Pedagogika resocjalizacyjna


1. systemem dyscyplinarno-izolacyjny
Pierwszym systemem był system zwany dyscyplinarno-izolacyjnym, który zakładał, że młodzież należy izolować (totalnie) oraz stosować dyscyplinę. Kara i izolacja to dwa podstawowe filary, na których opierała się resocjalizacja. Izolacja chroniła społeczeństwo przed przestępcą, represja - forma kary, miała nauczyć poszanowania wolności. Kary stosowano bardzo często, raczej nie było mowy o nagrodach. Bardzo często pojawiała się frustracja, rozładowywana w postaci agresji, zachowania autoagresywnego i buntu, zarówno indywidualnego jak i zbiorowego (w momencie eskalacji). Bunt stał się tak charakterystycznym zjawiskiem, że wyróżniano w nim fazy. Innym skutkiem izolacji i karania było to, że nieletni nie uczył się ról prospołecznych i nie wykształcały się w nim postawy prospołeczne. Nie następowały zmiany w osobowości (pozytywne), jeżeli już się pojawiały, to tylko pozornie, zewnętrznie Nie dokonywały się zmiany w sferze przekonań, światopoglądu. Zmiany, które były zauważalne zwane były pozorowanymi. Nie stosowano indywidualizacji, wszystkich oceniano wedle regulaminu. W efekcie powstawała silna struktura nieformalna, tzw. drugie życie, gdzie wychowankowie byli solidarni w buncie i agresji przeciw kadrze. System ten był niezbyt udany, jednak bardzo funkcjonujący.

2. system progresywny
Kolejny system zwany progresywnym, ma również charakter dyscyplinarny. Pojawiły się w nim jednak pozytywne aspekty. Zwany jest systemem poziomów i selekcji. Za pozytywne zachowanie nieletniego przenoszono na wyższy poziom i odwrotnie. Pojawiło się więc tu motywowanie do dobrego zachowania. Wyższy poziom wiązał się z większą ilością przywilejów, z większą swobodą, wolnością. Karano dalej wychowanków, ale również nagradzano. Pojawiła się aktywizacja do działania. Ukoronowaniem prawidłowego zachowania był stopień półwolnościowego poziomu. Niebezpieczeństwo tkwiło w tym, iż nieletni niekoniecznie zmieniał się naprawdę. Jego zachowanie mogło być udawane, tylko w celu osiągnięcia większej wolności. Możliwa więc była tylko ocena zachowania, a nie osobowości. W Nostalu istniał zakład z takim systemem. Występował tam podział na przestępców lżejszych i cięższych, na lepiej i gorzej rozwiniętych intelektualnie.

3. system socjologiczne-pedagogiczny

Inny system socjologiczne-pedagogiczny, ma zupełnie inna strukturę, niż dyscyplinarne. Oparty na samorządzie, demokracji i pracy. Panowała tam struktura pozioma, tzn. wychowawca jest wtopiony w -zbiorowość. Więzi między wychowawcą , a wychowankiem oparte są na zależności wewnętrznej (więź emocjonalna, a nie formalna). Wychowawca zachowuje jednak pozycję centralną, od niego wypływają cele, przedstawia zadania, kieruje i koordynuje działania, robi to jednak bardzo dyskretnie. Zbiorowość kieruje wieloma sprawami (prezydent, policja, sądownictwo, własna waluta),ustala się zakres obowiązków wszystkich wychowanków (praca, uprawa ziemi, hodowla, gotowanie, wydawnictwo, miasto chłopców „City boy\" uzyskało nawet prawa miejskie); W zakładach takich nie mogły więc przebywać osoby upośledzone umysłowo i z poważniejszymi zaburzeniami osobowości. Takie zakłady powstały m.in. w Kanadzie, USA, zachodniej Europie, Związku Radzieckim.



4. systemem indywidualny

Jeszcze innym systemem był system zwany indywidualnym. W nim centralnym punktem zainteresowania wychowania jest traktowany indywidualnie wychowanek i jego osobowość. Podstawą działania wychowawcy jest dokładne poznanie wychowanka oraz przyczyn (etiologia) jego zaburzeń - postawienie diagnozy. Wychowawca powinien nawiązać bliską więź z wychowankiem. Stosuje się grupowe i indywidualne metody pracy. Konieczne jest stworzenie atmosfery bezpieczeństwa, przyjaźni, sytuacji, w których wychowanek mógłby rozładować swoje napięcia. Grupa jest ważnym czynnikiem resocjalizacyjnym.

5. System homogeniczny

System homogeniczny polega na stworzeniu grup homogenicznych tj. skupiających wychowanków o podobnym stopniu wykolejenia i stanie osobowości. Młodzież kieruje się do tych grup na podstawie rozpoznania diagnostycznego. Rozpoznaje się jaki jest stan osobowości i stan wykolejenia. Nie ma w tym systemie indywidualizacji postępowania, struktura takiej grupy jednorodnej nie odpowiada strukturze życia społecznego, w którym dana jednostka będzie funkcjonowała. Niekorzystna jest także kumulacja jednostek trudnych na małym terenie.

