GRUPA SPOŁECZNA

FI cmentarne zachowanie społeczne w układach

1. otwartym A- B-C (kontakt)

2. Zamkniętym A-B-C- A (grupa)

Dlaczego ludzie tworzą grupy? Gdyż mają zróżnicowane potrzeby i nie mogą rozwiązać ich

w pojedynkę

Jak powstają grupy?

1. Poprzez urodzenie się w takiej a nie innej rodzinie, chodzenie do szkoły, czyli dużą rolę odgrywa tutaj przypadek

2. Dzięki styczności i podobieństwu

Ad 2. styczność fizyczna zwiększa prawdopodobieństwo interakcji i wspólnych działań, których rezultatem jest powstanie grupy społecznej

Podobieństwo: zainteresowań, przekonań, systemu wartości. Można także mówić o podobnej charakterystyce społecznej religia, rasa, pochodzenie etniczne, klasowe, podobny wiek, poziom inteligencji, osobowości.

Ale, jak mówił Kurt Lewin „istota grupy nie polega na podobieństwie lub braku podobieństwa jej członków, lecz raczej na ich wzajemnej zależności"

Z grupą społeczną mamy do czynienia wtedy, gdy jesteśmy w stanie wyróżnić wyraźne kryteria rekrutacji członków, wykształconą wewnętrzną organizację (podział ról, instytucja władzy grupowej) Kiedy tego me ma mówimy najogólniej: zbiorowość społeczna, zbiór ludzi.

4 podstawowe elementy składowe grupy społecznej:

1. Zbiór ludzi i zasada ich identyfikacji z grupą (odrębności) i ciągłości grupy_:

2. Ośrodek grupowy - to, co ich skupia (funkcje, cele, wartości, potrzeby),

3. Więź społeczna

4. Organizacja i struktura grupy lub system społeczny dla określonych bardziej złożonych grup np. przedsiębiorstwo

Ad 1)

a) Liczebność grupy

Problem minimum - od 2, 3 osób

b) wpływ liczebności grupy na inne elementy grupy

- Czym więcej członków tym więcej stosunków interpersonalnych i interakcji, mała grupa 4-5 osób, - gdy zwiększy się liczba członków grupy zaczynają dominować stosunki formalne nad

nieformalnymi, W grupie zadaniowej zwiększenie liczebności członków zwiększona możliwość

realizacji zadań

• Zwiększenie liczby członków w grupie zmniejsza ich jednolitość (może to być pożądane lub nie) Im większa liczba członków tym mniejsza tendencja do aktywnego uczestnictwa w działalności grupy.

• Im większa liczba członków grupy, tym bardziej należy tworzyć podgrupy,

• Liczebność wpływa na sposób organizacji grupy

• Liczebność grupy określa niektóre niezbędne warunki, aby gr. społeczna mogła realizować swoje funkcje

• Liczebność wpłyną na sposób organizacji grupy

Ad 2)

Wzór fizyczny i moralny członka grupy

Wzór - zespół cech, które powinny określać członków grupy. Niektórzy autorzy określają to, jako wzory kulturowe w grupie

Tworzenie się norm grupowych: w wyniku stopniowego procesu interakcji między członkami grupy, kiedy to jednostki zachowują się we właściwy sobie sposób, inne jednostki potwierdzają, że zachowania są odpowiednie lub nie i sugerują (bezpośrednio lub pośrednio) zmianę.

Stosowane są

	Sankcje prestiżowe	Sankcje statusowe
Sankcje pozytywne	Manifestowane uznanie	Podwyższenie statusu= awans
Sankcje negatywne	Manifestowana dezaprobata	Obniżenie statusu = degradacja

Członkowie grupy posiadają wiedzę dotyczącą sposobu realizowania celów grupy. Wśród nich

są

1. wiedza o tym, jakie wartości mogą służyć realizacji celu grupowego, (np. w grupie ekologów patrz np. Pracownia na Rzecz Wszystkich istot z Bielska Białej)

2. wiedza o tym, jakie typy działań najlepiej służą realizacji celu grupowego (WiP-owcy)

3. wiedza o tym, jakie cechy musi posiadać członek grupy

d) wiedza o tym, jakie cechy powinien posiadać członek grupy

W oparciu o taką wiedzę w grupie zostaje sformułowany zespól obowiązków i praw

członków grupy.

Wzór fizyczny (wg F. Znanieckiego) - kompleks cech, które w oczach otoczenia i czł. samej grupy najbardziej odróżnia członków danej grupy od innych i do którego członkowie grupy stosują się.

Konflikty, co do wzoru fizycznego:

1. międzygeneracyjne

2. w pracy

Człowiek należy do grupy tylko rolą społeczną, a nie całą osobowością.

Wartości wspólno-grupowe (mają charakter dynamiczny), czyli najważniejszy czynnik

konstytuujący grupę Można je różnie ujmować:

a) od strony potrzeb zaspokajanych przez uczestnictwo w grupie,

b) od strony celów, dobra, zadania grupy, (można wyróżnić cele operacyjne grupy, których istotą jest osiągnięcie określonego celu zewnętrznego lub cele o charakterze ogólnym — grupa sama przez się jest główną atrakcją dla członków)

c) z perspektywy funkcjonalno-strukturalnej, czyli od strony funkcji, jakie grupa spełnia
wobec zewnętrznego systemu społ. i samej siebie

Wartości grupy mogą być:

1. Jawne lub ukryte,

2. Przypisane grupie lub rzeczywiste

Zawsze istnieje ośrodek jednoczący członków grupy i symbole, hasła, idee mu towarzyszące.

