Socjalizacja - to proces oddziaływań środ. zewn. na jednostkę w zakresie przekazywania wartości, norm i wzorów zachowań w nim obowiązujących.
*Są to działania zamierzone, w przeciwieństwie do intencjonalnych działań edukacyjnych
* Dlatego też rezultaty oddziaływań wychow. są wypadkową procesu edukacji i socjalizacji a podmiot dokonuje wyboru pomiędzy tym co oferuje edukacja i socjalizacja
*Kierowanie wartości i wzory zachowań płynące z tych dwóch sfer, nie zawsze są ze sobą spójne i dlatego rezultaty wychowania mogą odbiegać od zamierzonych w procesie edukacyjnym.
Do najważniejszych ogniw socjalizacji, które powinny wspierać proces wycjow. do kultury fizycznej należą:
1. Rodzina - dostarcza (pierwo)wzorów postępowania w zakresie troski o swoje zdrowie, rozwój fiz. sprawność, higienę itp. Normy i wzory rodzinne wpływają w sposób szczególny na kształcenie się osobowości psychicznej i fizycznej, struktury dziecka tzw. krytyczny okres, która wraz z wiekiem i nabywaniem doświadczeniem życiowym - spada.
2. Osiedla mieszkaniowe - wypełniające postulat aktyw. fizycz. w miejscu zamieszkania. Ważną rolę spełnia tutaj socjalizacja w grupach rówieśniczych wynikające z motywów: akceptacji społ. zabawy, rozrywki, współzawodnictwa, przygody itp. Niezbędna jest na tym odcinku animacja pożądanych wzorów zachowań, gdyż często wzory obowiązujące w grupie rówieśniczej są odmienne od społecznie pożądanych.
3. Zorganizowany wypoczynek - (kolonie, obozy) są one formą wspierającą proces fizycznej edukacji i oprócz walorów wypoczynkowych uzupełniają uczestniczenie w wybranych formach aktyw. fizycz. które nie zawsze w wych. fizycz. mogą być spełnione szczególnie cenna jest dobrowolność i fakultatywność ofert.
4. Środki masowego przekazu - stanowią silne źródło oddziaływań socjalizacyjnych. Kierują one aktualnie akceptowane przez dzieci i młodzież wzory zachowań, które jednak nie zawsze są zbieżne z tym które proponuje edukacja.
5. Organizacja kultury fizycznej - czyli kluby sportowe, organizacje społeczne (TKKF, LZS, WOPR, PTTK, itp.) dają możliwość rozwijania zainteresowań w wybranych i akceptowanych formach z zachowaniem pełnej dobrowolności.
Edukacja fizyczna powinna korzystać z socjalizacyjnego wsparcia wszystkich jej ogniw w procesie kreowania postaw pro somatycznych i prospołecznych. Powinna być nawiązana ścisła współpraca szkoły ze środowiskiem społ. W ten sposób spełniony może być postulat szkoły przedłużonej i środowiskowej.
Proces socjalizacji jest aktem trwającym przez całe życie a więc nie kończy się wraz z ukształtowaniem osobowości i wiąże się z ciągłym jej modelowaniem.
Istotą edukacji jest więc przygotowanie wychowanka do dokonywania wartościowych wzorów zać socjalizacja ma ukazać ich horyzont wartości i antywartości wtedy kiedy edukacja zakończy swoją misję.
Humanizacja procesu fizycznej edukacji - jej przesłaniem jest teza że człowiek jest najważniejszym dobrem także w swej cielesności.
Wg Z. Cackowskiego - ciało ludzkie należy rozpatrywać w kategoriach: *ciała ograniczonego, rozumianego jako „odczuwanie swojej cielesności” (ból, zmęczenie, cierpienie, dobrostan), *ciała przyrodniczego jako części przyrody, z którą stanowi jedność a skutki dla niego mogą być pozytywne (adaptacja) jak i negatywne stanowiące dla niego zagrożenie, *ciało techniczne jako narzędzie jego egzystencji zmieniające warunki życia człowieka poprzez osiągnięcia cywilizacyjnego które z jednej strony ułatwiają życie a z drugiej - stanowią dla niego zagrożenie, *ciało społeczne rozumiane jako wartość głównie w sferze jego osobowości i stanu psychiki.
