Ogół skutków działania prawa można uporządkować z punktu widzenia jego funkcji wobec otoczenia.

FUNKCJE PRAWA

• Organizacyjna

• Ochronna

• Kontrolna

• Represyjna

• Prewencyjna

• Rozstrzygania konfliktów

• Partycypacyjna

• Wychowawcza

NORMY PRAWNE

Najmniejszy, stanowiący sensowna całość, element prawa.

Cechy:

• Reguła GENERALNA

• Reguła ABSTRAKCYJNA

Ale:

• Reguły konkretne i indywidualne.

BUDOWA NORMY PRAWNEJ

• Hipoteza - określa adresata + okoliczności / warunki, w których wymaga się określonego zachowania od adresata

• Dyspozycja - ta część normy, która określa treść zachowania, które należy wykazać w związku z zaistniałem stanem. Określa charakter zachowania (nakazane, zakazane, dozwolone)

• Sankcja - dotyczy konsekwencji naruszenia normy (egzekucyjna, nieważności, karna)

Przykład 1.

Kto przebywając na obszarze objętym stanem klęski żywiołowej nie udziela pomocy osobom, których życie lub zdrowie jest zagrożone, podlega karze.

Przykład 2.

Czynność prawna mającą za przedmiot sprzedaż nieruchomości, zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego jest nieważna.

PRZEPIS PRAWNY

1. Normy prawne są komunikowane słownie, w postaci pisanej.

2. Dokumenty zawierające normy to AKTY NORMATYWNE.

3. Nie są one pisane w sposób ciągły, ale „odcinkowo”.

4. Najmniejszy z tych odcinków (najczęściej zdanie), opatrzony identyfikatorem(numer, litera) to PRZEPIS PRAWNY.

Norma prawna		Przepis prawny
Treść, sens, znaczenie			Forma prezentacji (słowna, zdaniowa)
Treść prawa wyrażają normy			Przepis to forma słowna, w którą ujęta jest treść prawa
Normy prawne wyprowadzane są z przepisów. Może je formować czasem bardzo wiele przepisów.

PRZEPISY PRAWNE

(typologia)

• Bezwzględnie obowiązujące (iuris cogentis)

• Względnie obowiązujące (iuris dispositivi)

• Względnie jednostronnie obowiązując (iurissemidispositivi)

• Ogólne (lex generalis)

• Szczególne (lex specialis)

• Odsyłające (systemowo - do prawa, pozasystemowo - poza prawo)

• Blankietowe

• przejściowe / dostosowujące

• uchylające (derogujące)

• wprowadzające

• „Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane przez czynność prawną”

• „Umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony postanowiły inaczej”

• „Traci moc ustawa z dnia xx (nazwa)”

• „Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży”

• „Uchwały co do zmiany umowy spółki /…/ zapadają większością dwóch trzecich głosów oddanych. Umowa może postanowić surowsze warunki powzięcia tych uchwał”

• „Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed /uprawnionym organem/ oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński”

• „Przejęcie długu może nastąpić: 1) przez zgodę dłużnika /…/, 2) przez umowę między dłużnikiem z osobą trzecia, za zgodą wierzyciela /…/

• „Przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa, nie wymaga zgody wierzycieli”

• „Minister Finansów określi w drodze rozporządzenia wysokość zryczałtowanej stawki opłaty”

• „W okresie dwóch lat od wejścia w życie przepisów ustawy xx, w sprawach określonych w art. 16 stosowane będą przepisy dotychczas obowiązujące”

• „Rozporządzenie wchodzi w życie w terminie xx dni od dnia opublikowania”

• „Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny”

„Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani wydłużane przez czynność prawną” (iuris cogentis)

„Małżeństwo zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta jednocześnie obecni złożą przed /uprawnionym organem/ oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński” (iuris cogentis)

„Umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej, albo że strony postanowiły inaczej” (iuris dispositivi)

„Uchwały co do zmiany umowy spółki /…/ zapadają większością dwóch trzecich głosów oddanych. Umowa może postanowić surowsze warunki powzięcia tych uchwał” (iuris semidispositivi)

„Przejęcie długu może nastąpić: 1) przez zgodę dłużnika /…/, 20 przez umowę między dłużnikiem z osobą trzecia, za zgodą wierzyciela /…/ (lex generalis)

„Przejęcie w wyniku prywatyzacji bezpośredniej zobowiązań przedsiębiorstwa państwowego, powstałych przy prowadzeniu przedsiębiorstwa, nie wymaga zgody wierzycieli” (lex specialis)

„Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny” (odsyłacz pozasystemowy)

„Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży” (odsyłacz systemowy)

„Minister Finansów określi w drodze rozporządzenia wysokość zryczałtowanej stawki opłaty” (przepis blankietowy)

„W okresie dwóch lat od wejścia w życie przepisów ustawy xx, w sprawach określonych w art. 16 stosowane będą przepisy dotychczas obowiązujące” (przepis przejściowy)

„Traci moc ustawa z dnia xx (nazwa)” (derogacja)

„Rozporządzenie wchodzi w życie w terminie xx od dnia opublikowania” (wprowadzenie)

Z-1

1 / 7

---