14.10.2006
KULTURA ARABSKA
Kultura - Układ wartości norm i ideałów.
WIKIPEDIA:
{Kultura (z łac. cultura = "uprawa, kształcenie") to termin wieloznaczny, interpretowany w różny sposób przez przedstawicieli różnych nauk. Kulturę można określić jako ogół wytworów ludzi, zarówno materialnych, jak i niematerialnych: duchowych, symbolicznych (takich jak wzory myślenia i zachowania).
Kultura najczęściej rozumiana jest jako całokształt duchowego i materialnego dorobku społeczeństwa. Bywa utożsamiana z cywilizacją. Kultura to również charakterystyczne dla danego społeczeństwa wzory postępowania, także to, co w zachowaniu ludzkim jest wyuczone, w odróżnieniu od tego, co jest biologicznie odziedziczone.
Główne dziedziny kultury:
Kultura materialna: wszelkie wytwory człowieka, technika, umiejętności praktyczne.
Kultura duchowa: wiedza, literatura i wszelkiego rodzaju piśmiennictwo, sztuka, w tym: sztuki plastyczne, teatr, muzyka, film, a także wszystko co należy do wytworów umysłu, np. filozofia;
Kultura społeczna: wierzenia, normy moralne, ideologia, uczestnictwo w życiu kulturalnym;
kultura języka: porozumiewanie się zgodnie z obowiązującą (w danym społeczeństwie) normą językową
kultura polityczna: systemy wartości i wzorce zachowań (polityków, partii) biorących udział w wykonywaniu władzy państwowej lub aspirujących do tej roli;
kultura fizyczna: system zachowań i działania związane z dbałością o rozwój fizyczny człowieka.}
Język arabski należy do grupy języków semickich.
WIKIPEDIA:
{Języki semickie - rodzina języków, należąca do języków afroazjatyckich, wywodząca się z języka prasemickiego. Językami semickimi posługuje się obecnie ok. 185 mln mówiących, zamieszkujących głównie na Bliskim Wschodzie, w Afryce Północnej i Etiopii. Rodzina obejmuje między innymi:
język arabski,
język hebrajski,
język amharski,
język maltański
Współczesne, żywe języki semickie, np. hebrajski czy arabski, ze względu na charakterystyczną dla języków afroazjatyckich budowę spółgłoskowo-rdzeniową (zob. alternacja), używają spółgłoskowych pism alfabetycznych (abdżadów), zwyczajowo pisanych od prawej do lewej. Z drugiej strony języki semickie wykazują też wiele cech typologicznych wspólnych z językami indoeuropejskimi, co świadczy o kontaktach tych dwóch rodzin w głębokiej starożytności.}
Języki semickie zostały nazwane przez Augusta Ludwika Schlözera w 18 wieku, inspiracją nazwy był 10 Rozdział Księgi Rodzaju a konkretnie syn Noego - Sām, uważany za protoplastę wszystkich ludów semickich. Alfabet semicki był podstawa wielu alfabetów.
Języki afroazjatyckie dzielą się na 6 grup:
|
|
Podział języków semickich: języki wschodnie i zachodnie.
Grupa wschodnia: język akadyjski (j. Akadów) z którego wywodzi się dialekt asyrobabiloński podzielony potem na język asyryjski i babiloński (ok. 2000 lat p.n.e).
Grupa zachodnia: podgrupy - północna i południowa.
Podgrupa pólnocna: grupa języków kananejskich (j. hebrajski, fenicki, aramejski).
Kolonia Fenicjan posługująca się językiem fenickim założyła na terenie Afryki płn-zach. słynne miasto - Kartaginę. Ich zasługą jest system zapisu spółgłoskowego (bez samogłosek) - 22 litery, pismo poziome z lewa do prawa.
