Jednostka Uczelniana: Wrocław
Kierunek: Zarządzanie i Marketing
Tryb: eksternistyczny (SIN)
Semestr: III
Wpływ prawidłowego odżywiania na zdrowie człowieka
Praca z przedmiotu: Promocja zdrowia
Wykładowca:
W przeciągu całego naszego życia przyjmowanie pożywienia - bądź jego brak - determinuje w dużym stopniu czy prawidłowo rozwijamy się fizycznie, czy nasze organy są w stanie prawidłowo funkcjonować i czy mamy dostateczną ilość energii do spełnienia codziennych zadań.
Pokarm, który konsumujemy, zawiera składniki, spełniające zróżnicowane funkcje w obrębie organizmu. Niektóre służą do budowy i regeneracji tkanek - to znaczy części składowych naszego ciała, takich jak kości, mięśnie, skóra, włosy, zęby czy paznokcie. Inne dostarczają energii lub odpowiadają za usuwanie szkodliwych toksyn. Zatem bardzo ważne jest spożywanie różnych pokarmów, które łącznie dostarczą nam wszystkich potrzebnych składników w odpowiednich ilościach. Jeśli w naszej diecie znajduje się za dużo jednego składnika a za mało innego, ucierpią na tym określone mechanizmy wewnętrzne organizmu, co odbije się na ogólnym stanie naszego zdrowia.
Cel odżywiania jest wspólny dla wszystkich, niezależnie od wieku i okoliczności: codzienne dostarczanie organizmowi wymaganej ilości kalorii, by utrzymać go w zdrowiu i zapewnić potrzebną energię. Ważne jest, by źródłem kalorii były białko, węglowodany i tłuszcze w odpowiednim stosunku. W okresie wzrostu ilość białka powinna się zwiększyć kosztem węglowodanów. Praktyczne konsekwencje podanej reguły nie jest łatwo ustalić. W związku z tym najważniejszą sprawą jest jedzenie jak najbardziej różnorodnych potraw: spożywanie pokarmów świeżych, naturalnych i unikanie dużych ilości pokarmów przetworzonych, słodyczy, chipsów i słodzonych napojów. To, kiedy jemy, jest niemal równie ważne jak, to, co jemy, zwłaszcza w latach intensywnego wzrostu. Posiłki powinno się jadać w regularnych odstępach, a bardzo ważne dla zdrowia jest zjedzenie pożywnego śniadania. Pomiędzy posiłkami najlepiej przekąskę z owoców. Każdy natomiast powinien oprzeć się pokusie spożycia słodkich potraw i napojów, kiedy poczuje ssanie w żołądku między posiłkami.
Prawidłowe odżywianie ma ogromny wpływ na nasze zdrowie. Podstawowe składniki odżywcze otrzymywane w zjadanym pokarmie to: białka węglowodany, witaminy, substancje mineralne i błonnik. Ich ilość w naszym organizmie warunkuje naszym zdrowiu. Np.. Białka można nazwać składnikami budulcowymi organizmu. Białko występuje w mięśniach, kościach i chrząstkach, skórze, płynach ustrojowych i wszystkich organach wewnętrznych, jak serce wątroba, nerki i mózg. Białka wykorzystywane są w procesie wzrostu, inne regenerują tkanki, jeszcze inne służą do produkcji hormonów, enzymów i przeciwciał. Dlatego nie powinno zabraknąć ich w codziennym pożywieniu. Węglowodany stanowią zaś źródło energii dla naszego organizmu. Istnieją dwa rodzaje węglowodanów trawionych przez ludzki organizm - skrobia i cukier -występujące w niemal wszystkich naturalnych pokarmach, jak produkty zbożowe, owoce, warzywa, mleko i podroby. Z tego względu węglowodany stanowią prawdopodobnie główny trzon naszej codziennej diety. W procesie trawienia węglowodany są rozkładane na jednostki glukozy. Część z nich dostarcza natychmiastowej energii, podczas gdy reszta zostaje zmagazynowana. Jeśli codzienne spożycie węglowodanów jest za duże, „ zapasy “ nie zostaną zużyte i odłożą się one postaci tłuszczu w komórkach naszego organizmu. Podobnie jak węglowodany, tłuszcze są źródłem energii, jednak dostarczają jej w sposób bardziej stabilny. Poza tym po procesie trawienia pewna ilość tłuszczu zostaje odłożona w “magazynach tłuszczowych “ organizmu, usytuowanych pod skórą i wokół pewnych ważnych