Rzeczowniki
Meishi - rzeczownik
Meishi oznacza rzeczy w szerokim znaczeniu. Jest porównywalny z polskim rzeczownikiem.
Rzeczownik - Keishiki
わたしはこどものころから、よくがいこくにゆきました。
私は子供のころから、よく外国に行きました。
Od dzieciństwa jeździłem często za granicę.
たなかさんはじゅうじにだいがくにくるはずです。
田中さんは十時に大学に来るはずです。
Pan Tanaka musiał przyjść o godzinie dziesiątej na uniwersytet.
W języku japońskim istnieje pewna grupa rzeczowników, które nie mogą tworzyć samodzielnego podmiotu bez przydawki, ale w zdaniu będą konstruowane jak rzeczowniki. Przydawka może istnieć z inną przydawką, przymiotnikiem, Keiyōdōshi, Taigen + -no lub z całym zdaniem Rentai. mono, koto i no zaliczają się również do Keishiki. Keishiki hō działa w związku z porównaniem.
Rzeczownik - Keishiki - koto + -ga aru
わたしはまだにほんにゆったことがありません。 私はまだ日本に行ったことがありません。
Jeszcze nie byłem w Japonii.
Najważniejszymi gramatycznie strukturami wyrazowymi z koto są: koto-ga dekiru, koto-ni suru. Bardzo często używa się natomiast struktóry koto-ga aru. Wyraża ona to, że działanie wydarzyło się i związane jest z nim wyłącznie przyjemne doświadczenie. Podczas gdy koto-ga aru pokazuje, że działanie ma związek z czasem teraźniejszym, istnieje też forma koto-ga atta dająca powiązanie z przeszłością, bez bezpośredniego stosunku do teraźniejszości.
-u koto-ga aru |
- okresowym powiązaniem działania jest teraźniejszość, działanie w tym okresie odbywa się kilkakrotnie; |
-ta koto-ga aru |
- okresowym powiązaniem działania jest również teraźniejszość, działanie odbywa się do pewnego momentu, jeden albo wiele razy; |
-u koto-ga atta |
- działanie odbyło się we wcześniejszym okresie, zostało zrealizowane kilkakrotnie; |
-ta koto-ga atta |
- działanie odbyło się również we wcześniejszym okresie, zostało zrealizowane wówczas do pewnego momentu, jeden albo wiele razy. |
Rzeczownik - hodo
わたしはゆっくりねるひまもないほどいそがしいです。
私はゆっくり寝る暇もないほど忙しいです。
Mam tak wiele do roboty, że nie mam czasu spokojnie spać.
hodo jest rzeczownikiem o znaczeniu „stopień”, „wielkość”, „zakres”, „granica”. Używane jest jednak często jako Keishiki Meishi oraz Fukujoshi. Po danych ilościowych, liczbowych albo dacie, które mogły być wyrażone również przez wyraz pytający, wymienia rozmiar albo zakres. Tłumaczy się wtedy jako „mniej więcej”, „około”. W położeniu po rzeczowniku i zaimku pojawia się jako Fukujoshi i charakteryzuje wtedy porównanie dopełnienia, w znaczeniu „wyrównany zakres / stopień, jak”, „wyrównany rozmiar, jak”. W położeniu po Rentaikei Yōgen funkcjonuje jako Keishiki Meishi. W następującym po nim orzeczeniu wyrażającym działanie, właściwość, sytuację, powoduje porównanie jego zakresu, rozmiaru, ram. hodo może być używane jako struktura Yōgen + -ba + Yōgen + hodo (w nowoczesnej mowie szczególnie chodzi o struktury z przymiotnikami i Keiyōdōshi). W położeniu przed przymiotnikami i Keiyōdōshi, których trwanie albo odległość zostały wstrzymane, może pojawiać się jako przysłówek, między innymi w znaczeniu „bardzo”.
Rzeczownik - wake
あのひとはふつうのひととはわけがちがいます。 あの人は普通の人とはわけがちがいます。
On jest zupełnie różny od innych ludzi.
wake pojawia się jak Keishiki Meishi w stałych strukturach. Przed wake stoją krótkie, neutralne formy Rentai - orzeczeń. W przypadku orzeczeń tworzonych z Taigen i Jodōshi da/desu, przyłącza się w czasie teraźniejszym -de aru. wake-da używa się w znaczeniu „to znaczy, że ...”, „to jest oczywiste / naturalne, że ...”, „z tego wynika, że ...” jako kończące objaśnienie albo koniec wypowiedzi (przy przeczeniach wake-de-wa/-mo nai).
wake-ni-wa/-mo ikanai pojawia się tylko po czasownikach, które nie stoją w formie czasu przeszłego. Struktury tej używa się mniej więcej w znaczeniu „nie wypada / wcale nie, że...”, „nie ma powodu / przyczyny do ...”, „w żadnym razie nie da się ...”. W przypadku zaprzeczania czasownikowi, możliwe jest tłumaczenie „nie można tego nie...”, „musieć”, „nie można inaczej, tylko ...” itp..
wake-ga/-wa nai używa się w znaczeniu „nie ma powodu dlatego, że ...”, „to jest niemożliwe, że ...”, „nie mogę uwierzyć, że ...”.
wake-ga chigau podkreśla, że osoba (podmiot) jest w porównaniu z innymi niezwykła. Przyłącza się w tej funkcji z Joshi -to(-wa) do Taigen.
Oprócz tego wake pojawia się też w niektórych zwrotach, na przykład:
wake(-wa) nai - być prostym, być nieskomplikowanym;
wake-ga wakaranai - być nierozsądnym, być niezrozumiałym;
wake-ga/-no wakaru - być rozsądnym, być sensownym.
Tworzenie rzeczowników z czasowników i przymiotników
このかわのふかさはやくじゅうメートルぐらいです。
この川の深さは約十メートルぐらいです。
Tamta rzeka jest głęboka na około 10 metrów.
Do prostych wyrazów pochodnych należą Ren'yōkei czasownika i przymiotnika oraz wyrazy z pomocniczymi końcówkami -sa i -mi.
1. Ren'yōkei czasownika: kangae, yasumi, kaeri, katazuke.
2. Ren'yōkei przymiotnika: chikaku, tōku, ōku.
3. Rdzeń przymiotnika / Keiyōdōshi + -sa: hayasa, fukasa.
4. Rdzeń przymiotnika + -mi: yowami, fukami.
Fukugō - Meishi - rzeczowniki złożone
1. Rzeczownik + rzeczownik: indōfusoku.
2. Ren'yōkei czasownika + rzeczownik.
3. Rzeczownik + Ren'yōkei czasownika.
4. Ren'yōkei czasownika + Ren'yōkei czasownika.
5. Rdzeń przymiotnika + rzeczownik.
6. Rdzeń przymiotnika + Ren'yōkei czasownika.
7. Rdzeń Keiyōdōshi + rzeczownik.
8. Rdzeń Keiyōdōshi + Ren'yōkei czasownika.
9. Rdzeń Keiyōdōshi + Rdzeń Keiyōdōshi: kireizuki, sukikirai.
10. Przysłówek + rzeczownik.
11. Przysłówek + Ren'yōkei czasownika: chottomi.