Ludzka cielesność nabiera szczególnej rangi kiedy przedmiotem jej analizy są humanistyczne uwarunkowania przebiegu procesu edukacji fizycznej. W myśl fundamentalnych założeń tej doktryny, uczeń jest osobą mającą swoje, indywidualne potrzeby a także indywidualne możliwości.
Humanizacja w procesie fizycznej edukacji polega na dążeniu do zaspokojenia jego potrzeb psychicznych poprzez inspirowanie u niego pozytywnych przeżyć, zmierzających do ukształtowania w jego świadomości przekonania o wartości jego ciała.
Realizacja tego hasła jest możliwa poprzez:
1. Współudział w tworzeniu planów zajęć.
2. Wykorzystywanie ich propozycji rozwiązań organizacyjnych i treściowych.
3. Pełnienie funkcji i ról.
4. Przestrzeganie zasad podmiotowego traktowania.
5. Stosowanie metod pro aktywnych i kreatywnych.
6. Samokontrola i samoocena rezultatów kształcenia i wychowania.
7. Właściwy klimat lekcji (życzliwość, empatia, asertywność, partnerstwo)
8. Przesunięcie roli nauczyciela z funkcji decydenta na rzecz jego przewodnictwa po kulturze fizycznej.
9. Pomoc w rozwiązywaniu osobistych problemów uczniowskich.
Pedagogika personalistyczna jako pedagog kultury miłości przejmuje antrop. czło. jako osoby. Wyłania się w niej prawa o człow. jego bycie partycypującym w dobru najwyższym a zarazem tworzącym dobro. Osiągnięcie tego stanu napawa człowieka sensem.
Wśród wielki warunków jakie należy uwzględnić w procesie fizycznej edukacji należy PŁEĆ. Należy ją rozpatrywać w aspektach:
1. BIOLOGICZNYM - (tzw. dymorfizm płciowy - różnice w budowie somatycznej, proporcjach ciała, umięśnieniu, położeniu środka ciężkości morfologii krwi, termoregulacji, VO2max, itp.)
2. PSYCHICZNYM - (np. inne reakcje na bodźce zew. inna sfera uczuć, wzorów zachowań wrażliwość na piękno i estetykę itp.)
3. SPOŁECZNYM - inna misja kobiety i mężczyzny w życiu rodzinnym, posłannictwo prokreacyjne, pracy zawodowej, życiu publicznym.
4. MOTORYCZNYM - różnice w szybkości , sile, wytrzymałości, koordynacji, agonistyce, perfekcjach ruchowych. W gronie znawców przedmiotu nie ma zgodności czy lekcje wf powinny być prowadzone w gr. koodeukacyjnycj czy też w obrębie jednej płci. Przeciwnicy koedukacji argumentują że dobór zada ń dale jednej płci jest łatwiejsze i aje większe możliwości wykonawcze (chłopcy - rywalizacja, dziewczęta - ekspresja ruchowa) Wśród zwolenników dominuje przekonanie o zbędnej separacji dziewcząt i chłopców chociażby ze względu na przygotowanie ich do rodzinnej reakcji fizycznej w wieku dorosłym. Trzeba tylko w większym stopniu uwzględnić indywidualne potrzeby i możliwości. Istotą humanistycznej wersji wychowania fizycznego jest bowiem przygotowanie do uczestnictwa w kulturze fizycznej z życiu dorosłym a w tym przypadku płci nie stanowi ważnego kryterium.
Trzy koncepcje (orientacje) kształcenia nauczycieli:
*TECHNOLOGICZNA - efektywność działań nauczyciela nie jest zależna od cech osobowościowych nauczyciela lecz od skuteczności stosowanych przez niego środków (inteligentny gimnastyk) - wyuczone procedury. *HUMANISTYCZNA - niepowtarzalna osobowość pozwalająca na zindywidualizowanie formułowanie celów i środków (empatia) niejednoznacznie efekty kształcenia.
*FUNKCJONALNA - wiedza umiejętności systemy wartości - jako zróżnicowanie jego właściwości.