narządów, jak nerki, serce, wątroba. Te złogi tłuszczu chronią ciało przed zimnem, stanowią “ izolację “ od bezpośredniego kontaktu z kośćmi i zabezpieczają narządy wewnętrzne. Błonnik jest również bardzo ważną częścią zrównoważonej diety, ponieważ pomaga w usuwaniu z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. Zrównoważona dieta z dużą zawartością błonnika zapobiega zaburzeniom żywieniowym, ułatwia kontrolę masy ciała. Uważa się, że błonnik zapobiega także chorobom serca i rakowi okrężnicy. Witaminy i substancje mineralne są również niezbędnymi składnikami zdrowej diety, jednak różnią się od omawianych już składników pokarmowych, a ich funkcja jest nieco odmienna. Zdrowa dieta złożona z białek, węglowodanów i tłuszczów, oparta na produktach naturalnych, zazwyczaj zawiera wszystkie witaminy i składniki mineralne potrzebne do zachowania zdrowia. Jednak podczas procesów oczyszczania, przetwarzania żywności, jak również podczas gotowania, większość witamin i substancji śladowych ulega zniszczeniu. Dlatego codziennie powinniśmy jeść świeże owoce i warzywa. Witaminy odgrywają bardzo ważną rolę w prawidłowym przebiegu reakcji chemicznych w ustroju. Pomagają zapoczątkować i regulować tempo przebiegu reakcji komórkowych. Np. WITAMINA A niezbędna jest dla prawidłowego funkcjonowania siatkówki oka. Niedobór tej witaminy prowadzi do kłopotów z widzeniem o zmierzchu tzw.. Kurza ślepota. WITAMINA B1 niezbędna do utleniania glukozy w celu stałego wyzwalania energii. Poza tym potrzebna jest nam do wzrostu i prawidłowego funkcjonowania nerwów mięśni Jej niedobór prowadzi do choroby beri - beri, utrata apetytu i obrzmienie kości. WITAMINA B 2 niezbędna jest do prawidłowego przebiegu przemiany materii. Jej niedobór upośledza pracę oczu, negatywnie wpływa na język i usta. WITAMINA C niezbędna do zdrowego stanu kości, zębów, naczyń krwionośnych. Jej brak prowadzi do szkorbutu, charakteryzującego się gąbczastymi, krwawiącymi dżiąslami. WITAMINA D związana jest ze wzrostem kości i zębów. Działa tylko z odpowiednią ilością wapnia i fosforu. Niedobór tej witaminy u dzieci prowadzi do nieprawidłowej mineralizacji kości, zwanej krzywicą. Z powyższych przykładów należy wnioskować, że witaminy - produkty, w których one się znajdują - są niezbędne dla naszego zdrowia. Mikroelementy takie jak sód są niezbędne do pracy komórek nerwowych. Związki siarki są składnikami wielu hormonów. Organizm potrzebuje ponad 15 pierwiastków do wykonywania takich zadań, jak normalna produkcja czerwonych krwinek, krzepnięcie krwi czy rośnięcie zębów i kości. Oto kilka z nich i ich znaczenie dla naszego organizmu. WAPŃ jest składnikiem kości i zębów, odgrywa ważną rolę w krzepnięciu krwi, syntezie hormonów i kurczeniu się mięśni. FOSFOR zapewnia prawidłową budowę kości i zębów. Odgrywa bardzo ważną rolę w kurczeniu się mięśni i funkcjonowaniu komórek nerwowych. ŻELAZO jest ważnym składnikiem hemoglobiny transportującej tlen do komórek i koenzymów współpracujących przy tworzeniu ATP. JOD potrzebny jest gruczołowi tarczycy do syntezy tyroksyny, hormonu regulującego tempo procesów metabolicznych. MIEDZ wraz z żelazem bierze udział w syntezie hemoglobiny. Jest to składnik enzymu potrzebnego do produkcji pigmentu melaniny nadającego skórze kolor. SÓD ma bardzo duży wpływ na procesy osmotyczne. POTAS uczestniczy w przekazywaniu impulsów nerwowych i kurczeniu się mięśni. Potrzebny jest w procesie wzrostu.
Potoczne stwierdzenie: „jesteś tym, co jesz “ wcale nie jest dalekie od prawdy. Ludzkie ciało jest zbudowane z komórek potrzebujących do życia i wzrostu składników odżywczych, których źródłem jest spożywany pokarm. Dlatego to, jak wyglądamy oraz jakie jest nasze samopoczucie i zdrowie, zależy od codziennej diety.