WIKIPEDIA: {Język fenicki należy do kananejskiej gałęzi pn.-zach. grupy języków semickich. Był on blisko spokrewniony z językiem hebrajskim. znany jest przede wszystkim z licznych napisów, które znajdowano w wielu miejscowościach nad Morzem Śródziemnym. Najstarsze z napisów pochodzą z IX w. p.n.e., ale większość jest z V w. p.n.e. lub późniejsza. Napisy te są na ogół krótkie, samogłoski nie są oznaczane, a treść napisów mało urozmaicona. Z tego względu język Fenicjan jest mało znany.
Pomiędzy IV a II wiekiem język fenicki wyszedł z użycia, choć w piśmie był używany jeszcze w II wieku n.e. Dialektem języka fenickiego był język punicki używany w Kartaginie, który jako język neopunicki przetrwał na terenie Afryki do IV wieku n.e., wyparty całkowicie dopiero w VII wieku przez język arabski.}
Język hebrajski: pojawił się w 11 w. p.n.e., językiem tym zapisano największy okres rozwoju między 10 a 7 w. p.n.e. - Stary Testament.
6 w. p.n.e. - zburzenie Jerozolimy, język hebrajski upada na rzecz aramejskiego, staje się wyłącznie językiem liturgii i literatury żydowskiej.
WIKIPEDIA: {Język hebrajski - język z grupy kananejskiej języków semickich, należący do afroazjatyckiej rodziny językowej, zapisywany alfabetem hebrajskim.
Posługiwano się nim w starożytnym - Izraelu, od czasów niewoli babilońskiej zaczął on jednak wychodzić z powszechnego użycia, stając się de facto martwym językiem, używanym jedynie w modlitwie, podczas ceremonii oraz do zapisu tekstów religijnych (Tora, Miszna). W życiu codziennym Żydzi posługiwali się innymi językami, początkowo aramejskim, później w diasporze głównie jidysz (aszkenazyjczycy), ladino - dżudezmo (sefardyjczycy) bądź arabskim. Pod koniec XIX w., dzięki staraniom m.in. Eliezera ben Jehudy, okrzykniętego „wskrzesicielem hebrajszczyzny”, powstała nowoczesna wersja języka hebrajskiego, który od chwili powstania państwa Izrael w 1948 jest oficjalnie językiem urzędowym tego kraju. Obecnie posługuje się nim ok 5,1 mln ludzi (wg niektórych szacunków, uwzględniających także Arabów izraelskich oraz Izraelczyków żyjących na emigracji, liczba użytkowników języka hebrajskiego może dziś sięgać nawet 8 mln).
Historyczne etapy rozwoju języka hebrajskiego:
biblijny - język Biblii (chrześcijańskiego Starego Testamentu),
misznaicki - język Miszny, zmieniona składnia i nowe słownictwo,
średniowieczny - język tekstów rabinicznych, istniał jedynie w formie pisanej,
współczesny - od 1881 roku.}
Język aramejski - największy język podgrupy północnej. Na początku 7 w. p.n.e. rozpowszechnia się na terenie Żyznego Półksiężyca (Żyzny Półksiężyc — pas ziem o większej żyzności, mający kształt wielkiego półksiężyca, ciągnącego się od Egiptu poprzez Palestynę i Syrię po Mezopotamię) - staje się językiem powszechnie stosowanym. Persowie uczynili z niego język swojego imperium.
WIKIPEDIA: {Języka tego używali początkowo jedynie Aramejczycy, ale na początku I tysiąclecia p.n.e. rozpowszechnił się na całym Bliskim Wschodzie stając się tamtejszym lingua franca. Sukces tego języka był w dużej mierze zasługą asyryjskich władców, którzy swoimi przesiedleniami rozproszyli Aramejczyków po asyryjskim imperium. Drugim, może nawet istotniejszym, czynnikiem było zaadaptowanie przez Aramejczyków pisma fenickiego, które jako prostsze zaczęło błyskawicznie wypierać pismo klinowe. W połowie VIII w. p.n.e. aramejski stał się drugim obok akadyjskiego oficjalnym językiem Asyrii. Gdy około 500 roku p.n.e. Persowie poszukiwali języka zrozumiałego dla wszystkich mieszkańców ich rozległego imperium, wybrali aramejski. Języka aramejskiego używał również Jezus Chrystus, a także jego uczniowie. Kilka ksiąg Starego Testamentu jest spisanych po aramejsku. Niektóre księgi Nowego Testamentu zostały początkowo spisane po aramejsku, jednak do dziś zachował się jedynie grecki przekład.