WSZECHSTRONNOŚĆ w kształceniu nauczycieli wf.:
1. wiedza teoretyczna i sprawność fizyczna
2. wiedza z grona nauk przyrodniczych ( kompetencje technologiczne) i nauk społecznych( kompetencje aksjologiczne)
DEMEL - biegłość zawodowa bez odpowiednich ukształtowanych cech osobowościowych pedagoga nie gwaratuje ani sukcesu zawodowego ani wysokich zysków społecznych.
STRUKTURA STUDIÓW I PROGRAM
1.od 1998 studia dwustopniowe i jednolite studia magisterskie
2. standardy nauczania jako min. programowe pozostałe treści kształcenia zależnie od dyspozycji władz uczelni
3. dominuje organizacja technologiczna zorientowana na usprawnianie kandydata do zawodu (ciągi metodyczne)
4. niema klarownego systemu przekazu wiedzy pedagog. kształtowania osobowości nauczycielskiej. Homo sapiens - człowiek myślący, Homo Haber - człowiek wytwarzający Homo lubens - człowiek bawiący się
ZABAWA - to jedna z form aktywności człowieka dobrowolnie podejmowaną przez jednostkę lub zespół który względy praktyczne gromadzenie dóbr nie grają żadnej roli natomiast dodatki tak emocjonalnych przeżyć pouczcie swobody i gra wyobraźni stanowią nieodzowny warunek odróżnienia jej od pracy ( GILEWICZ)
TEORIE ZABAWY:
1. Nadmiaru energii H. Spencera - nadwyżka energi nagromadzona w organizmie jaka zostaje po zaspokojeniu egzystencjonalnych i utylitarnych potrzeb jest wydatkowana poprzez działalność zabawową.
2. Ćwiczenia funkcji K. Grossa - jako uwarunkowanie genetyczne do adaptacji młodych pokoleń do dorosłości
3. Rekapitulacji S. Halla - analogia do prawa biogenetycznego Haeckla, że ontogeneza jest powtarzaniem filogenezy 4. Wypoczynku M. Lazarusa - jako kompensacja wobec jednostronności wysiłków związanych z nauką lub pracą
5. Uzupełnienia K. Langego - służąca do wzbogacania codziennego życia czynników zapobiegające monotonności 6. Oczyszczenie A. Carra - stanowiąca upust prymitywnych instynktów drzemiących w naturze ludzkiej.
W PROCESIE FIZYCZNEJ EDUKACJI ZABAWA JEST JEDNYM ZE ŚRODKÓW: *fizycznego oddziaływania na organizm (zabawy bieżne, skoczne, rzutne, z mocowaniem, kopne, na czworakach *społecznego na osobowość - zawierających wartości aksjologiczne (uczciwość, współdziałanie z partnerem, podporządkowanie się regułom *instrumentalnego (kompensacji, adaptacji, zdrowia, regeneracji sił)
W ujęciu aktualistycznym - jako forma aktywności fizycznej - w procesie fizycznej edukacji - stanowi ważny jego element i zakres jej stosowania jest uwarunkowany wiekiem oraz płcią. Oznacz to ze inne znaczenie przypisuje się zabawie np. nauczaniu zintegrowanym a inne w gimnazjum.
W ujęciu prospołecznym - jako ważny element zachowań wolno czasowych - aspekt rekreacyjny.
POGLĄDY DEMELA NA NOWOCZENOŚĆ:
1. edukacja permanentna
2. prospekcja - wych. dla przyszłości
3. indywidualizacja *tor dla osób wybitnych(wyczynowy) *tor dal osób przeciętnych (rekreacyjna) *tor dla osób o ograniczonych możliwościach (kompensacyjno - korekcyjny)
4. intelektualizacja - w jaki sposób dbać o ciało* bezpośrednio związany z ćw. *pośredni związany z korelacją międzyperzdmiotową *najszerszy związany z wiedzą ogólną o zdrowiu
5. autoedukacja - samokształcenie, samowychowanie, samotworzenie.
Wypełnieniem tego postulatu jest stosowanie metod autokreatywnych.