POJĘCIE RZECZY

Rzeczami w rozumieniu Kodeksu cywilnego są tyl­ko przedmioty materialne, a więc takie dobra, które łącznie spełniają trzy cechy:

a) są materialnymi częściami istniejącego świata,

b) mają charakter samoistny - są na tyle wyodrębnione z przyrody, że mogą być traktowane w obrocie cywilnoprawnym jako dobra sa­moistne,

c) normy prawne nie wyłączają tych przedmiotów ze sfery stosunków cywilnoprawnych.

Pieniądze są rzeczami szczególnego rodzaju, ich wartość nie wynika z właściwości fizycznych, lecz z gwarancji, jakie im zapewnia państwo. Nie są rzeczami dobra niematerialne (np. rezultat twórczości artystycznej, na­ukowej czy wynalazczej). Stanowią one wytwór umysłu ludzkiego i same przez się nie mają postaci materialnej. Przedmioty materialne, np. w postaci obrazu, papieru utworu literackiego, kasety z nagraniem utworu muzyczne­go czy dyskietki z nagraniem twórczości naukowej lub wynalazczej, pełnią tylko funkcje przekaźników oryginalnych treści myślowych. Rzeczami nie są papiery wartościowe, są one dokumentami, których posiadanie stanowi niezbędną przesłankę wykonywania praw (głównie wierzytelności) wyrażo­nych w treści dokumentów.

Wyszczególnia się jeszcze przedmioty materialne nie będące rzecza­mi. To określenie dotyczy dóbr materialnych, które nie występują w postaci przedmiotów wyodrębnionych lub zindywidualizowanych. Do tej grupy przed­miotów zalicza się:

• wody i gazy, które nie występują w postaci zamkniętej (rzeki, złoża gazu),

• kopaliny, jako zalegające w ziemi złoża różnych minerałów (korzy­stanie z nich reguluje prawo górnicze),

• zwierzęta w stanie wolnym (chodzi o zwierzynę swobodnie prze­mieszczającą się na polach i w lasach oraz o ryby żyjące w stanie wolnym), które wtedy, gdy zostaną zawłaszczone stają się rzecza­mi i przedmiotem prawa własności.

---