Homans (1950): jeśli w pewnym zbiorze ludzi istnieje taki podzbiór jednostek, które pozytywnie kontaktują się między sobą częściej niż z pozostałymi i jeśli ten podzbiór jest względnie trwały, możemy go nazwać GRUPĄ.
Idea metod grupowych: wychowawca, uznając związek wychowanka z grupą, stara się wykorzystać naturalny wpływ grupy, by wywołać określone zmiany w wychowanku > usiłuje uczynić grupę samodzielnym wychowawcą lub przynajmniej sojusznikiem wzmacniającym jego osobiste oddziaływania.
Warunki powodzenia:
- wychowankowie muszą tworzyć grupę społeczną, a nie zbiorowość nie powiązanych ze sobą jednostek
- wychowawca musi wiedzieć jak modyfikować wpływy emitowane przez grupę
Grupowe metody wychowania opierają się na założeniu, że źródłem zmian psychicznych w jednostce może być nie tylko działalność wychowawcy, lecz także zachowanie innych osób tworzących jej społeczne otoczenie. W metodach tych wychowawca rezygnuje z bezpośredniego oddziaływania na wychowanka, stara się natomiast ukształtować jego otoczenie tak, by wywierany przez nią wpływ prowadził do pożądanych zmian w tym wychowanku.
Do grupowych metod wychowania należy tzw. odniesienie porównawcze. Grupa jako zbiór jednostek, z których każda posiada określone cechy może oddziaływać na jednostkę poprzez to, że staje się dla niej układem odniesienia porównawczego, to jest pewnym wzorcem, za pomocą którego definiuje ona samą siebie i swoją sytuację.
Odniesienie porównawcze może wpływać na:
- kształtowanie się pojęcia samego siebie
- definiowanie bieżącej sytuacji
- określenie wewnętrznego stanu podmiotu.
Dzięki odniesieniu porównawczego jednostka może łatwiej znaleźć odpowiedz na pytania: jaki jest mój status społeczny i jakie są moje możliwości jako jednostki.
Nacisk grupowy natomiast polega natomiast na wywieraniu wpływu na jednostkę przez członków grupy za pomocą karania i nagradzania. Jednakże różni się od zwykłego karania i nagradzania tym, że bierze w nim udział - aktywnie lub w formie milczącego poparcia - wielu członków grupy.
Członkowie grupy posiadają uzgodnione wyobrażenie tego, jak powinien zachowywać się przywódca, a jak najniższy z podwładnych, co może, a czego nie powinien robić ten, kto ma największe dochody itp. Taki podzielany wzorzec zachowania się nazywamy rola społeczną. Rola jest podstawą oczekiwań żywionych wobec siebie przez partnerów interakcji i za pośrednictwem tych oczekiwań kontroluje przebieg ich zachowania się. Członek zachowujący się niezgodnie ze swoją rolą może być dezaprobowany do odrzucenia włącznie, tak jakby łamał normy grupowe. Jednakże rola wywiera wpływ na jednostkę, redukując ogromną część niepewności.
Głównym źródłem materiału, z którego jednostka buduje swój światopogląd są wzory kultur, a więc role, reguły, normy i obyczaje łączące się w transsytuacyjne podobieństwo, składające sie z kolei na kulturowy wzór życia. Jednostka uczestniczy w nich w ciągu całego życia. Gdyby tego zabrakło pojawiłby się niedorozwój światopoglądu (linii życia) jednostki.
Wpływ wzoru kultury na szczególny charakter bowiem przyjęcie go w pewien sposób uodparnia człowieka na inne rodzaje wpływów. Uwewnętrznienie go uniezależnia jednostkę szczególnie od nacisków grupowych i odniesień porównawczych, a także od oddziaływań, które analizowane zostały w kontekście indywidualnych metod wychowania.