Więź społeczna

Ujęcie świadomościowe, więź społeczna to świadomość czł. danego zbioru ludzi o wspólnej doń przynależności i identyfikacja z innymi na bazie dążenia do tych samych celów.

Inne ujęcie Clark 1) w.s. to świadomość zajmowania danego miejsca w gr., pełnienia danej roli i znaczenia tego faktu dla grupy (poczucie przynależności) i 2) poczucie jedności grupą ("my") inaczej poczucie solidarności.

Ujęcie strukturalne więzi społecznej, jako ogół stosunków społ, wiążących jednostki w dartej zbiorowości, z jednym stos. dominującym, który charakteryzuje daną grupę

Należy uwzględnić oba aspekty i wtedy Więź SPOŁECZNA w grupie to:

Ogół stosunków wiążących jednostki w danej grupie z jednym stosunkiem dominującym oraz

z nimi zawiązanych poczuciem przynależności i solidarności z członkami grupy.

Ad 4) Wewnętrzna organizacja grupy

To ogół ról, pozycji społecznych u danej grupie i instytucji grupowych z instytucją władzy grupowej

Na wewnętrzną organizację grupy można spojrzeć od strony struktur grupowych (struktura gr. to ogół powiązanych ze sobą pozycji)

1) struktura władzy - poszczególne pozycje wiążą ze sobą stosunki władzy

2) struktura socjometryczna poszczególne pożyje wiążą ze sobą stosunki lubienia się, nielubienia lub odrzucania, czyli inaczej stosunki atrakcyjności

3)struktura komunikowania się: w oparciu O ilość przekazywanych informacji i liczbę kanałów informacyjnych wiążących poszczególne pozycje

4) struktura, awansu powiązania miedzy poszczególnymi pozycjami uwarunkowane są możliwością obejmowania wyższych pozycji w strukturze grupy

Instytucje grupowe i ich znaczenie

• umożliwiają grupie realizowanie jej funkcji

• Skłaniają jednostki do pełnienia przyjętych ról (system nagród i kar)

• zapewniają dalsze istnienie grupy (jej ciągłość)

• zapewniają wewnętrzną spój ość_: lad zbiorowości i koordynację ról

Instytucja władzy grupowej

Psych Społ, (Newcombe) władza to stosunek zachodzący miedzy wykonywaniem roli

przywódczej w stosunku do innych ról

Socjologowie:

Weber: władza to możność podejmowania decyzji o zachowaniu innych osób i stosowanie względem nich systemu nagród i kar.

AS Tanenbaum: władanie, to

1. ustalanie celów zbiorowości

2. ustanawianie struktur, które by te cele zbiorowości realizowały,

3. utrzymywanie tych struktur

Stąd instytucja władzy - to układ ról i stanowisk kierowniczych w danej zbiorowości, przyporządkowanie im środków umożliwiających osobom role te pełniącym planowanie, koordynowanie, nadzór nad wykonywaniem pozostałych w grupie.

Typologia przywództwa.

A) Weber (ze względu na źródło uprawnienia do sprawowania władzy)

1. Przywództwo formalno-prawne (legalne)

2. Tradycyjne

3. Charyzmatyczne

B) Kurt Lewin (ze względu na sposób sprawowania władzy)
1) demokratyczne

2. P autorytarne

3. P. manipulacyjne, bierne

-

C) R.Likert-typy kierownictwa

1) Kierownik organizator pracy

Kierownik współtowarzysz pracy

Problem: centralizacji decentralizacji władzy

Zalety decentralizacji 1) zapewnia członkom grupy, udział w podejmowaniu decyzji, 2) czł. grupy czują się bardziej odpowiedzialni za wykonywanie zadań, 3) wzrasta zaangażowanie w sprawy grupy. Identyfikacja z grupą

Wady decentralizacji 1) przewlekłość podejmowania decyzji, 2) rozproszenie odpowiedzialności wśród pełniących poszczególne role.

Struktura komunikowania się:

System łączności w grupie może być formalny i nieformalny

Dla dobrego funkcjonowania grupy treści muszą być ważne i znaczące, nowe, dostosowane do odbiorców.

Zniekształcenia w przekazywaniu informacji mogą być a) psychospołeczne i b) techniczne

Struktura socjometryczna:

Rodzaje struktury socjometrycznej

1. Para

2. Gwiazda (jedna pozycja centralna, pozostałe peryferyjne - brak bezpośredniego kontaktu, totalne sterowanie informacją)

3 Łańcuch {stopień scentralizowania słabszy niż w gwieździe, nie ma możliwości totalnego sterowania w formacją)

4 Sieć (krąg) (brak pozycji centralnej,)

Rodzaj łączności	Efektywność	Dokładność	Zadowolenie ze współdziałania
Gwiazda	Duża	Duża	Bardzo małe
Okrąg	Niewielka	Niewielka	Duże
Łańcuch	Duża	Duża	Małe u C iD

PODZIAŁY GRUP SPOŁECZNYCH
Kryterium wielkości: - grupy małe

- grupy duże

Grupy małe: takie, w których wszyscy członkowie są w stanie wchodzić z sobą w stosunki osobiste i bezpośrednie, mają strukturę prostą, nie ma w nich podgrup.

Grupy duże - przeciwnie

Wg Cooleya: na bazie typu więzi grupy pierwotne i wtórne

Pierwotne są ^oparte na stycznościach osobistych i postawach emocjonalnych

Wtórne są oparte na: stycznościach rzeczowych, członków wiąże interes

W oparciu o stosunek do terytorium

Gr. terytorialne (miasto_, wieś)

Gr. na podstawie wspólnych wartości kulturowych (np. naród)

-2 -

---