WYUCZONA BEZRADNOŚĆ
Termin wprowadzony do psychologii przez Martina Seligmana w 1972 roku.
Oznacza utrwalenie przekonań o braku związku przyczynowego między własnym działaniem (reakcją), a jego konsekwencjami (wzmocnieniem); poddanie się, zaprzestanie działania, które wynika z przekonania, że cokolwiek się zrobi, nie będzie miało żadnego znaczenia.
W efekcie powstaje zgeneralizowane oczekiwanie braku kontroli i wpływu na bieg zdarzeń w przyszłości, co z kolei jest warunkiem pojawienia się negatywnych następstw, zwanych deficytami bezradności.
Skutki wyuczonej bezradności
Wyróżniamy cztery rodzaje deficytów, które mają bezpośredni wpływ na funkcjonowanie człowieka:
deficyty poznawcze: człowiek przestaje rozumieć co się w danej sytuacji dzieje i nie potrafi przewidywać dalszego jej biegu. Bardzo wydłuża się czas uczenia nawet prostych zależności "zachowanie-wzmocnienie".
deficyty motywacyjne: brak motywacji do działania i umiejętności angażowania się. Długi czas dochodzenia do równowagi po porażce.
deficyty emocjonalne: depresja, apatia, lęk, zmęczenie wrogość, brak agresji, utrata nadziei
deficyty społeczne: wycofanie z kontaktów społecznych.
Badacze odkryli, że stresujące zdarzenia, których nie jesteśmy w stanie uniknąć prowadzą także do przyśpieszenia rozwijania się chorób (np. raka), szybszej śmierci w domach opieki społecznej i domach starców, obniżenia wyników uczenia się u dzieci.