Pojęcie pisma i jego rodzaje
Kierowanie firmą odbywa się w oparciu o informacje, które mogą mieć formę słowną np. przekazanie dyspozycji, poleceń, wytycznych ustnie lub za pomocą środków technicznych, albo formę pisemną np. dokumenty otrzymywane z zewnątrz, dokumenty wysyłane na zewnątrz, dokumenty wewnętrzne dotyczące komórek lub stanowisk pracy danej jednostki organizacyjnej.
W związku z dużą ilością informacji, w każdym biurze rozróżnia się:
dokumenty biurowe,
akta spraw,
dokumentację biurową.
Dokument biurowy to każde pismo, notatka, protokół, sprawozdanie, zestawienie liczbowe sporządzone w toku pracy biurowej lub otrzymane z zewnątrz.
Akta spraw są zbiorem wszelkich dokumentów biurowych dotyczących określonej sprawy. Akta spraw bieżących obejmują sprawy będące w toku załatwiania, wyczekujące na załatwienie, na uzupełnienie lub wymagające wznowienia. Akta spraw załatwionych obejmują sprawy zamknięte, załatwione.
Dokumentacja biurowa obejmuje akta spraw bieżących i załatwionych oraz księgi, rejestry, kartoteki, dokumentację finansową i księgową, biuletyny itp. Wśród dokumentacji biurowej szczególne miejsce zajmują pisma.
Pismo w ścisłym tego słowa znaczeniu to myśl lub zespół myśli, wyrażonych za pomocą znaków pisarskich.
Pisma można podzielić ze względu na:
treść,
nadawcę i adresata
pilność
zapewnienie tajemnicy
sposób przesyłania
wygląd zewnętrzny
Ze względu na treść pisma dzielimy na:
pisma przekonujące - zawierają w swej treści czynnik nakłaniający adresata pisma do zajęcia określonego stanowiska, przyjęcia określonej postawy, np.: reklamacja, oferta, skarga, wniosek, protokół, decyzja,
pisma informacyjne - nie zawierają w treści czynnika nakłaniającego odbiorcę do zajęcia określonego stanowiska, lecz tylko informacje dotyczące stanu faktycznego, np.: notatka, sprawozdanie, zawiadomienie, zaświadczenie, awizo.
Ze względu na nadawcę i adresata pisma dzielimy na:
pisma wewnętrzne - w pismach tych nadawca i adresat pochodzą z tej samej jednostki organizacyjnej (np.: notatki służbowe, protokoły),
pisma zewnętrzne - nadawca i adresat są z różnych jednostek organizacyjnych, pisma te można podzielić na pisma zewnętrzne (przychodzące) - w pismach tych nadawcą jest inna jednostka organizacyjna (zewnętrzna), zaś adresatem nasza firma, oraz pisma zewnętrzne (wychodzące) - nadawcą jest nasza firma, a pismo jest adresowane do innej jednostki organizacyjnej.
Ze względu na pilność pisma dzielimy na:
pisma zwykłe - które załatwiane są w zwyczajowo lub przepisowo ustalonych terminach,
pisma pilne i bardzo pilne - są przesyłane i załatwiane zawsze w pierwszej kolejności,
pisma terminowe - w których wskazano konkretny termin załatwienia sprawy.
Ze względu na zapewnienie tajemnicy rozróżnia się:
pisma jawne - och treść nie zawiera żadnej tajemnicy,
pisma poufne - zawierające wiadomości objęte tajemnicą służbową; dostęp do nich mają wyłącznie osoby upoważnione,
pisma tajne - zawierające wiadomości objęte tajemnicą państwową: ich obieg oraz przechowywanie regulują odrębne przepisy, które znają wyłącznie osoby zajmujące się pismami tajnymi; przechowywane są w kancelarii tajnej w szafach pancernych; dostęp do nich ma dyrektor i upoważnieni pracownicy firmy.
Ze względu na sposób przesyłania:
pisma przesyłane pocztą zwykłą,
pisma przesyłane jako polecone,
pisma przesyłane pocztą ekspresową,
pisma przesyłane pocztą lotniczą,
pisma przesyłane w postaci telefonogramów i telefaksów.
Ze względu na wygląd zewnętrzny pisma dzielimy na:
pisma sporządzane na blankietach specjalnych - są to blankiety reprezentacyjne, np.: blankiet ministra, posła, blankiet z jakiejś okazji, np. Dnia Kobiet,
pisma sporządzane na blankietach korespondencyjnych zgodnie z PN (blankiet zwykły, uproszczony, reklamowy, bezkopertowy),
pisma sporządzane na formularzach - odpowiednio opracowanych drukach zawierających tekst stały i niezadrukowane pola przeznaczone do wypełnienia,
sporządzone w układzie europejskim lub amerykańskim.