6. System komplementarny

System komplementarny to zlepek cech różnych systemów. Z każdego z systemów wybrane są najlepsze cechy. Praca z socjologiczo-pedagogicznego, z progresywnego system stopni, różnego rodzaju terapie z indywidualnego. Opiera się na poznaniu wychowanka i postawieniu diagnozy. Praca diagnostyczna prowadzona jest permanentnie, bez przerwy uzupełniana. Dużą wagę przywiązuje się do różnego rodzaju terapii. System bardzo elastyczny, tzn. wychowawcy są otwarci na zmiany, metody, techniki. Każdy zakład miał obowiązek opracowanie swojego własnego systemu resocjalizacji, doskonalenie go i wprowadzanie w życie.

Pedagogika resocjalizacyjna Symptomatologia i etiologia niedostosowania społecznego oraz rewalidacja jednostek niedostosowanych I.Objawy niedostosowania społecznego Literatura przedmiotu zawiera liczne opisy przejawów w/w zjawiska tym czy dany objaw kwalifikuje się do miana niedostosowania społecznego decyduje motywacja i częstotliwość popełniania czynów sprzecznych z normami.Pojedynczy czyn przestępczy nie może być uznany jako społeczne niedostosowanie i odwrotnie-nie zawsze społeczne niedostosowanie przechodzi w wykolejenie przestępcze.Warunkiem jest współistnienie szeregu destrukcyjnych czynników. Maria Grzegorzewska tak charakteryzuje jednostkę społecznie niedostosowaną: tendencje społecznie negatywne odwrócenie zainteresowań dla tzw. złych czynów cynizm i brawura w tym względzie nieżyczliwy stosunek do człowieka stałe konflikty z otoczeniem najczęściej na tle stosunku do człowieka,cudzego mienia,regulaminów,norm i zarządzeń,nieodpowiedniego stosunku do własnych czynów,nieumiejętności zżycia się z grupą wykłamywanie się,zrzucanie winy niechęć do pracy i nauki życie chwilą,przygodą, awanturą brak hamulców,krytycyzmu sugestywność nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji i brak wiary w możliwość tego zaburzenia wybitne w procesach emocjonalnych Spośród podawanych przez literaturę charakterystycznych objawów typowymi są: nagminne wagary, ucieczki z domu, włóczęgostwo(żebractwo), nadużywanie alkoholu i alkoholizm, odurzanie się i uzależnienia(narkomania,lekomania itp.), wandalizm,niszczenie mienia, agresja,bójki,czyny godzące w życie,zdrowie i godność innego człowieka, kradzieże,włamania,oszustwa zamachy samobójcze lub samobójstwa, notoryczne kłamstwa, prostytucja i niekonwencjonalne zachowania seksualne(zboczenia,sadyzm,stręczycielstwo,kazirodztwo,wczesne rozpoczynanie współżycia płciowego oraz „podglądactwo”), Otton Lipkowski dodaje ponadto:nieposłuszeństwo,lenistwo,zaburzenia koncentracji,lękliwość,natomiast Marian Lipka i Czesław Czapów jako ważne uważają pasożytnictwo społeczne(młodzież nie ucząca się i nie pracująca) II. Przyczyny niedostosowania społecznego A. Czynniki biopsychiczne 1) Organiczne(uszkodzenia tkanki mózgowej ,ośrodkowego układu nerwowego,uszkodzenia funkcji układu wydzielania wewnętrznego) a)charakteropatia b)upośledzenia umysłowe stopnia lekkiego c)inne upośledzenia wewnętrzne o charakterze przewlekłym,które mogą pośrednio wpłynąć na wystąpienie niedostosowania społecznego. 2) Czynnościowe(etiologia nie do końca poznana) a)psychopatia b)nerwice i neurozy c)choroby psychiczne(schizofrenia,paranoja,psychoza depresyjno-maniakalna) d)padaczkowe stany pomroczne Osoby takie charakteryzują zmiany w zakresie uczuć wyższych,myślenia,świadomości, intelektu,woli,działania i dlatego znajdują się w grupie o wysokim zagrożeniu wystąpienia opisywanego zjawiska. B. Czynniki socjokulturowe 1) Środowisko rodzinne a)niezaspokajanie podstawowych potrzeb biologicznych i psychospołecznych dziecka : · niski status ekonomiczny rodziny, · przewlekłe choroby rodziców lub opiekunów(również psychiczne), · patologie w rodzinie(przemoc,alkoholizm itp.), · rozkład rodziny, · bezdomność, · sieroctwo b)negatywne wpływy lub wzorce środowiskowe : · system stosowanych kar i nagród wobec dziecka, · kontakt dziecka ze środowiskiem i podkulturą przestępczą, · brak u dziecka poczucia bezpieczeństwa,troski i uczucia ze strony rodziców, · konflikty międzypokoleniowe 2) Środowisko szkolne a)niepowodzenia szkolne, b)brak zrozumienia ze strony nauczyciela, c)sytuacje konfliktowe w szkole, d)niewspółmierne wymagania