ZAKAŻENIA U WCZEŚNIAKÓW
POSOCZNICA (SEPSA)
Jest to zakażenie krwi wywołane przez bakterie (meningokoki, pneumokoki, gronkowce).Uogólnione zakażenie wskutek wysiewu mikroorganizmów mikroorganizmów ogniska zakażenia do krążenia(bakteremia, fungemia). Jest to najgroźniejszy rodzaj zakażenia noworodków i wcześniaków, który łączy się z dużą umieralnością. Wczesna postać występuje w ciągu pierwszych 3 dni życia i jest spowodowana zakażeniem wewnątrzmacicznym. Postać późna występuje po 3. dobie życia i jest spowodowana zakażeniem szpitalnym, z reguły zdarza się ona na oddziałach intensywnej opieki.
Noworodki, zwłaszcza urodzone przed terminem i z małą masą urodzeniową, są mocno narażone na wystąpienie uogólnionego zakażenia powikłanego wstrząsem septycznym. U noworodków donoszonych posocznica występuje z częstością 1:1000, u wcześniaków 1:250 a u noworodków ze skrajnie niską masą urodzeniową dochodzi do 1:30 przypadków.
Przyczyny:
1. wczesna postać: niezdolność tworzenia się przeciwciał IgG przez niektóre nosicielki paciorkowców grupy B i przekazania ich do płodu. Drobnoustroje chorobotwórcze występują w pochwie i prostnicy matki.
2. późna postać: enterokoki, Haemophilus influensae, gronkowiec naskórkowy, pałeczki odmieńca, Klebsiella, bakterie jelitowe, bakterie beztlenowe.
Drogi zakażenia:
-zakażenie wstępujące (zespół zakażenia owodni po przedwczesnym pęknięciu pęcherze płodowego >24h). Wywołane paciorkowcami z grupy Bjest częstszą przyczyną porodów przedwczesnych, dlatego w każdym przypadku małego wcześniaka należy liczyć się z zakażeniem tym drobnoustrojem.
-zakażenie hematogenne (przezłożyskowe)
-zakażenie przezskórne lub jelitowe
-zakażenie przez rurkę inkubacyjną bądź dren naczyniowy
W przypadku wcześniaków wczesna postać zakażenia ma przebieg podobny do zespołu zaburzeń oddychania lub zapalenia płuc.
Objawy zakażenia są nieswoiste i wieloznaczne:
-wahanie temperatury ciała
-apatia na przemian z nadpobudliwością
-zaburzenia oddychania (bezdechy, przyspieszone oddychanie)
-niechęć do ssania, apatia, zaleganie treści żołądkowej, wymioty, wzdęcia brzuszka
-bladosina skóra, marmurkowa skóra, zimne kończyny
-żółtaczka, powiększenie wątroby i śledziony
-drobne wybroczyny, rumień skóry, krwawienia
-kwasica metaboliczna
Rozpoznanie posocznicy:
-wymaz z łożyska, błon płodowych, uszu
-morfologia krwi. Leukocytoza lub leukopenia, przesunięcie obrazu białokrwinkowego w lewo.
ZAKAŻENIA WIRUSOWE:
WIRUSOWE ZAPALENIE WĄTROBY TYPU B
Objawy:
Początkowo przebieg jest bezobjawowy. W 10% przypadków żółtaczka występuje w 3-5 mż, często dochodzi do przewlekłej postaci wirusowego zapalenia wątroby.
Postępowanie:
Po porodzie podawana jest immunoglobulina anty-HBs i szczepi się noworodka szczepionką anty-HBe.
OPRYSZCZKA PŁCIOWA
Objawy:
Zmiany opryszczkowe na oczach(rogówka, powieki), skórze, w jamie ustnej, zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, uogólniona posocznica.
Postępowanie:
Ciążę ukończyć cięciem cesarskim. Izolować noworodka. Rozważyć leczenie aciklowirem.
ZAKAŻENIE HIV
Objawy:
Na początku przebieg bezobjawowy bądź stwierdza się małą masę urodzeniowądziecka, małogłowie, po miesiącach bądź latach dochodzi do rozwoju pełnoobjawowego zespołu AIDS.
Postępowanie:
Ukończyć ciążę cięciem cesarskim. Stosować rękawiczki podczas wstępnego zaopatrzenia noworodka i pobierania krwi do badań. Profilaktycznie podać zidowudynę. Karmienie piersią jest przeciwwskazane.
RÓŻYCZKA
Objawy:
Zaćma, jaskra, głuchota, zapalenie mięśnia sercowego, wady serca, małopłytkowość.
Postępowanie:
Izolacja noworodka. Wykonanie badań serologicznych. Oznaczenie przeciwciał IgM. Leczenie swoiste jest nie możliwe
CYTOMEGALIA
Objawy:
Mała masa urodzeniowa, powiększenie wątroby i śledziony, małopłytkowość, żółtaczka, małogłowie.
Postępowanie:
Badania serologiczne, wykazanie obecności wirusa, rozważenie leczenia glanciklowirem.
ZAKAŻENIA BAKTERYJNE:
ZAKAŻENIA PACIORKOWCAMI GRUPY B
Objawy:
Często bezobjawowe.
Postać wczesna- zapalenie płuc, posocznica, wstrząs.
Postać późna- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Postępowanie:
Pobrać wymazy na posiew, posiew krwi, morfologia krwi, oznaczyć białko -reaktywne, intensywny nadzór, antybiotykoterapia.
LISTERIOZA
Objawy:
Wczesna postać: posocznica, wstrząs, zapalenie płuc.
Późna postać: zapalenie mózgu.
Postępowanie:
Wykazanie obecności drobnoustroju w smółce. W leczeniu stosuje się ampicylinę.
ZAKAŻENIA PIERWOTNIAKOWE
TOKSOPLAZMOZA
Objawy:
Często bezobjawowo. Mała masa urodzeniowa, zapalenie siatkówki, drgawki, wodogłowie, powiększona wątroba.
Postępowanie:
Badania serologiczne, oznaczenie swoistych przeciwciał IgM, oznaczenie stężenia białka w płynie owodniowym. W leczeniu stosowana pyrimetamina i sulfadiazyna.
BIBLIOGRAFIA:
Joachim W.Dudenhausen, Willibald Pschyrembel, Położnictwo praktyczne i operacje położnicze, Wyd. PZWL, Warszawa 2003.