Jego dominację zakończyły arabskie podboje. Nowi władcy upowszechnili bardzo szybko pokrewny aramejskiemu język arabski, który przejął rolę bliskowschodniego lingua franca.}
Podgrupa południowa: język arabski (j. północnoarabski, południowoarabski, j. etiopskie: ge`z, tigra - ten podział nastąpił poprzez znalezienie wspólnych struktur i słów).
WIKIPEDIA: {Język arabski - język należący do południowej grupy języków semickich, zapisywany alfabetycznym pismem arabskim od strony prawej do lewej.
Kraje z arabskim jako językiem urzędowym: Algieria, Arabia Saudyjska, Autonomia Palestyńska, Bahrajn, Egipt, Erytrea, Irak, Izrael, Jemen, Jordania, Katar, Komory, Kuwejt, Liban, Libia, Maroko, Mauretania, Oman, Sahara Zachodnia, Sudan, Syria, Tunezja i Zjednoczone Emiraty Arabskie
Rozróżniamy klasyczny język arabski (wykształcony w VII i VIII wieku) oraz język potoczny z różnymi odmianami terytorialnymi (dialektami).
Klasyczny język arabski jako język świętej księgi islamu - Koranu i język wielkiej literatury i kultury arabsko-muzułmańskiej odegrał ważną rolę cywilizacyjną. Wraz z ekspansją religii zwiększał się wpływ i zasięg terytorialny samego języka.}
d r s - tzw. radykały:
darasa - uczyć się
darrasa - uczyć kogoś
daris - uczący się
mudarris - nauczyciel
madrasa - szkoła
WIKIPEDIA: {Ludy semickie lub Semici to umowna nazwa, pochodząca od imienia biblijnego Sema (jednego z synów Noego), grupy ludów posługujących się językami należącymi do rodziny języków semickich. Określenie to pochodzi od niemieckiego filologa Augusta Schlözera, który wprowadził je w 1781 roku.
W starożytności Semici zamieszkiwali tereny Bliskiego Wschodu (bez Egiptu), stanowiąc tam zasadniczo zwarty element etniczny, który falami pojawiał się w różnych okresach historycznych, wpływając w bardzo duzym stopniu na dzieje tego regionu. Do największych imperiów semickich w starożytności należało imperium akadyjskie, które założył Sargon Wielki. W okresie rozkwitu Akadu semicki język akadyjski stanowił lingua franca całego Bliskiego Wschodu z wyjątkiem Egiptu. Po upadku imperium Akadów i ostatniego państwa Sumerów, Semici pojawili się w postaci Amorytów, którzy opanowali Mezopotamię i inne przyległe regiony tworząc silne organizmy państwowe (np. państwo Szamsziadada w Asyrii i Hammurabiego w Babilonii). Wymienić należy też cywilizację Izraela z używanym na jego terenach w starożytności językiem hebrajskim biblijnym. Kolejna fala Semitów - Aramejczycy - która najechała tereny Bliskiego Wschodu, przyczyniła się do rozpowszechnienia się języka aramejskiego na całym Bliskim Wschodzie przez najbliższe stulecia, który przetrwał do naszych czasów w formie już nie tak powszechnej. Od VII wieku datuje się ekspansję Arabów i języka arabskiego na cały Bliski Wschód i Afrykę Północną. W XX wieku na tereny Izraela wraz z osadnictwem żydowskim wraca wskrzeszony język hebrajski nowożytny.
Do Semitów zaliczają się m.in.: Akadowie, Arabowie, Aramejczycy, Asyryjczycy, Babilończycy, Fenicjanie, Izraelici.}
Osiągnięcia ludów semickich: udoskonalenie pisma klinowego, system miar i wag, Fenicjanie spopularyzowali zapis alfabetu.
3