ALFABETYZACJA - umiejętność czytania i pisania. ANABABTYSTA - człowiek nie uznający chrztu dzieci, przemocy, ani innej władzy. Pokrewne ideowo wyznania to wyznania: arian, kwakrów, babtystów. ANIMIZM - czczenie sił przyrody, zwłaszcza słońca. BUSOLA - kompas, przyrząd wskazujący strony świata. CHASYDYZM - nurt judaizmu odrzucający sformalizowaną, uczoną religijność reprezentowaną przez rabinów w synagodze. CYWILIZACJE PREKOLUMBIJSKIE - istniejące na terenach Maksyku, Kolumbii i Peru rozległe państwa ze skomplikowaną strukturą polityczną, społeczną i religijną. DYZUNICI - prawosławni którzy pozostali wierni swojemu wyznaniu i nie podporządkowali się papieżowi. ETYKA PROTESTANCKA - system wartości moralnych. FAKTORIE - umocnione osady. GETTA - miejsca oddzielona dla żydów. HACJENDY - wielkie gospodarstwa ziemskie. HERDER - u żydów szkoła elementarna. JESZIWA - u żydów szkoła wyższa. KAHAŁY - morządowe gminy w gettach. KARTOGRAFIA - sztuka rysowania map, system rzutowania powierzchni ziemi na płaszczyźnie wymyślił flamandzki matematyk Mercator. KASTY - podstawowe jednostki w systemie indyjskiej organizacji społecznej zwane także warnami. KOMPANIE - instytucje działające na zasadzie spółek akcyjnych, kupieckich i armatorskich.
KONSYSTORZ - zgromadzenie parafialne będące organem władzy duchownej, która nadzorowała wszystkie dziedziny życia wiernych, stanowili go seniorzy i pastorzy. MERDESA - szkoła w imperium Osmańskim, wchodziła w skład kompleksu obejmującego również meczet i szpital. MINARETY - wysoka, zwykle smukła wieża stawiana przy meczecie z nadwieszonym balkonem lub galeryjką, z którego muezin mógł nawoływać wiernych na modlitwę. MONASTERY - odosobnione klasztory, ważne ośrodki piśmiennictwa i twórczości artystycznej wschodniego chrześcijaństwa. OBRÓT BEZGOTÓWKOWY - rozliczanie się bez użycia pieniędzy tylko za pomocą weksli i listów kredytowych. STAROWIERCY - odłam prawosławia w Rosji, powstały w wyniku sprzeciwu wobec reform patriarchy Nikona w 1652 roku. SZARIAT- prawo objawione islamu spisane w Koranie, określało postawy religijne i społeczne wiernych. ŚWIATOPOGLĄD MECHANISTYCZNY - pogląd którego istotę stanowiło przekonanie, że wszechświat funkcjonuje w sposób uporządkowany, zgodnie ze stałymi prawami. TAOIZM I KONFUCJANIZM - systemy filozoficzno - religijne panujące w Chinach. ULEMOWIE - strażnicy szarłatu, znawcy i interpretatorzy Koranu, byli teologami i prawnikami. UNICI - część kleru i wiernych prawosławnych popierająca podporządkowanie się papieżowi przy zachowaniu liturgii i obrzędów.