do możliwości rozwojowych ucznia, e)schorzenia dziecka, takie jak:dysleksja,dysgrafia,wady wymowy również mogą pośrednio przyczynić się do wystąpienia niedostosowania 3) Negatywny wpływ mediów a)przemoc i agresja w środkach masowego przekazu(również w grach komputerowych, bajkach dla dzieci oraz w niektórych zabawkach) b)bezproduktywne wykorzystywanie czasu spędzanego przed telewizorem,komputerem zubaża rozwojowo c)ogólnodostępne programy,filmy,strony internetowe gdzie brak jest cenzury co do przekazywanych treści(seks,subkultury satanistyczne, sekty i wiele innych wypaczających światopogląd dzieci i młodzieży) Motywacje „wykolejenia społecznego”wg Czesława Czapówa motywacje właściwe-chęć zdobycia nowych doświadczeń i rozładowanie napięć motywacje utylitarne-aby zwrócić na siebie uwagę Stadia „wykolejenia społecznego”wg Czesława Czapówa I.Stadium · Uczucie odtrącenia,frustracji,potrzeby emocjonalnej zależności · Reakcje negatywne mające na celu zwrócenie na siebie uwagi · Narastająca agresywność wobec rodziców,opiekunów · Reagowanie nieproporcjonalnie silnie do podniety · Reakcje impulsywne · Brak cierpliwości i wytrwałości · Brak koncentracji uwagi-dziecko nie kończy rozpoczętych prac, wykonuje je niedbale II.Stadium · Manifestują się reakcje wrogie nie tylko wobec rodziców,ale i nauczycieli · Bunt wobec autorytetów · Próby zjednania rodzą agresję · Często występuje autoagresja(samookaleczenia,próby samobójcze) · Występują pierwsze drobne kradzieże i szukanie kontaktu z podkulturą · Może pojawić się „rozwydrzenie”seksualne lub upijanie się i odurzanie innymi środkami III.Stadium · Następuje proces przyswajania kultury przestępczej,najczęściej manifestujący się przyłączeniem do grupy przestępczej,oraz pogłębianie w/w objawów · Następują częstsze kradzieże,włamania,rozboje,akty wandalizmu,chęć zadawania bólu · Pogłębiona negacja norm moralnych,prawnych,a także naturalnych Rewalidacja jednostek społecznie niedostosowanych Pojęcie rewalidacji wg M.Grzegorzewskiej Działalność rewalidacyjną należy stosować tak jak wobec innych osób kwalifikujących się do opieki specjalnej(głuchego,niewidomego bądż upośledzonego umysłowo) za pomocą środków : · Kompensacyjnych( uzupełnianie lub zastępowanie zamkniętych czy utrudnionych dróg kontaktu ze światem zewnętrznym) · Usprawniających(aktywizowanie wszystkich dotkniętych przez upośledzenie czy skrzywienie czynności danego osobnika i doprowadzenie ich do odpowiedniego poziomu) · Korygujących(oddziaływanie usuwające niesprawne działanie narządów upośledzonych) Maria Grzegorzewska zwraca uwagę na formy działania takie jak: wychowanie zdrowotne wychowanie estetyczne samorządność Nacisk kładzie na osobę wychowawcy-jego odpowiednie przygotowanie oraz wymagane cechy charakteru.Odnosi się to również do osoby sędziego jak i kuratora sądowego. Praca resocjalizacyjna powinna opierać się na następujących założeniach: w jednostkach społecznie niedostosowanych rozwinąć wiarę we własne siły i stworzyć im wizję życia w płaszczyźnie społecznie pozytywnej; zwrócić ich zainteresowania ku wartościom pozytywnym i rozwinąć chęć wyżycia się w działalności konstruktywnej społecznie; rozbudzić pozytywny stosunek do nauki i pracy; zmienić ich stosunek do własnych czynów i rozwinąć zrozumienie roli jednostki w zespole(świadoma dyscyplina); życie bezplanowe na dalszą metę-życie chwilą,przygodą-zastąpić życiem planowym i poczuciem odpowiedzialności za nie; rozbudzić w nich wiarę we własne możliwości wejścia w życie społecznie użyteczne i umiejętnie wskazywać im tę drogę; rozwijać dążenie do przełamywania trudności,chęć walki o doskonalenie życia społecznego,zapalać twórczością i inicjatywą w tym kierunku; kształtować warunki korzystne dla przebiegu procesów emocjonalnych Bibliografia: Otton Lipkowski „Pedagogika resocjalizacyjna” Maria Grzegorzewska „Pedagog w służbie dzieci niepełnosprawnych” Czesław Czapów,Stanisław Jedlewski „Pedagogika resocjalizacyjna” Czesław Czapów „Wychowanie resocjalizujące” Marek Konopczyński „Twórcza resocjalizacja” Józef Sowa „Pedagogika specjalna” Marian Lipka „Zjawiska patologii społecznej wśród młodzieży” Internet „Dzieci i przemoc w mediach”

	Web Design i pozycjonowanie by PolishSEO.com

---