystkie pozostałe systemy edukacji.

WYSPECJALIZOWANE SPÓŁKI I FUNDACJE EDUKACYJNE

To najmłodsza grupa pozaszkolnej grupy edukacji dorosłych. Zajmują się pozaszkolną edukacją.

SAMORZĄDY ZAWODOWE

W Polsce są 2 typowe samorządy:

1. Samorząd zawodowy zawodów prawniczych

2. Samorząd zawodowy zawodów medycznych

Istnieją też innego typu instytucje doszkalające które są międzynarodowymi instytucjami. Ważna rolę odbywa także szkolenie kadr za granicą,

PRZYKŁADOWA FORMA EDUKACYJNA - UNIWERSYTET III WIEKU

Edukacja tego typu jest edukacją przyszłości. Pierwszy taki uniwersytet powstał we Francji w 1973r. przy Uniwersytecie Tuluzie, zapoczątkowane przez Piere Velas. UIIIW jest formą pomocy dla osób starszych. W 1975r. z inicjatywy Heleny Szwarc powstał pierwszy w Polsce Uniwersytet III Wieku. Powstało on w Warszawie przy Akademii Medycznej. UIIIW jest formą popularnonaukową. Pozwalają na rozwój zamiłowań i zainteresowań.

W świecie można wyróżnić trzy formy tych Uniwersytetów:

1. Typ Francuski - usytuowane przy uczelniach wyższych np. UWM III Wieku, 1996r. Ciągła współpraca z uczelniami wyższymi.

2. Typ Angielski - tworzony przy rozmaitych instytucjach, np. przy domach kultury, urzędach miasta, przy MOPS'ach, GOP'sach

3. Typ mieszany - Współpraca z Uczelnią wyższą i z urzędem miasta.

Organizacja uniwersytetu III Wieku

Uniwersytet III Wieku, organizowany jest przez ludzi, sami wybierają w jaki kierunku rozwój intelektualny powinien dążyć. Wybiera się wykładowców i tematy odpowiednio dobrane przez osoby należące do tego Uniwersytetu

DWA BLOKI TEMATYCZNE:

Wykłady otwarte:

1. Zdrowie i medycyna, oraz zagadnienia związane z III wiekiem

2. Historia Polski, Świata, Regionu

3. Biologia i osiągnięcia w zakresie Biologii - Genetyka, modyfikowanie żywności, itp.

4. Kultura i sztuka

5. Gospodarka i Ekonomia

6. Filozofia, Religioznawstwo

Rozwój zainteresowań:

1. Komputer i Multimedia - obsługa, i różnego typu multimedia

2. Tańce i śpiewy

3. Plastyka i sztuka - organizowanie wernisaży,

4. Turystyka

5. Gimnastyka korekcyjna

6. Wyjazdy zagraniczne

7. Turystyka piesza

8. Florystyka - układanie kwiatów, robienie okolicznościowych ozdób

9. Polityka

10. Pisarstwo

Funkcje UIIIW

1. Intelektualną - rozwój wiedzy człowieka, dopełnia to co było rozbudzone w latach wcześniejszych

2. Społeczną - przebywanie w grupie koryguje pewnego typu postawy, zawieranie nowego typu znajomości, otwieranie się na szersze grupy, na bezrobocie, rozmaite problemy, prospołeczne działania. Wsparcie polaków na Kresach, opieka nad Polską szkołą na Litwie, oraz Polską szkołą w Wilnie.

3. Kulturotwórcza - Wyjścia na wystawy, do teatrów, do kin.

Ci ludzie znaleźli sposób na życie. Dzięki temu osoby starsze, są otwarte, rozwijają się, swoje zainteresowania. Pomaga im to w codziennym życiu.

7

---